PARA HABER/ ÜRÜN DİRİER Startup Wise Guys Partner'i Günce Önür, yatırımcının bir girişimde ve girişimcide neler aradığını 10 maddede özetledi. Startup yatırımını borsa ve gayrimenkul gibi diğer yatırım çeşitlerinden ayıran temel noktanın yüksek risk ve yüksek kazanç barındırması olduğunu ifade eden Önür, "Startup olarak adlandırdığımız erken aşama teknoloji şirketlerini diğer ticari iştiraklerden ayıran temel özellikler de startup'ların yüksek büyüme oranına, global ölçeklenme potansiyeline sahip olması ve teknoloji temelli olup, teknoloji geliştirmeleridir. Bu nedenle bir startup'ı yatırım için değerlendirirken yatırımcılar diğer yatırım kriterlerine kıyasla farklı özelliklere dikkat edip, bunları yatırım yapacakları startup'larda görmek ister" dedi. Önür yatırımcının beklentilerini 10 maddede sıraladı.
EKİP
Bu kriterlerin ilk başında startup'ı kuran ekibin kendisi gelir. Startup'lar diğer ticari işletmelere kıyasla birçok belirsizliği bünyelerinde barındırır. Birçok defa yine startup'ların pazardan ve potansiyel müşterilerden aldıkları geri bildirimler sonucunda iş modellerini yenilemeleri ve stratejilerini gözden geçirmeleri ve pivot olarak adlandırdığımız gerekli değişikleri yapmaları gerekir. İyi bir kurucu ekip her defasında karşılaştığı bu tür değişimlerin ve zorlukların üstesinden gelebilmenin yanında farklı çözümler ile yollarına devam edebilir. Ekibin ne kadar önemli olduğunu anlatmak için ekosistemde kullandığımız bir söz vardır. İyi bir ekip, kötü bir fikirden iyi bir iş çıkarabilir fakat kötü bir ekip ve iyi bir fikir ne kadar efor harcanırsa harcansın asla bir noktaya gelmez.
Ekip konusunda aynı zamanda 3H olarak adlandırdığımız Hipster, Hacker ve Hustler unvanlarına sahip kişilerin olması da önemlidir. Burada Hacker ürünü ortaya çıkaran teknik kişi iken, Hipster tasarım ve görsel taraflar ile ilgilen kişiyi, Hustler ise genel olarak yönetim ve satış taraflarından sorumlu kişiyi temsil eder.
Aynı zamanda startup'ın kurucu üyelerinin birbirlerini daha önceden tanımaları ve söz konusu startup öncesi birlikte çalışmış olmaları, birlikte iş yapmış olmaları gibi detaylar da yatırımcıların gözünde çok önemlidir. Günün sonunda daha önce birbirleriyle daha önce hiç çalışmamış insanların startup gibi yüksek risk taşıyan bir iş modeline karşı başarılı olmalarını ve güçlüklere birlikte göğüs germelerini bekleyemezsiniz.
KURUCULARIN GEÇMİŞ TECRÜBELERİ
Birbirini tamamlayan ve uyum içerisinde çalışan bir ekibin yanında, bireysel olarak startup'ın kurucularının da startup'ın faaliyet gösterdiği alan ile ilgili tecrübelerinin olması yatırımcıların gözünde bir diğer önemli kriterdir. Örneğin girişimci olarak bir FinTech startup'ı kuruyorsanız daha önce benzer alanlarda faaliyet gösteren bir FinTech'te çalışmış olmanız ya da bir derin teknoloji startup'ı kuran bir girişimci iseniz, aynı şekilde konu ile ilgili akademik çalışmalarda bulunmuş olmanız çok kritiktir. Eğer girişimci olarak kurduğunuz startup'ın faaliyet gösterdiği alanda herhangi bir tecrübeniz yok ise nitelikli bir mentor grubu ya da danışma kurulu tarafından startup'ınızın destekleniyor olması yatırımcıların bakacağı bir diğer önemli noktadır.
TEKNOLOJİ
Yazının başında bahsettiğim gibi, bir startup'ı diğer ticari iştiraklerden ayıran en önemli özelliklerden biri teknoloji geliştirmesi ve teknoloji temelli olmasıdır. Bu noktada söz konusu startup'ın içeri de teknik anlamda güçlü bir ekibe sahip olması ve global rakiplerinin ürünlerine kıyasla inovatif ve rekabet avantajı olan bir ürün geliştirmesi startup yatırımcılarının en önemli kriterlerinden biridir. Teknoloji geliştirmeyen ya da teknoloji kısmını dışarıdan sağlayan startup'lar rakipleri tarafından kolayca alt edilebilir ve genelde böyle startup'ların olduğu alanlar, giriş bariyeri düşük sektörler olarak adlandırılır.
STARTUP'IN PAZARDA GÖRDÜĞÜ İLGİ
Yatırımcıların İngilizce de "traction" olarak adlandırdığı kavram. Bazen startup'lar yatırımcıların daha ortada hiçbir şey yok iken traction görmek istemesine tepki gösterebiliyor. Fakat çoğu zaman bu kavramın girişimciler tarafından yanlış anlaşıldığını görüyoruz. Bu kavram startup'ların direkt satışı yapması ve gelir elde etmesi olabileceği gibi söz konusu ürünün henüz ücret ödemeyen kullanıcılar tarafından kullanılması, potansiyel müşterilerin pilot çalışma değdiğimiz deneme süreçlerinde olması da birer traction göstergesidir. Özet olarak; yatırımcıların asıl görmek istediği şey, daha ortada doğru düzgün bir ürün yokken bile hedef müşteri kitlesi bu ürün için yüksek ilgi duyup, ürünü tamamlanmamış hali ile kullanmaya çalışıyor mu? Bunu görmek istemelerinin sebebi, daha ortada çok erken aşama bir ürün var iken bile startup pazardan böylesine bir talep görüyor ise söz konusu yatırım sonrası ürününü iyileştirip, potansiyel müşterileri gerçek müşteriye çevirebilir.
ÖLÇEKLENME
Ölçeklenmek demek, bir startup'ın bir pazarda yaptığı işi dünyanın farklı pazarlarında ve ülkelerinde de biraz farklılaştırarak, uygulayabilmesi ve bunu çok hızlı yapabilmesi demektir. Startup'lar ölçeklenirken bazen her ülke için farklı ofisler açmayı, bazen de eğer tamamen bir yazılım işi ise online olarak ürünlerini satarak da yapabilir. Ama buradaki en kritik nokta, söz konusu startup'ın ne kadar hızlı ölçeklendiğidir. Eğer farklı bir pazara açılmak startup'ın maksimum birkaç ayından daha fazla zaman alıyor ise bu işin ölçeklenme ile ilgili problemleri olduğunu gösterir. Hızlı ölçeklenmesi için bir startup'ın sadece bir şehrin ya da bir ülkenin değil, dünyanın farklı yerlerinde yaşanan problemleri hedeflemeleri çok kritiktir.
YÜKSEK BÜYÜME ORANI
Yatırımcıların bir diğer önem verdiği nokta yatırım yapacakları startup'ların yüksek büyüme oranına sahip olmalarıdır. Geleneksel iş modellerinde lineer büyüme grafikleri görürken, startup'larda yatırımcılar exponential dediğimiz üstel büyüme grafiklerini görmek isterler. Bu da demek oluyor ki her ay startup'lar, bir önceki ay sahip oldukları cironun ya da müşteri sayısının minimum %30 daha fazlasını yapmalılar. Bu büyüme oranı çoğu yatırımcının girişimlerde görmek istediği orandır.
REKABET AVANTAJI
Teknoloji ve girişimcilik alanları özellikle son 10 yılda, yatırımcıların büyük ilgi gösterdiği, bunun yanın yanında girişimci olmanın bir kariyer seçeneği haline geldiği alanlar. Bu talep doğrultusunda her yıl yeni birçok startup dünyanın farklı yerlerinde kuruluyor. Startup'ların arasındaki rekabet bu kadar yüksek iken, özellikle ölçeklenmek isteyen bir girişimin bütün dünyadaki rakipleriyle rekabet edebileceği keskin bir rekabet avantajına sahip olması yatırımcıların görmek istediği özelliklerden biridir.
BÜYÜYEN BİR MAKETİ HEDEFLEMEK
Startup'ların yıldan yıla büyüyen bir marketi hedeflemesi, aynı zamanda startup'ların hedefledikleri marketlerin teknoloji trendleri tarafından desteklenmesi çok önemlidir. Startup'ların hedefledikleri marketten anlamlı bir pay almayı çalışmaları da bir diğer önemli noktadır.
İSTENEN YATIRIMIN NASIL KULLANILACAĞI
Eğer bir startup olarak yatırımcılarla yatırım görüşmesi yapıyorsanız, yatırımcıdan istediğiniz yatırımı nasıl kullanacağınızı ve istediğiniz yatırımın ilerideki 1-2 yıl içerisinde metriklerinizi nasıl büyütüp, sizi hangi noktaya getireceğini açıklayabilmek önemlidir.
VİZYON
Yatırımcılar startup'larda global bir iştah ile dünya pazarlarına hitap edecek, bunun yanında sosyal etki de yaratacak bir vizyon görmek ister.
