HÜLYA GENÇ SERTKAYA / Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), KOBİ ölçeğindeki sermaye şirketlerinin proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla açtığı çağrılarla, hibe destek kullandıracak. TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülen, "1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı" ile "1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı" çerçevesinde açılan yılın ikinci çağrılarına, tüm sektör ve teknoloji alanlarında yeni bir ürün tasarım ve geliştirme çalışması, mevut bir ürünün iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında firmanın teknolojik rekabet gücünü artıracak Ar-Ge projeleri desteklenecek. Bu çağrılarla; KOBİ ölçeğindeki firmaların Ar-Ge kapasitesinin geliştirilmesiyle gereksinim duyulan teknoloji alanlarında yerlileşmenin artması, teknoloji ve ürün geliştirme yetkinliğinin güçlendirilmesi, proje çıktılarının ekonomik büyümeye katkı sağlaması, kamu kaynaklarının ülke ihtiyaçları ve ulusal hedeflere yönelik etkin kullanımının sağlanması hedefleniyor. KOBİ ölçeğindeki sermaye şirketlerinin başvuru yapabileceği bu çağrılarda, destek oranı yüzde 75 olacak. 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı'nda bütçe sınırı olmayacak. 1507- KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı kapsamında ise bütçe üst limiti 3 milyon lira olarak uygulanacak. Çağrılar kapsamında, ulusal ihtiyaçlar ve küresel eğilimler doğrultusunda güncellenen "TÜBİTAK 2024-2025 Ar-Ge ve Yenilik" konu başlıklarında sunulan projelere öncelik verilecek.
Öte yandan; Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), IPARD III Programı çerçevesinde açtığı çağrıyla çiftlik yatırımlarına yönelik 42 milyon euro'luk hibe destek kullandıracak. Hibe destek için başvurular 81 ilden yapılabilecek. IPARD III Programı kapsamında yatırımlara yüzde 60-70 oranında hibe destek sağlanacak.
BAŞVURULAR BAŞLADI
TÜBİTAK çağrılarına göre; 1507 Destek Programı kapsamında verilecek proje önerilerinin firmanın teknolojik ürün veya süreç geliştirme kapasitesinin artırılması, müşteri gereksinimlerini ya da pazar boşluğunu hedef alan çözüm önerilerinin ticari prototipe dönüştürülmesi, aynı veya farklı alanlarda faaliyet gösteren KOBİ'lerin ortak proje çalışmaları gerçekleştirmesi hedeflerinden bir ya da daha fazlasını karşılaması gerekecek. 1501 Destek Programı kapsamında bunların dışında; bir ya da daha fazlasının karşılanmasının istendiği hedefler arasında "üniversite iş birliği ile proje geliştirilmesi, yüksek teknoloji alanlarında ürün ve teknoloji geliştirilmesi ile üniversiteler, araştırma altyapıları, kamu araştırma merkez ve enstitülerinden transfer edilen teknolojilerin olgunlaştırılarak yeni ürün ve süreçlere dönüştürülmesinin" de olduğunu hatırlatalım.
KURULUŞ BAZLI ÖN KAYIT ZORUNLU
1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı ve 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı proje başvuruları, https://eteydeb.tubitak.gov.tr internet adresinden PRODİS sistemi üzerinden gerçekleştirilecek. TEYDEB Destek Programlarına başvuracak sermaye şirketlerinin, kuruluş bazlı ön kayıt yaptırması gerekecek. 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı kapsamında açılan çağrıda, kuruluş bazlı ön kayıt başvurusu için son tarih 25 Eylül, çağrı kapanış tarihi ise 29 Eylül 2025 saat 23.59 olacak. Bu çağrıda proje destek bütçesi için üst sınır uygulanmayacak. Çağrıya en fazla 24 ay süreli proje başvurusu yapılabilecek. Ancak, desteklenecek projelerin izleme sürecinde teknolojik gereksinimler veya çalışma konularına özel koşullar nedeniyle prototip testleri, klinik testler gibi proje çıktısının ticari ürüne dönüşmesini sağlayacak çalışmaların gerektirdiği süreler nedeniyle projenin 24 ay içinde tamamlanamayacak olması durumunda, kuruluşun talebi üzerine yapılacak değerlendirme sonucunda proje destek süresi 36 ayı geçmemek üzere bir defaya mahsus olmak üzere artırılacak. 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı çağrısında kuruluş bazlı ön kayıt son tarihi 18 Eylül, çağrı kapanış tarihi 22 Eylül (saat 23.59) olacak. Projenin toplam bütçe 3 milyon lira ile sınırlandırılacak.
Her iki çağrı kapsamında personel, seyahat, alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım, malzeme ve sarf giderleri, yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım giderleri, Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri desteklenecek. Yine her iki çağrı için de proje başvuru sayısı üst limiti bu çağrı dönemi için kuruluş başına en fazla iki proje olacak. Ortaklı başvurular için başvuru
sayısı üst limiti uygulanmayacak.
ÇİFTLİK YATIRIMLARINA 42 MİLYON EURO
TKDK, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı III (IPARD III Programı) kapsamında 42 milyon euro bütçeli yedinci başvuru çağrı ilanını yayınladı. "Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme" tedbiri kapsamında verilecek hibe destek için 81 ilden proje başvuruları kabul edilecek. Çağrı kapsamında destek oranı yüzde 60-70 arasında değişecek. Çağrı kapsamında; bitkisel üretimin çeşitlendirilmesi ve bitkisel ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesi, bal ve diğer arıcılık ürünlerinin işlenmesi ve paketlenmesi, zanaatkarlık ve katma değerli ürünler, kırsal turizm ve rekreasyon faaliyetleri, su ürünleri yetiştiriciliği, makine parkları ve yenilenebilir enerji yatırımları desteklenecek. 14 Temmuz 2025 itibarıyla kabul edilmeye başlanan başvurular için son teslim tarihi 1 Eylül 2025 günü saat 18.00 olacak. Öngörülen yatırım süreleri yapım işi içermeyen yatırımlarda en fazla 9 ay, yapım işi içeren yatırımlarda en fazla 18 ay olarak planlanacak. Açık alanda bitkisel üretim faaliyetleri için makine ekipman desteğine bu çağrıda başvuru yapılamayacak. Bal ve diğer arıcılık ürünlerinin üretimine bu çağrıda başvuru yapılamayacak olup sadece bu alandaki işleme ve paketleme yatırımlarına yönelik başvurular kabul edilecek.
Şunu da hatırlatalım; faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanından oluşturulan IPARD Programı Fonu. Bu destek "kamu katkısı" olarak adlandırılıyor. Söz konusu kamu katkısı, program çerçevesinde gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılıyor.
TKDK'dan 188 milyon euro
TKDK, IPARD III Programı kapsamında bu yıl açacağı beş çağrı ile toplam 188 milyon euro hibe kullandıracak. "LEADER Yaklaşımı-Yerel Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması" tedbiri çerçevesinde Nisan'da açılan 50 milyon euro'luk çağrı için başvuruları alan TKDK, "Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesi ve İş Geliştirme Tedbiri" kapsamında Temmuz'da açtığı yeni çağrı dışında, bu yıl sonuna kadar toplam 96 milyon euro tutarında üç çağrıya daha çıkacak. Başvuru sahiplerinin projelerinin ön hazırlıklarını rahatça yapabilmeleri amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından önceden açıklanan takvime göre; "Ağustos'ta Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar (43 milyon euro) ile Tarım-Çevre, İklim ve Organik Tarım Biyoçeşitlilik-Toy Kuşu Popülasyonunun Geliştirilmesi (3 milyon euro)" tedbiri kapsamında iki çağrı açılacak. Eylül'de ise "Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar (50 milyon euro.)" tedbirinde çağrıya çıkılacak. Böylece 2025 yılında IPARD III kapsamında beş çağrı açılmış olacak.
Bilimsel eğitim etkinlikleri desteklenecek
TÜBİTAK'ın, Bilim İnsanı Destek Programı Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen 2237 - Bilimsel Eğitim Etkinliklerini Destekleme Programları kapsamında açılan 2025 yılı ikinci dönem çağrıları için başvuru süreci devam ediyor. 2237-A Bilimsel Eğitim Etkinleri Desteği Programı ile 2237-B Proje Eğitimi Etkinliklerini Destekleme Programı çağrıları için başvurular 8 Ağustos 2025 günü saat 17.30'a kadar BİDEB başvuru ve izleme sistemi üzerinden alınacak. İki çağrıda da destek üst limiti 195 bin lira olacak. Bilimsel Eğitim Etkinlikleri Desteği Programı çağrısı için çağrı dönemlerinde desteklenen yüz yüze veya çevrimiçi bilimsel eğitim etkinlikleri, kamu kurum ve kuruluşlarıyla yapılan protokoller kapsamında düzenlenen yüz yüze veya çevrimiçi bilimsel eğitim etkinlikleri ve TÜBİTAK tarafından düzenlenen bilimsel eğitim etkinlikleri için destek verilecek. 2237-B Proje Eğitimi Etkinliklerini Destekleme Programı kapsamında; TÜBİTAK'ın ulusal ve uluslararası programlarına yönelik Ar-Ge ve yenilik projelerinin nicelik ve niteliklerinin artırılması amacıyla düzenlenen teorik ve uygulamalı proje yazma eğitimleri desteklenecek. Bu doğrultuda, proje hazırlama sürecinde yer alan bilimsel yaklaşımlar, proje yönetimi, bütçelendirme, değerlendirme aşamasında göz önünde bulundurulması gereken hususlar ile araştırma projesi hazırlama tekniklerinin öğretilmesine yönelik yurt içinde düzenlenen (çevrimiçi etkinlikler dahil) etkinliklere destek sağlanacak.
Bu arada 2224-D Yurt Dışındaki Bilimsel Eğitim Etkinliklerine Katılımı Destekleme Programı 2025 yılı çağrısı için başvurular 31 Aralık 2025'e kadar yapılabilecek.
