Geleneksel finansman modelleri, günümüzün hızla dönüşen ve değişen ekonomik dinamiklerine artık yeterince hızlı ve etkili yanıt veremiyor. Teknolojik gelişmeler, dijitalleşme ve yeni nesil iş modellerinin yükselişi, finansmana erişimde de yeni bir vizyonu zorunlu kılıyor. Bu dönüşümle birlikte sadece risk sermayesi ya da klasik banka kredileriyle sınırlı kalan yapılar yerini; kitlesel fonlama, finansal teknoloji tabanlı çözümler, yeşil finansman, sürdürülebilir tahviller ve dijital varlık temelli kaynak modelleri gibi çok daha çeşitli, erişilebilir ve yenilikçi finansman yöntemlerine bırakıyor.
Bu anlayışla Para Dergisi'nin Halk Faktoring ana sponsorluğunda düzenlediği Yenilikçi Finansman Çözümleri Zirvesi'nde, Türkiye'de işletmelerin özellikle KOBİ'lerin finansmana erişiminde karşılaştığı zorluklar; mevcut yatırım ikliminde öne çıkan alternatif kaynak modellerini ele alındı.
BANKA DIŞI FİNANSIN YÜKSELİŞİ
Yenilikçi Finansman Çözümleri Zirvesi'nin açılış konuşmasını yapan BDDK Daire Başkanı Mustafa Alper Taş, tüm banka dışı finans kurumlarının kuruluşlarının kredilerinin yüzde 44.1'lik artışla 775 milyar liraya ulaştığını belirterek söz konusu tutarın finansal sektörün yüzde 4.3'üne tekabül ettiğini ve KOBİ'ler dahil banka dışı finansal kuruluşların yaklaşık 6 milyon kişiye temas ettiğine dikkat çekti. Taş, bu veri setinin banka dışı finansal kuruluşların sistemin önemli ve tamamlayıcı bir parçasını oluşturduğunu gösterdiğini söyleyerek "Banka dışı finansal kuruluşlar farklı çözümleriyle ekonominin çarklarının dönmesinde kritik işlevler üstleniyor. KOBİ'ler başta olmak üzere ticari işletmelere yönelik alternatif finansman yolları sunarak ekonomik büyümeyi destekliyor. Aynı zamanda finansal aracılık faaliyetlerinin yaygınlaşmasına, rekabetin artmasına ve finansal piyasaların derinleşmesine de katkıda bulunuyor" dedi.
Dijitalleşmenin önemine de işaret eden Taş, finans sektörü açısından ilk ATM'lerin kullanılmasıyla başlayan sürecin mobil bankacılık teknolojilerindeki gelişmeler ile birlikte finansal teknoloji şirketlerinin sahneye çıkmasıyla bambaşka bir hal aldığına dikkat çekerek BDDK olarak finansal teknolojilerin gelişimini teşvik etmek ve ekosistemi güçlendirmek amacıyla düzenlemeler ve stratejiler geliştirerek gereken katkıyı vermeye gayret ettikleri ifade etti ve öncelikli amaçlarının sistemin güvenilirliğini sağlarken kapsayıcılığının da artırılması olduğunu söyledi. Taş, BDDK olarak bankaların iklimle bağlantılı finansal risklerini etkili bir şekilde yönetmelerini sağlayacak esasların belirlenmesi ve hayata geçirilmesi için 11 Nisan'da bankaların yeşil varlık oranı hesaplaması hakkında çıkan tebliğe de dikkat çekerek 2023'te kamuoyunun ve ilgili tarafların görüşüne sunulan iklimle bağlantılı finansal risklerin yönetimi rehberine de son halinin verildiğini Temmuz 2025'te yürürlüğe girmesine karar verildiğini belirtti. Taş, "Bu rehber ile bankaların maruz kaldıkları iklimle bağlantılı riskleri etkili bir şekilde yönetebilmeleri için gereken faaliyetler ve uygulamalar ortaya konuldu. Bu konuda banka dışı finans kuruluşlarımızla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor" dedi. Taş son olarak sürdürülebilir büyümenin önemli koşullarından birinin finansal istikrar olduğunu, bankaların ve banka dışı finans kuruluşlarının etkinliğinin ve denetiminin finansal istikrar açısından önemini yadsınamaz bir gerçek olarak gördüklerini tekrar vurgulayarak "BDDK olarak uluslararası düzenlemelerle uyumlu bir şekilde bankacılık ve banka dışı finansal kuruluşlarla ilgili düzenleme çerçevesini yeni gelişmelerle sürekli uyumlaştırıyoruz" dedi. .
ALTERNATİF FİNANSMAN MODELLERİNE YÖNELİYORLAR
"Gelenekselden Geleceğe" başlıklı günün ilk paneli Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Faruk Erdem moderatörlüğünde Halk Faktoring Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Ahmet Çağatay Üner ve Teknoloji Yazarı ve Danışmanı Ahmet Usta'nın katılımıyla gerçekleştirildi. Finansal teknolojilerin KOBİ'lerin finansman ihtiyacına yeni çözümler sunmaya başladığı günümüzde "faktoring sektörü ve fintekler arasında nasıl bir iş birliği modeli ortaya konabilir?" sorusuna cevap aranan panelde konuşan Ahmet Çağatay Üner, finansmana erişim konusunda KOBİ'lerin artık daha fazla alternatif finansman modellerine yöneldiğine, bu bilinçlenmenin de finansal piyasalarda bir değişim yarattığına işaret etti. Üner, "Bu durum finansal piyasalar açısından çok katmanlı bir dönüşümü de tetikliyor. İşletmeler artık finans konusuna sadece bir nakit kaynağı olarak değil aynı zamanda stratejik bir yönetim aracı olarak da bakmaya başladı. Kısa vadeli nakit döngülerine uygun hızlı ve teminat yapısı anlamında teminatsız olarak çözebileceklerini bir çözüm ortağı aramaya başladılar. Bu da esnek çözümleri daha cazip hale getiriyor" dedi. Ünver, geleneksel finansal kurumlar ile fintekler arasındaki işbirliğinin kurulabilmesinin çok önemli bir gündem maddesi olduğunu, bu iki yapının birbirini tamamlayan ve güçlendiren unsurlar olduğunu söyledi. Ünver sözlerine şöyle devam etti: "Fintekler çeviklikleri, teknolojiye adaptasyonları ve kullanıcı deneyimi odaklı yaklaşımlarıyla sektöre yenilik katıyorlar. Geleneksel finansal kurumlar ise yüksek regülasyon uyumu, risk yönetimi ve müşteri güveni anlamında öne çıkıyor. Bu iki yağı arasında iyi bir sinerji oluşturulması gerekiyor."
Panelin diğer konuşmacısı olan Ahmet Usta ise blokzinciri teknolojisinin en basit ifadeyle merkezi yapılara ihtiyaç duymaksızın silinemez ve değiştirilemez güvenilir veri kayıtları tutan bir sistem olduğunu belirterek "Ama bu merkezi yapıları ortadan kaldıracak, bankalara gerek kalmıyor anlamına gelmiyor; sistemlerin daha şeffaf daha güvenilir daha hızlı daha sorgulanabilir ve raporlanabilir işlemesi için bir alt yapı ve zemin oluşturuyor. Finans dünyası için bugün ödemelerin, mutabakatların hızlandırılması, kara para aklamanın, doküman sahteciliğin engellenmesi gibi birçok farklı alanda yasal kanıt oluşturulması açısından blokzinciri teknolojisi bulunmaz bir nimet ve üstelik açık kaynak kodlu. Yani herkes kendi bünyesine entegre edip kullanabilir" dedi.
Ahmet Usta bugün finteklerin bugün geleneksel finans kurumları açısından bir tehdit olamadığını da işaret ederek "Yeni müşteri kitlelerine inovasyonla hızla erişmeleri, bankaların müşteri kazanımını erozyona uğratıyor gibi görünse de zaten erişimin çok kolay olmadığı, hiç bankacılık hizmetlerini kullanmayan ya da bunlardan yeterince istifade etmeyenleri sisteme katan bir kanal olarak gördüğünüzde, finans kurumları yeni bir iş ortağı olarak bakmak gerekiyor" dedi.
GELENEKSEL BANKA KREDİLERİNE ERİŞİMLERİ YETERSİZ
Panelin açılış konuşmasını yapan Turkuvaz Dergi Grubu Genel Müdür Yardımcısı Özgür Atanur ise, 2023 yılı itibarıyla dünya genelinde alternatif finansman modelleriyle yapılan yatırım hacminin 330 milyar doları aştığına işaret etti. Atanur, "Bu rakam, küresel ölçekte işletmelerin geleneksel yöntemlerin ötesine geçtiğinin açık bir göstergesi. Türkiye özelinde ise durum daha dikkat çekici: KOBİ'lerin yalnızca yüzde 18'i geleneksel banka kredilerine erişebiliyor. Geriye kalan büyük çoğunluk, işini büyütmek ya da hayatta kalmak için farklı kaynak arayışlarına yönelmiş durumda. Bu bağlamda alternatif finans modelleri, sadece bir seçenek değil; işletmelerin sürdürülebilirliği ve büyümesi açısından kritik bir ihtiyaç haline gelmiş durumda" dedi. Atanur, değişen finansal iklimde, yenilikçi, kapsayıcı ve sürdürülebilir finansman çözümlerini keşfetmenin artık tüm sektörler için stratejik bir zorunluluk olduğunu belirterek "Hem yatırımcı hem de girişimci perspektifinden bakıldığında, finansmana erişimi kolaylaştıran ve ekonomik büyümeyi tetikleyen yeni yöntemlerin tanıtılması, paylaşılması ve tartışılması büyük bir önem taşıyor" diye konuştu.
