PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Türkiye'de bankalar, döviz hesaplarında farklı bir yöntem izlemeye başladı. Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) attığı adımlara karşı arka kapı politikası uyguluyor. Döviz tevdiat hesaplarında oluşan rasyoyu düşürmek için bankalar döviz kaynaklı fonlara parayı aktarıyor. Fonların herhangi bir sahibi olmadığı için de bankaların hesaplarında gelen döviz miktarı gözükmüyor ve böylece TL cinsi kağıt alımı zorunluluğu da aşılmış oluyor. Bankalar müşterilerini de bu alana doğru kanalize ediyor. Çünkü Kur Korumalı Mevduat'ın (KKM) eski cazibesi artık yok.
FAİZ İNDİRİMİ ETKİLİ OLDU
Merkez Bankası'nın son üç ayda 350 baz puan indirim yaparak politika faizini yüzde 14'ten yüzde 10.5'e çekmesi ile birlikte kur korumalı mevduata verilen faiz de aşağı yönde seyretti. Politika faizinin 3 puan üstü olabilen getiri, indirim sonrası KKM için bankaların verdiği faiz oranını yüzde 13.5'e çekti. Buna yatay seyreden dolar/TL de eklenince kur korumalı mevduata ilginin azaldığı görülüyor. Tüm bu gelişmelerin ardından BDDK'nın TL bulundurma veya devlet tahvili tutma düzenlemesi ile birlikte bankalar yerli para arayışına girdi.
DÖVİZ MEVDUATINI AZALTMAYA ÇALIŞIYORLAR
Bankacılar düzenlemenin döviz mevduatı caydırmayı, TL mevduatın payını artırmayı hedeflediğini belirtiyor. Bankalar önümüzdeki dönemde 10 milyar TL daha Hazine tahvili tutmak zorunda kalacak. Bankalar son mevduat payı düzenlemesi sonrası 10 yıllık yüzde 10 ile bono almaktansa TL mevduat toplama stratejisine döndü. Aynı zamanda döviz tevdiat hesaplarındaki parayı da fonlara kaydırma gibi bir trend var.
Merkez Bankası da bankalara uyarı niteliğinde bir açıklama yaptı. Bankalardan dört uygulamayı sona erdirmesini istedi. TCMB Denetim başlıklı metinde, son dönemde görülmeye başlanan dört uygulamanın Merkez Bankası düzenlemelerinin ruhuna aykırı olduğu vurgulandı. Merkez Bankası, piyasa faizinin üzerinde faiz ile mevduat toplanmaması gerektiğini belirtti. Merkez, bankalardan piyasa dışı saatlerde döviz işlemlerinin ve tahvil yükümlülüğünden kaçınmak için yüksek mevduat faizi uygulamalarının son bulmasını istedi. TCMB uygulamaların "müfettişler tarafından" incelenmeye devam edileceği belirtildi ve bankaların düzenlemelere ve talimatlara uyum sağlaması gerektiği vurgulandı.
FAİZ ARTIRIM YARIŞINA GİRDİLER
Bankaların geçen hafta yüzde 15 civarında olan TL mevduat faizleri bir anda hızla yükselerek yüzde 25'e çıktı. TL mevduat miktarı ve vadesi arttıkça bu faiz oranı yüzde 29'a kadar yükseliyor. Bazı bankalar kampanyalar düzenleyerek kısa süreli de olsa mevduat faizlerini yüzde 29'lara kadar çekti ve piyasadan ciddi bir TL mevduat topladı. TL mevduat tarafında faizde yüzde 25-30 arası faiz rakamları artık yeni normal olacak gibi gözüküyor.
Bankalar son mevduat payı düzenlemesi sonrası 10 yıllık yüzde 10 ile bono almaktansa TL mevduat toplama stratejisine döndü. Son düzenlemede TL mevduat/toplam mevduat rasyosuna yüzde 50 ve yüzde 60 eşikleri konunca rasyosu nispeten buna yakın ve altında olan bankalar TL toplayıp döviz tevdiat hesaplarını göndermeye çalışırken, bir yandan da şirketlerin üzerindeki döviz düzenlemeleri bu alandaki baskıyı artırıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu kredi kullanabilecek şirketler için daha önce 15 milyon TL olan yabancı para pozisyonu sınırını 10 milyon TL'ye kadar indirdi.
KKM'DE RAKAMLAR AZALIYOR
5 Ağustos-14 Ekim arasındaki dönemde haftalık ortalama 27.3 milyar Türk Lirası yükselen KKM hacmi, 21 Ekim haftasında 11 milyar lira, 28 Ekim haftasında ise sadece 9 milyar lira artış gösterdi.
BDDK verilerine göre, KKM hacmi 28 Ekim itibarıyla 1 trilyon 463 milyar Türk Lirası'na yükseldi. KKM'nin TL mevduat içindeki payı 28 Ekim tarihinde yüzde 36.4 olurken, toplam mevduat içindeki payı yüzde 17.4 olarak gerçekleşti.
