Depremden doğrudan etkilenen halka açık şirketler

TÜİK'in verilerine göre depremden etkilenen 10 ilden oluşan bölgenin GSYH içindeki payı yüzde 9.3 seviyesinde. Sektörel bakıldığında deprem bölgesinin tarımdaki payı yüzde 14.3, sanayideki payı ise yüzde 11.2 düzeyinde. Depremden etkilenen bölgelerimiz, Türkiye toplam ihracatının yüzde 8.5'ini toplam ithalatın ise yüzde 6.7'sini gerçekleştiriyor.
15.02.2023 12:27 GÜNCELLEME : 15.02.2023 12:28

ONURCAN BAL Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde 6 Şubat Pazartesi günü sabaha karşı 7,7 şiddetinde ve yine pazartesi günü öğlen saatlerinde Kahramanmaraş Elbistan'da 7,6 şiddetinde iki büyük depremle sarsıldık. Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve tarihin en büyük afetlerinden biri olarak kayda geçen şiddetli depremler, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi'ndeki birçok il ve ilçede hissedildi. 10 ilimizi büyük ölçüde etkileyen depremler neticesinde maalesef yıkılan çok sayıda bina ve can kayıplarımız oldu. Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle yedi gün milli yas ilan edildi. Yaşanan bu büyük afet hepimizi derinden etkiledi. Bu afette yaşamını yitiren herkese Allah'tan rahmet, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Ülkemize çok geçmiş olsun… (Yazı, Para Dergisi'nin 12 Şubat tarihli sayısına aittir)

DEPREMDEN DOĞRUDAN ETKİLENEN HALKA AÇIK ŞİRKETLER

Deprem bölgesinde faaliyeti ve fabrikası bulunan halka açık şirketler de yer alıyor. Bu şirketler; SASA Polyester (SASA), BOSSA Ticaret ve Sanayi İşletmeleri (BOSSA), Bilici Yatırım Sanayi ve Ticaret (BLCYT), SANKO Pazarlama İthalat (SANKO), Hateks Hatay Tekstil (HATEKS), İskenderun Demir Çelik (ISDMR), Arsan Tekstil (ARSAN) ve Rubenis Tekstil (RUBNS) olarak sıralanabilir. Hafta başında Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada deprem bölgesinde bulunan bu sekiz şirketin paylarına ait işlem sıralarının, şirketlerin depremden ne şekilde etkilendiklerine ilişkin KAP'ta özel durum açıklaması yapılıncaya kadar durdurulmasına karar verildiği belirtildi. Açıklamada bulunan ve deprem kaynaklı önemli bir sıkıntının bulunmadığını belirten şirketlerin pay sıraları işleme açılırken, HATEK, ISDMR ve ARSAN pay sıraları bir açıklama gelmemesine bağlı olarak işleme açılmadı. Bu şirketler içerisinde piyasa değeri açısından en büyük paya sahip olan ve BIST-30 Endeksi'nde yer alan SASA şirketinin piyasa değeri 212.529.149.300 TL olup, ikinci sırada BIST-100 Endeksi'nde yer alan ISDMR 96.744.000.000 TL piyasa değeriyle yer almaktadır. Piyasa değeri açısından diğer şirketlere baktığımızda büyükten küçüğe BOSSA 3.987.200.000 TL, SANKO 2.249.100.000 TL, ARSAN 1.635.595.720 TL, RUBNS 1.536.190.000 TL, BLCYT 1.263.000.000 TL ve, HATEKS 589.050.000 TL olarak sıralanabilir. Henüz açıklamanın gelmediği ve demir-çelik sektörünün önde gelen şirketlerden olan ISDMR'ın faaliyetleri ve gelebilecek açıklamalar yakından izlenecektir. Borsa İstanbul tarafından tedbir alınan şirketlerin dışında bölgede faaliyetleri veya yatırımları bulunan Çemaş Döküm, Aydem Yenilenebilir Enerji, Barem Ambalaj ve RTA Laboratuvarı faaliyetler açısından bir sorun olmadığı ve önemli bir hasarın bulunmadığı ifade edildi. Depremin ekonomik hayatı olumsuz etkilemesi özellikle iç talebe duyarlı şirketlerin gelirleri üzerinde olumsuz etki oluşturabilecektir. Yaşanan afetin başta bu şirketler olmak üzere genel ekonomiye etkileri yakından izlenecektir.

BORSADAKİ GELİŞMELER

Yaşanan deprem afetinin ardından SPK tarafından pazartesi günü yapılan duyuruda, 6 Şubat tarihinden itibaren geçici olarak açığa satış işlemlerinin yasaklandığı açıklandı. Açığa satış yasağıyla birlikte yatırımcılar tarafından satışa konu edilecek paylar için depo şartı uygulanması ve mülkiyetinde payı bulunan yatırımcıların, söz konusu kıymetlerin satışını sadece ilgili kıymetlerin bulunduğu yatırım kuruluşları üzerinden yapabilmesi kararlaştırıldı. Satış için getirilen depo şartında ilgili hissenin yatırımcının hesabında bulunması, yani hissenin alımından itibaren T+2 olan takas süresinin tamamlanması gerekmektedir. Pazartesi günü uygulanan satışa konu edilecek paylar için depo şartı uygulanması ve mülkiyetinde herhangi bir pay bulunan yatırımcıların, söz konusu kıymetlerin satışını sadece ilgili kıymetlerin bulunduğu yatırım kuruluşları üzerinden yapabilmesi düzenlemeleri salı günü kaldırıldı. BIST-100 Endeksi pazartesi gününü yüzde 1.35 oranında kayıpla tamamlarken, çimento hisselerindeki sert yükseliş ve tavan fiyatlamalar dikkat çekti. Salı günü BIST-100 Endeksi'nde iki kez endekse dayalı devre kesici çalışırken, endeks günü yüzde 8.62 kayıpla tamamladı. Pazartesi günü depo şartı nedeniyle endekste işlem hacmi 20,77 milyar TL olarak gerçekleşirken, salı günkü işlem hacmi ise 56,43 milyar TL oldu. İşlem hacminin düşük seyrettiği görülürken, çarşamba günü 3 milyar TL civarında oldukça düşük bir işlem hacmiyle BIST-100 Endeksi açılışının ardından iki kez devre kesti ve kayıplar yüzde 7'yi buldu. Çarşamba günü ikinci devre kesiciden sonra Borsa İstanbul tarafından yapılan açıklamada piyasasının kapatıldığı duyuruldu. Aynı gün akşam saatlerinde Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada, "Deprem felaketi sonrasında yaşanan volatilite artışı ve olağandışı fiyat hareketleri nedenleriyle Pay Piyasası ile Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası bünyesindeki Pay ve Pay Endeksi Türev Pazarlarının 8 Şubat 2023 tarihinde saat 11:00 itibarıyla beş iş günü süreyle (14 Şubat 2023 akşamına kadar) kapatılmasına ve kapatılan pazarlarda sağlıklı fiyat oluşumuna imkan sağlamayan düşük işlem hacmi de dikkate alınarak 8 Şubat 2023 tarihinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin BİAŞ Yönetmeliğinin "Emirlerin ve İşlemlerin Borsa Tarafından İptali" başlıklı 33'üncü maddesinin 1-c bendi uyarınca iptal edilmesine karar verilmiştir" denildi. 17 Ağustos depreminde o zamandaki adıyla İMKB (şimdiki BIST) 1 haftalığına işleme kapatılmıştı. 26 Ağustos'ta işlemler açıldığında ilk gün İMKB 100'de yüzde 10'un üzerinde kayıp yaşamıştı. Ancak daha sonra toplam altı iş gününde endeks, 16 Ağustos 1999'daki seviyesine geri dönmüştü. Elbette o dönemde yaşanan fiyatlamaların mevcut dönem için birebir aynı performansa işaret etmeyeceğini ve 99'daki uygulamanın alınan bu karara örnek teşkil eden tek karar olduğunu belirtelim. 15 Şubat Çarşamba günü Borsa İstanbul açıldığında hangi yönde bir fiyatlama olacağını tahmin etmek mümkün olmazken, borsada volatilitenin yüksek seyretmeye devam edeceğini ve her iki yönde de sert fiyatlamaların yaşanabileceğini değerlendiriyoruz.

YARALARI SARMAYA ÇALIŞIYORUZ

AFAD başkanlığında birçok yardım kuruluşu depremden etkilenen illerimizde çalışmalarını sürdürürken, arama-kurtarma çalışmaları ile depremzedelere destek sağlama çabaları devam etmektedir. İllerimizde yaşanan gelişmeleri büyük bir üzüntü ve acı ile takip ederken, mevsim koşulları da oldukça zorlu bir durum ortaya koymaktadır. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası verilen desteklerin artırılacağını, kredilerde ilave kolaylıklar sağlanacağını söyledi. Aynı zamanda bölgede afetten etkilenen vatandaşlarımız için ek destekler de hafta içerisinde açıklandı. Yaşanan bu büyük afetten olumsuz etkilenen illerimizde yaralar sarılmaya çalışılırken, bölgelerimizde hayatın normale dönmesi ve toparlanma elbette belirli bir zaman alacaktır. Bölgedeki ekonomik durumu ele alacak olursak, deprem bölgesindeki bazı Organize Sanayi Bölgeleri'nin (OSB) tamamen durduğu, bazılarının ise yüzde 25 kapasiteyle çalışabildiği belirtildi. Ciddi sayıda yıkılan bina ve depremden hasar gören yapıların, zarar gören yolların ve iletim hatlarının yeniden inşası, barınma kaynaklı kısa orta ve uzun vadeli ihtiyaçlar ciddi bir harcama ve yatırım gerektirecektir. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, ilk etapta deprem nedeniyle acil yardım için 100 milyar TL'lik kaynağın kurumlara tahsis edildiğini söyledi. TÜİK 2022 verilerine göre, deprem bölgesindeki toplam 10 ilde 13,42 milyon kişi yaşıyor ve bu toplam nüfusun yüzde 15.7'sini oluşturuyor. Yaşanan ciddi afetin bölge ve haliyle Türkiye ekonomisi üzerinde kaçınılmaz olarak olumsuz etkileri olacaktır. Ancak üretim kaybının ne büyüklükte olacağı ve bu kaybın ne kadar süreceği bilinmediği için net etkiyi mevcut durumda tam olarak tahmin etmek mümkün değil. Bölgede yaşanan yıkım ve bu hususta yenileme ile yatırım harcamaları bütçe dengesinde bir bozulmaya yol açacaktır. Aynı zamanda bölgede yaşamın durma noktasına gelmesi ve toparlanmanın belirli bir zaman alacağı da dikkate alındığında büyüme üzerinde de olumsuz etkilerini takip edeceğiz. TÜİK'in verilerine göre depremden etkilenen 10 ilden oluşan bölgenin GSYH içindeki payı yüzde 9.3 seviyesinde. Sektörel olarak bakıldığında deprem bölgesinin tarımdaki payı yüzde 14.3, sanayideki payı ise yüzde 11.2 ile GSYH payına göre daha yüksek olan alanlar. Dış ticaret verilerine etki olarak bakıldığında depremden etkilenen bölgelerimiz Türkiye'nin toplam ihracatının yüzde 8.5'ini toplam ithalatın yüzde 6.7'sini gerçekleştiriyor. Gaziantep tek başına Türkiye ihracatının yüzde 4.4'ünü Hatay yüzde 1.6'sını Adana ise yüzde 1.2'sini gerçekleştiriyor. Makro etkiler dışında sektörel etkiler de görülebilecektir. Son olarak Borsa İstanbul cephesinden bakacak olursak, Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, deprem bölgelerindeki illerde 381 bin 463 pay senedi yatırımcısı bulunuyor. Toplamda 3 milyon 969 bin 945 yerli yatırımcı göz önüne alındığında hisse senedi yatırımcılarının yüzde 10'u bölgede bulunuyor.

BİZE ULAŞIN