PARA RÖPORTAJ/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA MaviKanatlar, Türkiye'nin ilk ve tek uçtan uca insansız hava aracı (İHA) operasyon yönetim çözümleri sağlayıcısı. Tohum aşamasından itibaren girişim sermayesi ve kitlesel fonlama yoluyla Türkiye ölçeğinde başarılı fonlamalar gerçekleştiren MaviKanatlar, önümüzdeki dönemde farklı mekanizmaları da içeren yatırımlar almak için çalışmalarını sürdürüyor. Fonlama ve yatırım alma opsiyonlarını masada tutarak biraz daha operasyonel faaliyetlere ve gelir getirici projelere odaklandıklarını söyleyen MaviKanatlar Kurucusu ve CEO'su Serhat Gümüş, şu ana kadar şirketin yaklaşık yüzde 22'lik bölümünün girişim sermayesi ve kitle fonlaması yatırım modelleriyle yatırımcılara ve halka arz edildiğini kaydetti. Gümüş, kısa ve orta vadede MaviKanatlar'ın yüzde 49'a kadar olan kısmını doğru zaman ve doğru fiyata ulaşıldığında yine arz etmeye devam edeceklerini söyledi. Hayata geçirdikleri ilk spin offun "MaviKanatlar Sigorta" olduğunu belirten Gümüş, diğer bir spin off öngörülerinin, marka tescilini tamamladıkları, faaliyete geçmek için doğru zamanı bekledikleri "DronHangar" olduğunu kaydetti. Gümüş, henüz regülasyonlar bunu gerektirmese de sigorta ekspertiz hizmetlerine yönelik bir spin offun kuruluşunun söz konusu olabileceğini de kaydetti. Serhat Gümüş ile emniyetli, yasal ve etkin İHA operasyonları için bilgi ve teknoloji çözümleri üreten Mavikanatlar'ın girişim öyküsünü, yatırımlarını ve hedeflerini konuştuk…
MaviKanatlar hangi alanlarda faaliyet gösteriyor?
MaviKanatlar Teknoloji Mühendislik ve Yazılım A.Ş., temel olarak üç alanda faaliyet gösteriyor. İlki İHA operasyon yönetimi, bunları destekleyen yönetim sistemleri seviyesindeki uygulamalara yönelik bilgi birikimlerini anlattığımız, başkalarının faydasına sunduğumuz eğitim ve danışmanlık hizmetleri yürütüyoruz. MaviKanatlar havacılık sektöründe, özellikle de İHA sektöründe özgün, oldukça derin bilgi birikimine sahip, biz de bunu sektörde farklı farklı alanlarda faaliyet gösteren, bir şekilde havacılık sektörü ve İHA'larla temas eden şirketlerin, kurumların kullanımına sunuyoruz. İkinci önemli faaliyet alanımız mühendislik. Özellikle bilgi, çözüm üretme, bütün bu çözümlerin etkin kullanımını sağlayacak yazılımlar üretme anlamında SeyirDefteri markasıyla tanıttığımız, geliştirdiğimiz, geliştirmeye devam ettiğimiz yazılım ürün ailesinin genel adı. Ağırlıkla mühendislik faaliyetlerimize stratejik ve taktik seviyede, hatta operasyonel seviyede çözümler üretmek için kullanıyoruz. Tarım, sigortacılık, enerji, güvenlik, kargo operasyonları, acil durum yönetim operasyonları, bakım ve eğitim operasyon konseptleri…Mühendislik faaliyetlerimizde İHA konsept, mimarı tasarımı da var. Üçüncü ana faaliyet konumuz karmaşık ve ölçekli İHA uçuş operasyonlarının yönetimi. Biz burada küçük ölçekli operasyon yapan kişi veya şirketlerle rekabet yürütmüyoruz. Çok geniş bir coğrafi alana yayılı, çok fazla sayıda İHA ve destekleyici unsuru içiren büyük ölçekli operasyonların yönetimi. Örneğin doğal afet, tarımsal uçuş operasyon, endüstriyel muayene uçuş operasyon senaryolarını yöneterek de gelir elde ediyoruz.
Sizi diğer İHA şirketlerinden ayıran ne?
MaviKanatlar, İHA geliştiren, üreten, satan, eğitim veren, İHA'ları kullanarak operasyon yapan tüm bireysel ve kurumsal kullanıcıların ihtiyaç duyduğu, özellikle veri analitiği odaklı çözümleri ortaya koyuyor. Öncelikle İHA operasyonlarının emniyetli, yasal ve etkin olarak yapılabilmesi için bilgi ve teknoloji geliştiriyor. MaviKanatlar, uçuş öncesi ve sonrasını da kapsayan, uçuş üzerindeki görev profilini, görevlerin bir araya gelerek oluşturduğu projeleri yönetebilecek altyapıyı sağlıyor. Bunu yaparken de Amerika ve Avrupa havacılık otoritelerinin kurallara bağladığı uçuş operasyon yönetimi, emniyet ve kalite yönetim sistemi gibi üst seviye kural ve regülasyonlara uyumu, mevcut hava trafiğine entegrasyonu, İHA'ların hava trafiğinin yönetimini sağlıyor. Örneğin bir bölge veya ülke ölçeğinde tarımsal operasyonları yönetilebilir kılan yazılım ve çözümleri geliştiriyor. Biz, İHA'ların sağladığı faydayı azami seviyeye çıkartacak, bu operasyonu maliyet etkin yapacak, karmaşıklığını azaltacak çözümlere kafa yoruyoruz.
İlk sermayeniz ne kadardı? Fonlama büyüklüğü neydi?
MaviKanatlar, 300 bin lira sermaye ile 2020'de kuruldu. Kurulduğu günden bu yana yatırım almayı başaran ve almaya devam eden bir şirket. 2022 Şubat'ta kitle fonlaması sistemi üzerinden kendi döneminin en büyük fonlama başarılarından birini gösterdi. Bireysel nitelikli yatırımcıların da aralarında olduğu bin 400'den fazla yatırımcıdan 5.3 milyon lira fon geliri elde etti. Devamında 2022'de bazı melek yatırımcılardan ve kurumsal yatırımcılardan 1 milyon liraya yakın ilave fonlama aldı. Ağustos 2023'te OSTİM Girişim Yatırım Fonu (GSYF) ve APY Ventures Albaraka Portföy Yönetim'den de 100 bin dolar (o dönem itibarıyla 2.4 milyon lira) yatırım aldı. Önümüzdeki dönemde ise farklı mekanizmaları da içeren yatırımlar almak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Şirketimizin şu ana kadar yaklaşık yüzde 22'lik bölümü girişim sermayesi ve kitle fonlaması yatırım modelleriyle yatırımcılara ve halka arz edildi. Çoğunluk hissesi bizde kalacak şekilde, kısa orta vadede yüzde 49'a kadar olan kısmı zamanı geldiğinde ve doğru fiyata ulaştığında yine arz etmeye devam edeceğiz.
Ortak girişimlerinizden, iştiraklerinizden bahseder misiniz? Yeni spin off çıkarma gündeminizde var mı?
Dünyada en geçerli işletme modelinin network organizasyonlar olduğunu düşünüyoruz. Dünyadaki en büyük markalar bile, belli alanlarda uzmanlaşmasına ihtiyaç duydukları ekiplerini ayırarak, farklı birer spin off şirket çıkartarak büyümeye devam ediyorlar. Bugünün dünyasında özellikle teknoloji yoğun alanlarda, hızlı ve esnek olmanız, gerektiğinde hızla büyüyüp, kimseyi mağdur etmeden hızla küçülebilmeniz gerekiyor. Bunun da etkin yolu network organizasyonlardan ve spin off yapılanmasından geçiyor. Belli kabiliyetlerde belli olgunluğa ulaştığımızda, sektör de hazır hale geldiğinde zamanı gelmiş fikirlerimizi spin offlarla ve işbirlikleriyle ana sistemden ayırıyoruz. Kurduğumuz bütün şirketleri MaviKanatlar'a yatırım yapanlar da istifade etsin diye "MaviKanatlar" çatısı altında kuruyoruz. Şu ana kadar hayata geçirdiğimiz ilk spin offumuz, "MaviKanatlar Sigorta". Dron sigortalarında uzmanlaşma amacıyla kurulmuş, MaviKanatlar Teknoloji'nin birikiminden faydalanan, onun ürünlerini kullanarak hem piyasada rekabet avantajı sağlayan hem de nihai kullanıcıya ekonomik ürün sağlayan bir sigorta şirketi. MaviKanatlar Sigorta pazara girdikten sonra, öncesinde sigortalanmayan Ar-Ge uçuşu yapan dronların, amatör pilot lisansına sahip pilotların sahip olduğu dronların ve tescil uçuşu yapan dronların sigortalanması mümkün oldu. Diğer bir spin off öngörümüz, marka tescilini tamamladığımız, doğru zamanı beklediğimiz "DronHangar".Henüz regülasyonlar bunu gerektirmese de sigorta ekspertiz hizmetlerine yönelik bir spin off da söz konusu olabilir. Bunun dışında da zaten kazan kazan prensibine dayalı network organizasyonu ve network işbirlikleriyle bizim açımızdan fizibil olmayan, bu alanda zaten başarılı şirketlerle işbirliği yapan şirketlerle gelir elde etmeyi düşündüğümüz modeller de söz konusu.
Müşteri portföyünüzden bahseder misiniz?
MaviKanatlar her ne kadar niş bir alanda faaliyet gösteren firma gibi görünse de aslında müşteri portföyü, yelpazesi oldukça geniş. Şöyle ki İHA'lar kendileri bir sektör oluşturmakla birlikte, İHA'ları kullanmayan bir sektör artık yok. Gelecekte de olmayacak. Yani birbiriyle ilişkili veya ilişkisiz olarak gördüğümüz pek çok sektörde, inşaattan haritacılığa, tarımdan endüstriyel muayeneye, emlaktan madenciliğe kadar pek çok sektörde İHA'lar artık kabul edilmiş bir araç. Bu araçların da operasyonlarının yönetilmesi gerekiyor. Buradan bakıldığında İHA'ları tasarlayanlar, üretenler, satanlar, eğitim verenler-alanlar, İHA'ları kullanarak operasyon yapan kamu veya özel sektöre ait kuruluşlar, hatta amatör sportif uçuş yapan bireyler bizim müşteri portföyümüz içinde. Bunların içerisinde afet yönetiminden sorumlu kritik kurumlar da var. Hatta bu sivil uygulamaların üzerine yine oldukça karmaşık operasyonlar yürütme ihtiyacı olan askeri veya güvenlik unsurları da bulunuyor.
MaviKanatlar'ın cirosu ne kadar?
MaviKanatlar, fonlama gelirlerinin dışında da giderek artan bir gelir elde etme başarısı gösteriyor. Bunun ağırlıklı kısmı danışmanlık ve proje faaliyetlerinden geliyor. Kademeli olarak biz bunu ürün gelirlerine ve operasyon gelirlerine doğru dönüştürmek ve bu payı homojen hale getirmek istiyoruz. 2023'te bir önceki yıla göre ciromuzu yaklaşık 2.8 kat artırdık. 2024 sonunda da 2025'e geçerken ciromuzun en az üç ile beş kat artacağını öngörüyoruz.
SeyirDefteri ürününüzü anlatır mısınız?
SeyirDefteri, ana ürün markamız. Birden fazla ürünü içinde barındıran ürün ailesi. SeyirDefteri özünde hava aracı operasyonlarının karmaşıklığı, emniyet ve maliyet etkinliğine odaklanan bir yazılım ürünü. Aldığımız fonla SeyirDefteri'ni ticari ürüne dönüştürmeyi başardık. Şu anda da havacılıkla uğraşan operatörlerin kullanımına sunduk. Ayrıca, Anadolu Sigorta ile yaptığımız anlaşma çerçevesinde, SeyirDefteri kullanıcılarına mali mesuliyet sigortalarını yüzde 20 indirimli olarak ulaştırmayı başardık.
Sektörlere özel uygulamalar geliştirdiniz mi?
Sektörlere yönelik uygulamalar konusunda da, sigortacılık, tarım, enerji ve muayene alanlarında özelleştirme çalışmalarına devam ediyoruz. Bu çerçevede MaviKanatlar olarak iki büyük platform oluşumu içindeyiz. İlki, İş Bankası iştiraki olan İmece Mobil'in ve yine onlarla birlikte çalışan İHA operatörlerinin olduğu platform. Biz bu platformla Türkiye'deki tüm tarımsal İHA operasyonlarını çiftçiler için dörtte birine varan indirilmiş fiyatlarla sağlamayı, bunu yaparken yerel dron operatörlerinin gelirlerini sürdürülebilir hale getirmeyi hedefliyoruz. Yine bunu yaparken İHA operasyonlarına emniyet yönetimi, kalite ve konfigürasyon yönetimi gibi olmazsa olmazları entegre ediyoruz. Bu operasyonları ölçeklendirerek herkesin para kazanmasını sağlayacak bir model üzerinde çalışıyoruz. Aralık ayı itibarıyla da bununla ilgili validasyon çalışmalarını tamamlayıp, 2025'in olabilecek en erken tarihinde bunu faaliyete geçirmeyi umuyoruz. Hatta bu noktada yapılan operasyonların tamamen sigorta kapsamına alınmasıyla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. İçinde bulunduğumuz diğer platform ise sektöre özel yaptığımız çalışmaları tam anlamıyla yapılabilir kılmak için başladığımız, "Bulut Altı Hava Sahası İnsansız Hava Aracı Operasyon Yönetim Platformu". Bu özellikle oyun değiştirecek bir çalışma. Kendi alanında uzman, uzun yıllardır bu teknolojilerde çalışan bu konularda hem yurtiçi hem de yurtdışı müşterilere hizmet eden Onur Yüksek Teknoloji, İŞNET gibi firmalarla böyle bir platformun çalışmalarını sürdürüyoruz. Sigortacılık sektörüne özel olarak çalıştığımız bir SeyirDefteri Ekspert uyarlamamız var. Bu da halihazırda İHA'larda ihtiyaç duyulan ancak altyapısı henüz oturtulmamış gerek ekspertiz hizmetlerini gerek asistans hizmetlerini yönetebileceğimiz ve bunu teknolojimiz sayesinde yüzde 80 oranında uzaktan yapabileceğimiz bir yazılım altyapısı.
Kariyeri insansız hava aracı üzerine
MaviKanatlar'ın kurucusu ve CEO'su Serhat Gümüş, 1998 yılı İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) uçak mühendisliği bölümü mezunu. Gümüş, İTÜ'de MBA ve savunma teknolojileri yüksek lisansı yaptı. İnsansız hava araçlarına ilgisi üniversite yıllarına uzanan Gümüş, lisans bitirme ödevi dahil meslek hayatının başından itibaren insansız hava aracı tasarımı, geliştirilmesi ve operasyon yönetimi üzerine kariyer yaptı. Gümüş, kariyerinde Türkiye'de İHA tarihçesinin önemli bir kısmına şahit olma ve bizzat içinde görev alma fırsatı buldu. Teknoloji girişim şirketi olan MaviKanatlar'ı ise özellikle askeri alanda İHA'larla ilgili edindiği bilgi birikimi ve tecrübeyi sivil uygulamalar ağırlıklı olmak üzere kullanmak, kendi operasyonel çözümlerimi geliştirmek için 2020 Temmuz'da OSTİM Teknopark'ta kurdu. MaviKanatlar'ı kurarken en büyük motivasyonunu, sektörün büyümesi için ihtiyaç duyulan, kendisinin ikincil hizmetler olarak tanımladığı "insansız hava aracı operasyonlarını yapılabilir kılan çözümleri geliştirme" olarak açıkladı.
"İhracat için yoğun olarak çalışıyoruz"
Henüz ihracat gerçekleştiremeseler de, ihracata yönelik çok yoğun faaliyetler sürdürdüklerini söyleyen MaviKanatlar kurucusu ve CEO'su Serhat Gümüş, kısa ve orta vadede havacılık sektöründe gelişmiş ve gelişmek isteyen tüm ülkelerin ihracat açısından hedef pazarları olduğunu vurguladı. Gümüş, yoğunluklu olarak üzerinde çalıştıkları hedef pazarları İngiltere, Amerika, Afrika ve Kafkas ülkeleri olarak sıraladı. Yaşanan bazı özel gelişmeler sonrasında ilginç bir şekilde Malezya, Tayvan ve Japonya gibi Uzak Doğu ülkelerine ihracat noktasında bir açılım sağladıklarını dile getiren Gümüş, "Belki de Uzak Doğu'da hedef ülkelere göre daha erken bir ihracat performansı gösterebiliriz" dedi.
Kaynakların yüzde 70'i Ar-Ge'ye
Teknoloji şirketi olan MaviKanatlar, kaynaklarının yüzde 70'ini Ar-Ge faaliyetlerine, ürün geliştirme çalışmalarına ayırıyor. Serhat Gümüş, büyük hedefleri olan teknoloji girişimi olarak kısa vadede önceliklerinin kârlılık olmadığını vurgulayarak şunları kaydetti:
"Bildiğimizi, ürüne dönüştürebileceğimiz projeler üzerinde çalışıyoruz. Bunları bir an önce toplumun, havacılık sektörünün faydasına sunmak istiyoruz. MaviKanatlar olarak kazandığımız parayı, elde ettiğimiz tüm gelirleri belli bir yol haritası, belli bir planlama dahilinde zamanı gelen faaliyetlere harcıyoruz. Daha bilgi yoğun ve yazılım yoğun ürünlere yatırım yapıyoruz. En fazla yatırım yaptığımız şey, geliştirdiğimiz işbirlikleri ve kendi içimizde istihdam ettiğimiz ya da birlikte çalıştığımız insan kaynağı."
