KEREM KÖFTEOĞLU/ Mehmet Nemo Türker, genç yaşta Çin'e gidip orada işini kurup büyütmeyi başaran bir girişimci…1990 İstanbul doğumlu Türker, lise eğitimimi 2008 yılında Çankaya Milli Piyango Anadolu Lisesi'nde tamamladı. Aynı yıl üniversite eğitimi için Çin'e gitti. Kaydolduğu Shenzhen Polytechnic Üniversitesi'nde Elektronik Tasarım ve Uluslararası Pazarlama alanlarında çift anadal yaparak 2013 yılında mezun oldu.
Çin'in güneyindeki Guangdong eyaletinin Shenzhen kenti günümüzde "Silikon Vadisi" olarak biliniyor. Shenzhen'in yüksek teknoloji ve üretim gücü, Türker'i derinden etkilemiş. Kentin hem akademik hem de girişimcilik açısından büyük bir fırsat alanı sunduğunu görünce, öğrencilik yıllarından başlayarak sadece eğitim değil, aynı zamanda aktif iş deneyimi de kazanmaya odaklanmış.
Nitekim ilk şirketi olan Enemob'u 2010 yılında üniversitede okurken kurdu. Bir dönem cindenal.com ve cincetercumanlik.com gibi platformlarla Çin-Türkiye arasında ticaret, çeviri ve danışmanlık hizmetleri de vermiş. 2016 yılında ikinci şirketi olan Ennopro'yu kurarak batarya teknolojileri ve donanım sektörüne geçiş yaptı.
Vicdani Sorumluluktan Cihaz Geliştirmeye
Genç girişimcinin 18 yaşında dalgıçlık yaptığı sırada kaza geçirerek ciddi düzeyde omurilik felcine uğrayıp Türkiye'de yaşamına engeli olan devem eden arkadaşı O'nu aradı. Türker'e ABD'de satılan Tobii adlı, baş hareketleriyle kontrol edilen bir cihazın alternatifini Çin'de bulup bulamayacağını sormuş. Türker bu ilginç hikayenin devamını şöyle anlatıyor: "Araştırdım ama Çin'de eşdeğer bir çözüm yoktu. ABD'deki ürün ise yaklaşık 50 bin dolardı. Bunu karşılayacak bütçem yoktu. Bu duruma kayıtsız kalamayarak daha erişilebilir bir çözüm üretmeye karar verdim. Böylece GlassOuse'un ilk versiyonunu geliştirdim. GlassOuse'un çıkış noktası kişisel bir vicdani sorumluluktu."
Türker'e geliştirdiği GlassOuse'n kimin hangi işini nasıl kolaylaştırdığını sorduğumuzda şu yanıtı verdi: "Aslında bu konuda araştırma yaparken, benzer engelleri olup topluma yeniden karışmak isteyen ama bunu yapma imkanı bulamayan birçok kişiyle karşılaştım. GlassOuse, başta fiziksel engelli bir arkadaşımın ihtiyaçları için geliştirilmiş olsa da günümüzde vücudunun herhangi bir bölgesini hareket ettirebilen herkese bir çözüm sunuyor. Özellikle ellerini kullanamayan bireylerin bilgisayar, tablet veya telefon gibi cihazları bağımsız şekilde kontrol etmelerini sağlıyor. Kafa hareketleri, göz kırpması veya kas grubu tetiklemeleri ile elektronik cihazlara tam erişim sağlanabiliyor.
Türker'in geliştirdiği fare, baş hareketleriyle kontrol edilebiliyor. Ellerini ve kollarını kullanamayan engelli bireyler, başlarını oynatarak, gözünü açıp kapatarak, ısırarak ve hatta hava üfleyerek bu fareyi kontrol edebiliyor. Türker, "Engelleri olan kişilerin, fiziksel engellerine rağmen modern teknolojiyi kullanılarak normal sosyal etkileşimlerde bulunması, hayata ve işe dönmesi mümkün" diyor.
Şirket Sayıları Arttı
Türker, Shenzhen'de enerji ürünü Ar-Ge'sine odaklanan EnnoPro Grubu gibi şirketler kurdu. Ürünlerini sürekli olarak mükemmelleştirme konusunda Ar-Ge ekibine liderlik yapan Türker, en sonunda Sony Grubu'nun dikkatini çekmeyi ve bir patent satışı gerçekleştirmeyi başardı.
Türker günümüzde Ennopro çatısı altında faaliyet gösteren şirketleri ve ilgi alanlarını şöyle günümüzde EnnoproAlkalin, lityum, NiMH/NiCd batarya çözümleri sunan CEBA Battery'i 2006 yılında kurdum. 2016 yılında ise Hibrit ve elektrikli araçlar için batarya sistemleri EnnoCar'ı, askeri ve özel sektör projeleri için batarya çözümleri – EnnoPol'u ve fiziksel engelliler için giyilebilir teknoloji ürünleri GlassOuse'u kurdum. 2018 yılında ev aletleri ve akülü cihazlara yönelik batarya üretimi EnnoTool'u, elektronik nargile (e-hookah) sistemleri EnnoShi'de 2024 yılında hayata geçirdim."
Çin'de regülasyonlar, prosedürler ve sistemin oturmuş olduğuna dikkat çeken Türker, "Türkiye'de gri alanlar fazla; buna rağmen teknoloji ve altyapı alanlarında yatırımlarım var" dedikten sonra şu bilgileri verdi: "Batarya teknolojilerinde yaşanan sessiz dönüşümün Türkiye için büyük bir fırsat olduğuna inanıyorum. Bu alandaki bilgi ve tecrübemi Türkiye'ye taşıyıp, gençlere umut olabilecek yeni bir ekosistem oluşturmak istiyorum."
Türker'den genç girişimcilere öneri
1. Kısa yolu değil zoru seçin, sabredin çünkü başarı sabır ve süreklilikle gelir.
2. Sık sektör değiştirmeyin, birine odaklanın.
3. Kısa vadeli getiriler yerine uzun vadeli kazanca odaklanın.
4. Avantajları erken fark edin.
5. Çin, Vietnam, Endonezya ve Hindistan gibi yükselen ülkeleri yakından takip edin.
Shenzhen'in 2027 Planı Hazır!
"Çin'den doğrudan Shenzhen'i tercih ettim. Çünkü dünya üzerindeki elektronik üretiminin yüzde 80'inden fazlası bu şehirde yapılıyor" diyen Türker Shenzhen'in somutlaştırılmış akıllı robotları artırma planının açıkladığını söylüyor. Söz konusu plana göre, Çin'in teknoloji merkezi Shenzhen, 2027 yılına kadar 100 milyar yuanı (yaklaşık 14 milyar ABD doları) aşan bir endüstriyel üretim hedefliyor. Çin'in "Silikon Vadisi" olarak bilinen kentte, 2027 yılına kadar değeri 10 milyar yuanı aşan 10'dan fazla şirket ve geliri 1 milyar yuanı aşan 20'den fazla şirket yetiştirilmesi hedeflenirken, bünyesinde barındıracağı akıllı robot endüstri kümesindeki işletme sayısının bin 200'ü geçmesi bekleniyor. Kentte, robot çekirdek bileşenleri, yapay zeka çipleri, yapay zeka-robotik entegrasyonu, çok modlu algılama teknolojileri, yüksek hassasiyetli hareket kontrolü ve hünerli manipülasyon teknolojileri gibi temel alanlarda çığır açıcı gelişmelerin yaşanması bekleniyor.
