PARA ARAŞTIRMA/ ESİN ÇETİNEL Türk Lirası riski almak istemeyen ve döviz mevduat faizlerini (DTH) düşük bulanlar için son dönemde eurobond'lar adeta can simidi oldu. Vade ve riskine göre getirileri dolar bazında yüzde 4-8 arasında değişen eurobondlarda minimum alım tutarı ise 1000 dolar veya 1000 euro'dan başlıyor.
Parasına orta ve uzun vadeli döviz bazında adres arayanlar için eurobond'ların bu getiri seviyesinin son derece cazip olduğunu söyleyen para yöneticilerine göreyse bu enstrümanı kısa vadeli yatırım olarak düşünenler için birçok risk barındırıyor. Bunun en temel nedeni ise klasik yatırım araçlarından oldukça farklı özellikleri bulunması.
HESAP AÇTIRMAK YETERLİ
Dilerseniz yazımıza eurobond nedir, özellikleri nelerdir diyerek başlayalım... Eurobond, devlet ya da şirketlerin kendi ülkeleri dışında kaynak sağlamak amacıyla uluslararası piyasalarda yabancı para birimleri üzerinden satışa sundukları, genellikle uzun vadeli borçlanma aracı olarak tanımlanıyor. Türkiye'nin de TC Hazinesi tarafından uluslararası piyasalarda genellikle dolar veya euro cinsinden eurobond ihraçları var. Ayrıca özel sektör kuruluşlarının da eurobond'ları işlem görüyor. Dolar veya euro bazında işlem gören bu eurobond"ları satın alabilmeniz içinse aracı kurum veya bankada hesap açtırmanız yeterli.
Gelelim eurobond"ların özelliklerine… Eurobond'lar 30 yıla varan vade imkanı olması nedeniyle kuponlu olarak ihraç ediliyor. Genellikle kuponlar sabit faizli oluyor. Bu da kupon ödeme dönemlerinde yatırımcıya düzenli bir nakit imkanı sağlıyor. Anapara ve kupon ödemeleri ihraç edildiği döviz cinsi üzerinden yapılıyor. Bugün dolar tahviller altı ayda bir, euro tahviller ise yılda bir kupon ödemeli. Bu arada ikincil piyasada alınıp satılabildiği için de nakde dönme imkanı sağlıyor. Ancak hemen belirtelim, vadesinden önce satış yapmanız durumunda piyasa şartlarına göre kar da edebilirsiniz, zarar da…
FON ALABİLİRSİNİZ
Eurobond'ları doğrudan satın alabildiğiniz gibi yatırım fonları üzerinden de yatırım yapma imkanınız var. Bugün çok sayıda portföy yönetim şirketinin eurobond fonu bulunuyor. Bu fonları TEFAS üzerinden alıp satabiliyorsunuz. Bu sayede hem dilediğiniz zaman sattığınızda daha az riske girip hem de kur riski almadan yüksek getiriye ortak olabiliyorsunuz. Üstelik de beyanname vermek gibi karmaşık vergisel prosedürle de uğraşmıyorsunuz. Çünkü eurobond fonları yüzde 10 dışında herhangi bir vergilendirmeye tabii değil…
Hemen belirtelim, geçen yıl kurlarda yaşanan hızlı artışın da etkisiyle eurobond fonları yatırımcılarına ortalama yüzde 80 civarında net getiri sağladı. Fon yöneticileri, bu yıl bu oranlarda bir kazanç sağlamasa da getirilerin yine enflasyonun üzerinde kalacağı görüşündeler…
İNFO YATIRIM
DTH'DAN ÇOK DAHA CAZİP
İnfo Yatırım CEO'su Ender Şahin'e göre; Türk Eurobond'larına yatırımlar, piyasa faizlerinin gelmiş olduğu görece yüksek seviyeler göz önüne alındığında oldukça cazip fırsatlar sunuyor. Özellikle, beş yıllık CDS – risk priminin tarihsel olarak en yüksek seviyelerine yakın olmasının; eurobond fiyatlarını olumsuz yönde etkileyip, piyasa faizlerini ise yükseltici yönde katkı sağladığını hatırlatan Ender Şahin, "Bu nedenledir ki, eurobond'lar halihazırda mevcut koşullar dikkate alındığında sunmuş oldukları getiri oranları ile orta ve uzun vadeli yatırımcılar için en favori yatırım araçlarından biri olarak öne çıkmaya devam edecektir" diyor.
Şahin'in verdiği bilgiye göre halihazırda ortalama getiriler; kamu eurobond'larında yüzde 7, özel sektör eurobond'larında ise yüzde 7.75 seviyelerinde bulunuyor.
Bu ortamda özellikle orta vadeli eurobond'larda kupon oranlarının diğer vadelere göre bir miktar daha yüksek olduğu bilgisini de paylaşan Şahin, "Orta vadeli eurobond'ları yatırımcılarımız için öne çıkarmayı tercih ediyoruz" diyerek sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Eurobond'lar en ayırt edici özelliklerinden biri olarak; TL riski almak istemeyen yatırımcıların döviz yatırımlarında alternatif bir yatırım aracı olması. Ayrıca döviz mevduatlar ile kıyaslandığında çok büyük miktarda getiri fırsatı sunuyor. Diğer taraftan, fiyatları hızlı değişkenlik gösterebildiği için vadeden önce çıkılırsa anaparadan kayıplara neden olabiliyor. Ancak yatırımcıların bu gibi olumsuz dönemlerde sakin kalarak yüksek getirili kupon oranlarına bağımlı kalmaları çok daha faydalı olacaktır. Yatırımcılarımıza, eurobond'ların fiyatlarını etkileyen en büyük etken olan CDS primlerini izlemelerini ve satın aldıkları dönemdeki primlerini not etmeleri gerektiğini hatırlatmak isteriz. Ayrıca yatırım vadesi de önemli. Bu noktada, eurobond'ların kısa süreli yatırım tarzlarına uygun olmadığı; orta ve uzun vadeli yatırımcılarımız için oldukça güzel fırsatlar sunabileceğini ifade etmek isteriz."
Eurobond'larda işlem büyüklüğü alt limitinin bin dolar olduğunu da hatırlatan Şahin, eurobond işlemi yapmak isteyenlerin İnfo Yatırım'da hesap açmalarının yeterli olduğu bilgisini paylaşıyor.
İNVEO PORTFÖY
ABD FAİZ KARARINA DİKKAT!
İnveo Portföy Genel Müdürü Halim Çun'a göre eurobond'ların bu seviyeleri yatırım için uygun. Ülke risk primimizi yansıtan beş yıllık CDS'in halihazırda 574 seviyelerinde bulunduğunu hatırlatan Çun, "Ülke risk primimizin mevcut yatırım ortamındaki riskleri fiyatına yansıttığını düşünüyoruz. Bundan sonraki yatırım ortamının bir miktar daha sakinleşip volatilitenin istikrara kavuşması durumunda bu seviyeler Türk Eurobond'larına yatırım için uygun seviyeler diyebiliriz" diyor.
Eurobond fiyatlamaları içerisinde bir diğer baz alınacak kriterin ABD 10 yıllık faizler olduğunu da hatırlatan Çun, bu konudaki beklentisini ise şöyle özetliyor:
"Yatırım kararının bu kısmında FED'in 2022 yılında kaç faiz artırımı yapacağı Amerikan 10 yıllık faizlerinin tepkisinin nasıl olacağı önemli. FED'in faiz kararlarında şahin yaklaşımı benimsemesi beklentisi olan yatırımcıların bir süre daha bekleyip daha sonra eurobond alması önerilebilir. Burada yatırımın vadesi de çok önemli. Piyasa ortamının bozulacağı beklentisindeki yatırımcıların kısa vade (bir-üç yıl arasında), iyileşme bekleyenlerin ise (beş+) yıl üzerinde vadelerde alım yapmaları önerilebilir. Eurobond getirileri için piyasa koşullarını bilmeden net tahminde bulunmak zor; ancak bir-üç yıl arası eurobond'lara mevcut durumda yatırım yapanlar, risk seviyesi ile uyumlu olarak yüzde 4-7 arasında getiri elde edebilirler."
Çun, konuşmasında yabancı para cinsinden tasarruf etmeyi tercih eden yatırımcılar için eurobond'ların getirisinin, DTH yani döviz mevduatlarına göre çok daha yüksek olduğunu hatırlatıyor. Bununla birlikte eurobond piyasasında vadelerin çok daha uzun olduğunu ve itfadan önce satılması durumunda vergi hesaplamalarının çok iyi yapılması gerektiği konusunda da uyarıda bulunan Çun, "Yatırımcılar bu enstrümanı tercih edecekleri zaman ihtiyaçları olmayan kısmını yatırıma aktarmalarını tavsiye ederiz. Vadesinden önce satış yapılmak zorunda kalındığında o anki fiyatlara göre doğrudan zarar edilebileceği ya da yüksek bir vergi ile karşılaşılabileceği göz önünde bulundurulmalıdır" diyor.
Bu nedenle eurobond satın almak isteyen yatırımcılara eurobond ağırlıklı yatırım fonu almalarını öneren Çun, bunun nedenlerini şöyle sıralıyor:
"Bu şekilde hem vade ayarlaması yapmak zorunda kalmayacaklar hem de vergi konusunda ciddi avantajları olacak. Eurobond temalı yatırım fonları ve serbest fonlar, yüzde 10 stopaj haricinde herhangi bir vergilendirme konusuna girmiyorlar. En önemli diğer bir avantajı da likidite etmek istediklerinde kayıp yaşama ihtimalleri daha az olacaktır. Eurobond alabilmek için minimum tutar 200 bin dolardır. Bunun yanında küçük yatırımcıların da işlem yapabilmesi için Hazine'nin çıkardığı bin ve 2 bin dolar minimum alım imkanı tanıyan birkaç tane eurobond var. İnveo Portföy'ün kurucusu olduğu İnveo Portföy Birinci Serbest (Eurobond Döviz) Fonu (GAG) bulunuyor. Bu fona nitelikli yatırımcılar, hem TL hem dolar bazlı yatırım yapabiliyor. Fonun 2021 net getirisi ise yüzde 78,74 olarak gerçekleşti."
NASIL VERGİLENDİRİLİYOR?
Yatırımcılar eurobond'lardan iki şekilde gelir elde ediyor. Bunlardan ilki faiz geliri, diğeri ise alım satım kazancı. Bu nedenle her iki gelir kalemi de farklı vergilendirmeye tabii tutuluyor.
Eurobond'lardan elde edilen faiz geliri, vergi uygulaması bakımından devlet tahvili ve hazine bonosu gibi değerlendirilip; Gelir Vergisi Kanunu kapsamında yüzde sıfır (0) oranında tevkifata tabii tutuluyor. Bu kapsamda, Eurobond kupon faizlerinden elde edilen gelirler yıllık beyan sınırını aşması halinde, beyana tabii oluyor. 2020 takvim yılı için belirlenen beyan sınırı 49 bin TL. Özetle 2020 yılında eurobond kupon faizlerinden elde edilen gelirlerin (diğer menkul sermaye iratlarıyla birlikte) 49 bin TL'yi geçmesi durumunda tamamının gelir vergisi beyannamesinde beyan edilmesi gerekiyor.
İnfo Yatırım CEO'su Ender Şahin'in verdiği bilgiye göre eurobond'lardan elde edilen alım-satım kazancı ise şu şekilde değerlendiriliyor: "Burada değer artış kazancının hesaplanmasında dikkate alınacak maliyetin alım tarihi ve satım tarihinden önceki aya ilişkin ÜFE endekslerinin tespit edilmesi, aradaki endeks farkının yüzde 10 üzerinde olması durumunda ise söz konusu bu artış oranının maliyet endekslemesinde kullanılması şeklinde oluyor. Böylece, yatırımcının elde edeceği değer artışı üzerinden bir vergi doğacaktır."
Eurobond yatırım fonları alanlar ise geliri üzerinden beyanname vermiyor, fon ise sadece yüzde 10 stopaj ödüyor.
