PARA ARAŞTIRMA/ ÖZBEY MEN Rusya-Ukrayna savaşı, birçok ülke gibi Türkiye ekonomisini de etkiledi. Özellikle Ukrayna pazarının kapanması, bu ülkeye ihracat yapan firmaların pazar kaybına yol açtı. Bu ülkeye bavul ticareti yoluyla ihracat yapan Laleli piyasası ise Ukrayna'nın boşluğunu son dönemde sayıları giderek artan kuzey Afrikalı müşterileriyle doldurmaya çalışıyor.
Öte yandan yaşanan bu savaş, bazı sektörlerde pazar kaybına yol açarken özellikle hazır giyim sektöründe ise yeni fırsatlar yaratmış görünüyor. Çünkü Avrupalı ve ABD'li birçok marka, Rusya'ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle bu ülkedeki mağazalarını kapatma kararı aldı. Bu gelişme üzerine kiracılarını kaybeden birçok AVM ve dükkan sahibinin Türk markalarına yöneldikleri gözleniyor. Daha önce yer bulunamayan Rus AVM'lerinden Türk markalarına resmen teklif yağıyor.
"BU YIL MAĞAZA AÇMAYI HEDEFLİYORUZ"
Rusya'daki AVM'lerden teklif alan perakendecilerden biri de Ayaydın Miroglio Grubu. Rusya'nın uzun zamandır hedef pazarları arasında üst sıralarda yer aldığını belirten İpekyol Twist Machka Genel Müdürü Uğur Ayaydın, "Rusya-Ukrayna savaşının önemli çıktılarından biri, batılı ülkelerin Rusya'ya ambargo koyma kararı oldu. Biz tekstil perakendecileri için en kritik nokta ise batının tavrı. Batılı ülkelerin son dönemde Rusya'ya karşı olan yaptırımları sebebiyle Rusya'daki pek çok AVM, biz de dahil olmak üzere pek çok Türk moda markasına çok ciddi tekliflerle geliyor" diyor.
Rusya'da henüz mağazalarının bulunmadığını söyleyen Ayaydın, yıl sonuna kadar Moskova ve St. Petersburg'da bir mağaza açmayı hedeflediklerini vurguluyor. Ayaydın, şöyle devam ediyor:
"Rus firmalarla teklifleri değerlendirme aşamasındayız ama şunu söyleyebilirim ki bu kış sezonunda Rusya pazarında faaliyete başlamak gibi bir hedefimiz var. Konsept mağazalar ile girmeyi düşündüğümüz offline kanalın yanı sıra, online ve marketplace tarafında da yatırımlarımız sürüyor. Eş görüşmelerimize devam ediyoruz. Kiraların eğer Avrupa ve Amerikalı markaların kesin kapatma kararı alması halinde düşeceğini düşünmekteyiz."
"MOSKOVA'DA BİR AVM'YE GİRMEK HAYALDİ"
Kiğılı'nın şu anda Rusya'da iki mağazası bulunuyor. Bunlar ülkenin kuzey şehirlerinde. Yabancı markaların Rusya'dan ayrılma kararı almalarından sonra akıllarına ilk olarak Türk markalarının geldiğini kaydeden Kiğılı Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hilal Suerdem, "Yıllardır girmek istediğimiz Moskova'nın en iyi AVM'leri başta olmak üzere birçok AVM'den teklif aldık hatta ilk olarak bizi aradılar. Çok cazip fırsatlar sundular. Önceliğimiz elbette Moskova, Siant Petersburg, Novasibirsk ve Kazan. Moskova gibi bir şehirde iyi AVM'ye girmek oldukça zordu, ama şimdi tam tersi neredeyse üstüne para verecekler" şeklinde konuşuyor.
Önceden Rusya'da bir AVM'ye girmenin hayal olduğunu hatırlatan Suerdem, Rusya'dan şu an inanılmaz talep geldiğini vurguluyor. AVM kiralarının ciddi oranlarda gerilediğini ifade eden Suerdem, şöyle devam ediyor:
"Biraz temkinli olmakta fayda var, savaş ne kadar sürecek bunu öngörebilmemiz çok zor, savaş kısa sürede bitecek gibi görünmüyor, hava sahası kapalı. Şartlar, hem kolay hem de zor. Avrupalı markaların çekilmesiyle AVM'lerin çoğu boşaldı. Coğrafi ve kültürel olarak bakıldığında Avrupa'ya en yakın ülke biziz, o nedenle de bu fırsatı çok iyi değerlendirmemiz gerekiyor."
"BÜYÜK BİR GRUPLA GÖRÜŞÜYORUZ"
Giovane Gentile'nin Rusya'da 35'e yakın satış noktası bulunuyor. Bunlardan dördü monobrand mağaza. Bu mağazalar Moskova, Çeçenistan'ın başkenti Grozny, İrkutsk ve Yujhno Sakhalinsk şehrinde. Savaş ilerledikçe, özellikle Mart sonu itibariyle Rusya'dan farklı talepler gelmeye başladığını belirten Giovane Gentile Genel Müdürü Zaur Samedov, "Türkiye için bir fırsat söz konusu. Sadece hazır giyim sektörümüz için değil, stratejik olarak Türkiye'nin konumundan ötürü en önemli faktörü elimizde bulunduruyoruz: Lojistik! Yakın olmamızın avantajını kullandığımız sürece büyük işler başarabiliriz. Bahsettiğim süreçte, gerek AVM'lerden, gerekse de bireysel yatırımcılardan yüzeysel teklifler, tabiri caiz ise 'yoklamalar' gelmeye başladı. Biz de bu günlerde büyük bir grupla ortak proje üzerinde görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Olumlu sonuç vermesi durumunda en az 10 mağaza, 'Giovane Gentile' tabelası altına dönüşecek" diyor. Ülke genelinde lokasyon ayırmamakla beraber, ilk tercih olarak başkent Moskova ve büyük şehirleri ön planda tuttuklarını ifade eden Samedov, "Ayrıca Rusya'ya yakın komşu ülkelerde faaliyette olan bizim franchise sahiplerinden de Rusya'nın kendilerine yakın şehirlerinde mağaza açma taleplerini değerlendiriyoruz" diye konuşuyor.
"EN İYİ SEÇENEK TÜRK MARKALARI
Kadın giyim üreticisi Faik Sönmez'in Rusya'da henüz mağazası yok. Faik Sönmez Yönetim Kurulu Başkanı Mete Sönmez, Rusya pazarındaki perakendecilerin, pazardan çekilen Avrupalı ve ABD'li markaların yerini hızlı bir şekilde doldurmak istediklerini, bu durumda en iyi seçeneğin Türk markaları olduğunu belirtiyor. "Aniden oluşan boşlukta Türk markaları için önemli bir fırsat doğdu" diyen Sönmez, daha önce yer bulunamayan birçok AVM ve caddede yer açıldığına dikkat çekiyor. Kendilerinin yurt dışında bayilik sistemiyle mağaza açtıklarını, Azerbaycan'da da bu şekilde açılmış dört mağazaları bulunduğunu belirten Sönmez, son günlerde Rusya'dan da talepler gelmeye başladığını, bu konuda görüşmelerin sürdüğünü vurguluyor.
"ŞARTLAR OLUŞURSA BİRKAÇ MAĞAZA AÇACAĞIZ"
Zeytinburnu merkezli Luigi Deri Yönetim Kurulu Başkanı Musa Evin de Rusya'dan çekilen Avrupalı ve ABD'li perakendecilerin yerini Türk markalarının alabileceği görüşünde. Önümüzdeki dönemde bazı deri firmalarının Rusya'da mağaza açabileceklerini belirten Evin, şartların oluşması halinde kendilerinin de Rusya'nın birkaç şehrinde mağaza açmayı planladıklarını söylüyor. Ukrayna'da mağazaları kapanan deri firmalarının sıkıntılı bir dönem yaşadıklarını da kaydeden Evin, bu firmaların devlet tarafından desteklenmesi gerektiğini ifade ediyor. Evin, "Bu firmalar desteklenmezse ülkemizdeki tedarikçileri zor duruma düşecekler. Bu da domino etkisi yaratacak" diyor.
"RUSYA'NIN GÜMRÜK VERGİLERİNİ KALDIRMASI GEREKİYOR"
Gürkan GÖZMEN / Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Başkanı
Büyük mağaza zincirlerine birkaç talep geldi. Ancak Rusya'daki deri sektöründe ülkemizin payı çok yüksek olduğu için, ürün tedarikinde piyasada herhangi bir sıkıntı hissedilmedi. Bu yüzden ekstra bir talep oluştuğunu söyleyemeyiz. Para transferinde ve ödeme şeklindeki kısıtlamalar, hareketli döviz kuru, deri konfeksiyon ürünlerine olan talebin azalmasına sebep oldu. Konumumuz ve bu süreçteki duruşumuz ile savaş bittikten sonra iki ülkenin en önemli tedarikçi ülkesi olacağımızı düşünüyorum. Önemli olan, bu zor zamanları en az hasarla atlatabilmek. Rusya'daki talebin canlanması için Rusya tarafından ürün ithalatına uygulanan gümrük vergilerinin kaldırılması ve ithalatta formalitelerin azaltılması gerekiyor. Bu sayede Rusya'da oluşan enflasyon etkisini azaltabileceği gibi, Türkiye'ye olan talebin canlanacağını düşünüyoruz. Aslında en önemli olan nokta, pazar çeşitliliğini sağlayabilmek. Dünyada tüketimin olduğu her bölgede var olabilirsek, yaşanan krizlerden daha az etkileniriz.
"RUSYA'DA YATIRIMA MEYİLLİ BİRÇOK LALELİ FİRMASI VAR"
Gıyasettin EYYÜPKOCA / Laleli Sanayici ve İşinsanları Derneği (LASİAD) Başkanı
Avrupa ve ABD markalarının Rusya'dan çekilmesi, bu pazarda bizim de gözlemlediğimiz büyük bir boşluk yaratmakta. Bu boşluğu doldurmak adına ve Rus tüketicinin taleplerini karşılayabilmesi için Türkiye, şu an için tek risksiz pazar. Rusya hükümetinin aldığı karar çerçevesinde yabancı sermayeli markaların 10 Mayıs 2022 tarihine kadar Rusya'ya geri dönmemesi halinde 10 yıl süre ile Rusya'da ticaret yapamayacak olmaları, Türkiye için krizi fırsata dönüştürebilmek adına çok büyük bir unsur olacaktır. Dünya konjonktürünün belirlenmesi ve alınan siyasi kararlara bağlı olarak oluşacak boşluk, Türkiye firmaları tarafından ivedilikle doldurulabilecek kapasite ve ilişkiye sahip. Rusya- Ukrayna savaşı sonrası Avrupa ülkelerinin uyguladığı yaptırımlar ve Rusya'nın sergilediği duruş çerçevesinde Türkiye ile olan ticari ilişkilerin daha yoğun hale geleceğini öngörüyoruz. Birçok firmaya Rusya'da mağaza açma teklifi geldiğini biliyor, ancak doğru analiz edebilmek adına uygulanan ambargo süreci sonuçlarının gözlemlenmesinin doğru adımlar atmak için önem arz ettiğine inanıyoruz. Özellikle son dönemde Rusya'da yatırıma meyilli birçok Laleli firması var. Laleli esnafının Rusya ile olan ticari ilişkileri oldukça güçlü. Yapılacak yatırımlar da bu paralelde Laleli piyasası için çok önemli bir kapı olacaktır. Laleli ticaretinin neredeyse yarısı Rusya'ya çalışıyor, bu sebeple Laleli esnafı için Rusya, vazgeçilmez bir ticari ortak.
