PARA OYUN/ ALİ EFE İRALI Yılı kapatırken aklımda olan bir özet planı vardı. Şöyle bir 2022 özeti çıkaralım, diyordum gün sonu gibi olacak şekilde. Ancak geçtiğimiz günlerde, Twitter üzerinden birinci ağızdan gelen haberle tüm gündem alt üst oldu. Bu köşeye yaklaşık 4.5 yıl önce ilk yazdığım yazının kahramanı, sektörün en önemli ismi John Carmack, Meta'daki görevinden istifa ettiğini duyurdu. Bütün oyun ve simülasyon sektörünü derinden etkileyen bu istifanın perde arkası ise durumu ilginç ve önemli kılan bir diğer konu…
CARMACK'SİZ BİR SANAL GERÇEKLİK?
Sanal gerçeklik… Oyun sektörüyle de birlikte çok sık biçimde iç içe kullanılan bu ifade aslında doğrudan oyunlara değil pek çok farklı ürüne yapılan bir atıf. Gerçekliğin sanal ortam ürünlerine dönüştürülerek entegre edilmesi anlamına geliyor. Ama kavram kargaşası o kadar yoğun ki, özellikle basında kolay anlaşılsın diye oyuna da 360 derece panoramik görüntülere de sanal gerçeklik denebilen yeni bir sürecin içindeyiz. Meta ise bu alandaki en büyük donanım üreticilerinden biri. Oculus'u satın almalarından sonra herkesin gözü bir anda bu alana kaymış; perakende pazarında önemli hareketlilikler yaşanmıştı. Sanal gerçeklik gözlüğü üretimini, hem karma hem de sanal gerçeklik (ve artırılmış) çalışmaları bağlamında sürdüren Meta'nın bu departmanının başındaki isim ise John Carmack'ti. Id Software'in kurucularından olan; Commander Keen, Wolfenstein 3D, DOOM ile Quake gibi kült eserlerin programlama-geliştirme süreçlerini üstlenmesiyle bilinen Carmack, sektörde benim gibi pek çok kişinin ilham kaynağı olarak yer alıyor. VR (virtual reality) ekibinin başında yer alan Carmack, Meta'daki süreçlerde karşılaştığı iş akışı sistemlerinden olan şikayetini de Twitter üzerinden dile getirdiği açıklamalarıyla yönetici danışman rolünden 17 Aralık 2022'de ayrıldığını duyurdu. Meta'da iş süreçlerinde gereken başarının tam anlamıyla yakalanamadığını işaret eden Carmack, olağanüstü büyük kaynak varlığına rağmen şirketin israfa ve kendini sabote etmeye yöneldiğini aktarıyor. Yarıya yakın etkin performansın departman içinde olmasının mutlu edebileceğini söylerken, başka departmanlarda bu oranın yüzde 25'lere düştüğünü açık biçimde dile getirdiği görülüyor. Şirket içinde yukarıdaki yönetim kademesine kadar ulaşabildiğini belirttiği istifa mektubunda, tespit ettiği tüm sorunları aktardığını ama bu çabanın ikna edici olamadığını ifade ediyor. Oculus'un satın alımı sonrasında maaş ve liderlik gibi konularda daha çok öne çıkması gerekirken programlamaya çok fazla odaklandığını da belirten Carmack, onlara odaklanmış olsa da büyük ihtimalle çok başarılı sonuçlar alamayabileceği öz eleştirisinde bulunuyor. En dikkat çekici noktaysa, problemlerin hasara sebebiyet vermeden önlenebileceği bir sürecin inşa edilemediği anlamında yaptığı vurgu. Bu o kadar önemli bir çıkarım ki, belki bu köşeyi okuyan pek çok sanayicinin de aklında aynı yansımanın oluşması mümkün olabilir. Büyümeyle birlikte gelen sorun çözümü ve inisiyatif konularındaki eksiklikler… Belki de yönetici kademelerinin daha esnek hareket kabiliyeti tanıması gereken kişileri göz ardı edebiliyor oluşu… Bu tip konular, oyun ve simülasyon evreninin en önemli isimlerinden birini belki de ilk sıradaki yaşayan efsanesini bile zorluyorsa, orta kademe ya da büyümekte olan şirketlerin kesinlikle önemli dersler çıkarması gerektiği anlaşılıyor.
BUNDAN SONRA NE VAR?
Carmack'in kendi kurduğu ve AGI (artificial general intelligence) olarak tanımlanan yapay genel zekâ teknolojileri bir şirketi var. Dış basında genellikle bu kanala yönleneceği dile getiriliyor. Şirketinin adı da kendisinin geliştiriciliğini üstlendiği Commander Keen'e atıfla Keen Technologies ismine sahip. Ben farklı bir ihtimal daha görüyorum. Kendisinin Elon Musk ile geçmişe uzanan bir tanışıklığı, arkadaşlığı var. Musk'ın projelerine ziyarette bulunduğu ve Twitter'dan karşılıklı yazışmalar yaptığı pek çok zaman oldu. Dolayısıyla akıllara acaba mı, sorusu geliyor. Belki ileride yollarının kesişebileceğini söyleyerek dileğimizi buraya bırakmış olalım. En nihayetinde, Elon Musk'ın ekiplerince çalışmakta oldukları pek çok yapay zekâ projesi mevcut ve Carmack ile bunların çok daha farklı boyutlara ulaşabileceğini ön görmek yanlış olmayacaktır.
