PARA ARAŞTIRMA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), yılın son çeyreğine yeni açtığı çağrılarla girdi. Üniversitelerde, araştırma kurumlarında ve teknoloji geliştirme bölgelerinde geliştirilen patentli teknolojilerin sanayiye aktırılmasını hedefleyen Yenilik Destek Programı kapsamında Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme Çağrısına çıkan TÜBİTAK, uygun bulunan projeleri 4 milyon TL'ye kadar destekleyecek. 1702-Patent Lisans çağrısında projeler, en fazla 60 ay süre ile desteklenecek. Destek oranı üst sınırı büyük ölçekli müşteri kuruluşlar için yüzde 60, KOBİ ölçeğindeki müşteri kuruluşlar için yüzde 75 olacak. Patentlerin devredilmesi veya lisanslanmasında temel destek oranı yüzde 25 olacak. Müşteri kuruluşun KOBİ niteliğinde olması, ileri teknoloji sektörlerinde faaliyet göstermesi, lisanslanan patentin ileri teknoloji IPC sınıflarından birini içermesi, Yeşil Mutabakat eylem alanlardaki hedeflere katkı sağlaması gibi durumlarda patent devir veya lisanslandırma destek oranına ilave destek verilecek.
SÜREKLİ BAŞVURUYA AÇIK OLACAK
2022 yılında ikinci kez açılan 1702-Patent Lisans çağrısı ile yükseköğretim kurumları, araştırma altyapıları, kamu kurumları, kamu araştırma merkez ve enstitüleri ve erken aşama teknoloji şirketleri tarafından yürütülen araştırma, geliştirme ve yenilik projeleri sonucunda ortaya çıkan ve patent ile korunan teknolojilerin lisanslama veya devir yolu ile Türkiye'de yerleşik sermaye şirketlerine aktarılması hedefleniyor. 10 Ekim itibarıyla TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) Proje Değerlendirme İzleme Sistemi üzerinde başvuruya açılan çağrıya, ayrıca bir duyuru yapılana kadar sürekli başvurulabilecek. Önceki uygulamalarda bu çağrı süreli açılıyordu. Üniversiteler, araştırma altyapıları, teknoloji geliştirme bölgesi şirketleri ve teknoloji transfer ofisleri "teknoloji sağlayıcı kuruluş" olarak nitelendirildiği çağrıda, teknoloji sağlayıcı kuruluşun hak sahibi olduğu ve ulusal veya uluslararası patentler ile korunan teknolojileri lisanslama ya da devir yolu ile edinerek ekonomik değer oluşturmayı hedefleyen ve Türkiye'de yerleşik sermaye şirketi ise "müşteri kuruluş" olarak tanımlanıyor. Çağrı kapsamında bir müşteri kuruluş en az bir teknoloji sağlayıcı kuruluşun ortak başvuruları kabul edilecek. Bu çağrıda müşteri kuruluşun, patent ya da patentler ile korunan teknolojileri, lisanslama ya da devir yöntemleri ile edinimine ve bu teknolojileri uygulamaya yönelik teknoloji sağlayıcı kuruluştan yapacağı hizmet alımlarına ilişkin harcama ve giderler desteklenecek.
5 MİLYON TL'YE KADAR DESTEK
TÜBİTAK TEYDEB, müşteri gereksinimlerini karşılayan çözüm önerilerinin, KOBİ'ler tarafından Ar-Ge ile ticarileşebilir çıktılara dönüştürülmesini hedefleyen iki adet Sipariş Ar-Ge çağrısı açtı. 2022 yılında ikinci kez açılan "1707 Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı" ve "1707 BİGG Ortaklı Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı" ile uygun bulunan projeler 5 milyon TL'ye kadar desteklenecek. Bu çağrılarda proje süresi en fazla 24 ay olacak. Bu çağrılarla hızla ürüne dönüşebilecek ve yüksek ticarileşme potansiyeline sahip Ar-Ge projelerine destek verilecek. Yeşil Mutabakata uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında sunulan projeler, değerlendirme aşamasında öncelikli olacak. Projeler sayesinde sanayi kuruluşları arasında iş birliklerinin artması ve Ar-Ge çıktılarının daha çabuk ticari ürünlere dönüşmesi bekleniyor. Ayrıca çağrının, Müşteri Kuruluş içinden ikincil (spin-off) firmalar doğmasını özendireceği düşünülüyor. Sipariş Ar-Ge çağrılarında müşteri kuruluşun yönetim, kalite, test, validasyon, ürünün sahada doğrulanması gibi faaliyetlerini yapan proje personelinin giderleri desteklenecek. Bu desteğin üst sınırı 18 adam-ay işgücünü geçmeyecek. Sipariş Ar-Ge çağrıları kapsamındaki projeler için; müşteri kuruluş dönemsel olarak gerçekleşen proje giderlerinin yüzde 40'ını tedarikçi kuruluşa ödeyecek, TÜBİTAK giderleri değerlendirdikten sonra "kabul edilen harcama tutarının" yüzde 40'ını tedarikçi kurulaşa hibe destek olarak verecek. BİGG Ortaklı Sipariş Ar-Ge çağrısı kapsamında projelerde TÜBİTAK desteği yüzde 50 olacak.
Bu arada "1707 Sipariş Ar-Ge" çağrısı kapsamında tedarikçi ve müşteri kuruluşlara üst limiti 50 bin TL ve proje destek tutarının en fazla yüzde 5'i olacak şekilde genel gider desteği sağlanacak. "1707 BİGG Ortaklı Sipariş Ar-Ge" çağrısı kapsamında ise BİGG veya teknogirişim sermayesi almış tedarikçi kuruluşlar için 200 bin TL'ye ve oran proje destek tutarının en fazla yüzde 10'u olacak şekilde genel gider desteği verilecek. Diğer tedarikçi kuruluşlar ve müşteri kuruluşlar için ise üst limit 50 bin TL ve oran, proje destek tutarının en fazla yüzde 5'i olacak.
10 Ekim itibarıyla açılan Sipariş Ar-Ge çağrıları, ayrıca bir duyuru yapılana kadar sürekli başvuruya açık. Başvurular TEYDEB Proje Değerlendirme İzleme Sistemi (PRODİS) üzerinden yapılacak.
ARAŞTIRMA PROJELERİ DE DAHİL
TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB), ön lisans ve lisans öğrencilerinin "araştırma" ve "sanayiye yönelik araştırma" projelerini destekleyecek. TÜBİTAK tarafından 10 Ekim'de başvuruya açılan 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı ve 2209-B Üniversite Öğrencileri Sanayiye Yönelik Araştırma Projeleri Desteği Programı kapsamındaki 2022 yılı ikinci dönem çağrıları için son başvuru tarihi 10 Kasım (17.30) olacak. Başvurular TÜBİTAK Yönetim Bilgi Sistemi (TYBS) üzerinden yapılabilecek. Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Desteği Programı çağrısıyla öğrencilerin hazırladıkları araştırma projelerinin gerektirdiği makine/teçhizat, sarf malzemesi, seyahat, hizmet alımı vb. giderler için hibe desteği sağlanacak. Destek tutarı 2022'den itibaren 6 bin TL olacak. 2209-B- Üniversite Öğrencileri Sanayiye Yönelik Araştırma Projeleri Desteği Programı kapsamında açılan çağrı ile üniversite öğrencilerinin hazırladıkları, sanayinin bir sorununu çözmeyi hedefleyen ve/veya sanayide uygulama potansiyeli olan ürün/yöntem/süreç iyileştirme ve/veya geliştirmeye yönelik araştırma konusuna sahip araştırma projelerinin gerektirdiği makine/teçhizat, sarf malzemesi, kırtasiye giderleri, seyahat, hizmet alımı vb. giderler için destek sağlanacak. Maksimum destek tutarı 7 bin 500 TL olacak. Her iki çağrıda da destek süreci en çok 12 ay olacak. Konferans katılım, yayın ve patent masrafları için ise 2224-B Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılımı Destekleme Programlarına başvuru yapılabilecek.
GENÇLERİN GİRİŞİMCİLİK İSTEKLERİNİ BESLİYOR
Göller Bölgesi Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Serdal Terzi, üniversite öğrencilerinin (2209-A) araştırma projeleri ve (2209-B) sanayiye yönelik araştırma projelerinin desteklenmesine yönelik açılan çağrıların üniversite lisans seviyesinde verilen eğitimlerin bir çıktısı olarak öğrencilerin kendilerini gerçekleştirmeleri ve ortaya bir ürün çıkarabilmeleri açısından oldukça önemli olduğunu vurguladı. Terzi, üniversitelilerin sanayi başta olmak üzere araştırmaya yönelik çalışmalarının teknolojik alanda gelişmekte olan sistem içinde yer almalarını sağladığını, prototip bazlı ürün geliştirmeleri için verilen destekler ile gelecekte girişimcilik isteklerini desteklediğini kaydetti.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği (TGBD) Yönetim Kurulu Başkanı, Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin ise üniversite öğrencilerinin proje araştırmaları içinde yer almalarının, geleceğe yönelik vizyonlarının gelişimi açısından zengin kaynaklara erişim farkındalığı sağladığını vurguladı. (2209-A) araştırma projeleri ve (2209-B) sanayiye yönelik araştırma projelerinin desteklenmesine yönelik açılan çağrıların Türkiye'nin geleceği olan gençlerin projeler yoluyla araştırma yapmalarını teşvik etme konusunda oldukça önemli ve ilgi uyandırıcı olduğunu dile getiren İnaltekin, "Gençlerin nitelikli bir araştırma yapabilmesi için önlerine çıkabilecek engellerle ilgili destek sağlanması, gençlerin bu alanda motivasyonlarını sağlamaları ve çalışmalarını ilerletebilmeleri açısından oldukça önemli. Gençlerin, ülkemizde bu tip destekler verildiğini bilmelerini, bu desteklerin amacını kavramalarını, yaptıkları araştırmalara önem verildiğini ve bu araştırmaların geleceğe yön verdiğini anlamalarını sağlıyor" dedi.
"Patenti alınan ürünün ticarileşme kapasitesi kritik unsur"
Prof. Dr. Serdal TERZİ / Göller Bölgesi Teknokent Genel Müdürü
1702 Patent Lisans programının sürekli çağrıya açık olması, ekosistemi destekleyici bir unsur olarak karşımıza çıksa da yükseköğretim kurumları, araştırma altyapıları, kamu kurumları, kamu araştırma merkez ve enstitüleri ve erken aşama teknoloji şirketlerinin patente konu olabilecek ürünleri üretme kabiliyetine doğrudan etki etmiyor. Burada kritik unsur, patenti alınan ürünlerin ticarileşme kapasitesi. Patenti lisanslama potansiyeli yüksek olan hedef kitle ile patent öncesi yapılan çalışmalar ve yürütülen projeler, 1702 Patent Lisans programının doğrudan başarısını etkileyecektir. Geçmişte kamu tarafından desteklenen Ar-Ge projelerinde her ne kadar projeye konu prototip üretilse de bu prototiplerin ve olası seri imalatta ürünlerin satılması noktasında arzu edilen başarıya ulaşılamadı. Bu kapsamda Siparişe Dayalı Ar-Ge çağrısı, bu problemi direkt olarak ortadan kaldırıyor.
"Patentli teknolojilerin sanayiye aktarılmasına önemli katkı sağlıyor"
Faruk İNALTEKİN /Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği (TGBD) Yönetim Kurulu Başkanı, Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü
Teknoloji geliştirme bölgeleri, araştırma kurumları ve üniversiteler; içerisinde bulunan güçlü Ar-Ge yapıları sayesinde etkili bir inovasyon sistemi kurarak fikri sinai mülki haklar çerçevesinde girişimcilerin gerekli patent ve lisans işlemleri yapmalarına olanak sağlayarak; patentli teknolojilerin sanayiye aktarılmasında önemli katkılar sağlıyor ve daha da fazlasını sağlamalı. Patentli ürünlerin ticarileştirilmesi konusunda ülke olarak daha iyi bir noktaya gelmeliyiz. İlk yapılması gereken, akademik çalışmaya yönelik bakış açısının değiştirilmesi ve patentlerin ticari değere dönüşmesinin öneminin vurgulanması olmalı. Patentin ticarileşmesine yönelik uygulama ve geliştirme alanında yapılan çalışmalar desteklenmeli ve ticarileşmeye engel noktalar fikir aşamasında iken değerlendirilmeli. Sipariş Ar-Ge çağrılarının, tedarikçi konumunda bulunan KOBİ'ler ile sanayi paydaşları arasında ortak iş yapma bilincini geliştireceği ve aynı zamanda müşterinin piyasada bulamadığı, yüksek maliyetlerle bulduğu veya çok fazla geliştirme ile yüksek maliyetlere katlanmak zorunda olduğu gereksinimlerini karşılama noktasında faydalı olacağını söylemek mümkün. Bu iş birliğiyle projenin büyük şirketlere göre daha esnek bir yapıya sahip, daha hızlı aksiyon alabilen KOBİ'ler tarafından gerçekleştirilmesi, siparişin hayata geçirilme sürecini kısaltacak. Sipariş Ar-Ge çağrısı ile geliştirilen çözümlerin, daha düşük süreli ve bütçeli revizyonlarla farklı KOBİ ihtiyaçlarını da kapsaması mümkün olabilir. KOBİ'ler tarafından Ar-Ge ile ticarileşebilir çıktılara dönüştürülmesi hedeflenen projeler sonucunda; yüksek ticarileşme oranına sahip ürünler ihracat rakamlarına olumlu yönde yansıyor.
2023'te TÜBİTAK Ar-Ge projeleri için 5.8 milyar TL kaynak ayrıldı
2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'nden TÜBİTAK'ın Ar-Ge projeleri için 5.8 milyar TL kaynak ayrıldı. Yıllık Programa göre, Türkiye'de katma değerli üretimin artırılması amacı doğrultusunda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, KOSGEB ve TÜBİTAK tarafından sağlanan destek ve teşviklerin orta yüksek ve yüksek teknoloji seviyeli sektörlere yoğunlaştırılmasına yönelik özel bir program olan Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı çerçevesinde, 2021 yılı içerisinde açılan ve değerlendirme süreçleri devam eden Mobilite, Üretimde Yapısal Dönüşüm, Sağlık ve Kimya Ürünleri ve Dijital Dönüşüm çağrılarının tüm süreçlerinin 2022 yılı sonuna kadar tamamlanması öngörülüyor. Program kapsamında 2023 yılı başında Yenilikçi/Yıkıcı Teknolojiler Çağrısı açılması planlanıyor.
