Türk iş dünyasında liderlerin son 5 yıldaki motivasyon, direnç, umut ve çeviklik düzeyleri mercek altına alındı. PERYÖN, (Türkiye İnsan Yönetimi Derneği), Execution Partners iş birliği ve EAPM Yönetim Kurulu Başkanı Berna Öztınaz liderliğinde hazırlanan 'Türk İş Dünyasında Liderlik Bileşenleri' araştırma raporu; psikolojik sermaye kavramını çeviklik odağında ele aldı. Liderlik anlayışındaki dönüşümü ortaya koyan rapor, geleceğin iş dünyasına ışık tutacak önemli içgörüler sunuyor.
2025 yılının Eylül ayında yapılan ve Türkiye iş dünyasının nabzını tutan araştırma, liderlik davranışlarını tüm yönleriyle ortaya koyan kapsamlı bir tablo sundu. Katılımcıların neredeyse yarısını oluşturan orta kademe yöneticiler (%48) ile tepe yönetimde görev yapan liderlerin (%25) deneyimleri, araştırmanın iş dünyasındaki liderlik davranışlarını görünür kılmasını sağladı.
Çalışmada en geniş grubu %47'lik bir oran ile 40-50 yaş aralığındaki yöneticiler oluşturuyor. Sektörel dağılım ise oldukça geniş bir yelpazeye yayılıyor: eğitim, kamu, sivil toplum, sanayi, imalat, finans, sigorta, bankacılık, telekom, teknoloji, yazılım, otomotiv, havacılık, ulaşım, lojistik, sağlık, ilaç, inşaat, gayrimenkul, altyapı, perakende, e-ticaret, medya, eğlence, yayıncılık, turizm, konaklama ve yeme-içme sektörleri araştırma kapsamında yer alıyor.
Katılımcıların %65'inin kadın liderlerden oluşması, dönüşen liderlik anlayışında kadınların yükselen etkisini net biçimde ortaya koyuyor. Böylece araştırma, yalnızca bugünün liderlerini değil, geleceğin iş dünyasını da okumaya imkan veren güçlü bir veri seti sunuyor.
2020 yılında yapılan araştırmanın ardından, 2025'te tekrarlanan çalışmada, Türk İş Dünyasının "Liderin Kendini Yönetme Endeksi"nde özellikle 2 alanda gerileme dikkat çekiyor: hedef belirleme ve plan yapma konusunda umut faktörü %80'den %76'ya gerilerken, geleceğe fırsat penceresinden bakan iyimserlik ise %78'den %74'e düştü.
Zorlu görevleri başarmada "özyeterlilik" 2020 yılına göre %77'den %79'a yükselirken, umutsuzluk anlarında gerçeği kabullenme konusunda ise "yılmazlık" duygularının %75'ten %76'ya yükseldiği kaydedildi.
Özellikle belirsizliklerin arttığı ekonomik ve sosyal ortamda, liderlerin zorluklar karşısında daha gerçekçi, kabullenici ve dayanıklı bir tutum sergiledikleri belirlendi.
Raporda ayrıca, liderlerin çeviklik endeksi içinde en güçlü alanın %67 ile "ilişkiler" olduğu, yani çalışanlar, yönetim kurulları ve ortaklar arasında güçlü bir koordinasyon söz konusu olduğu belirtiliyor.
Araştırmanın bulgularına göre:
● Liderlikte kritik alarm: motivasyon erozyonu
Umut ve iyimserlik kaybı, organizasyonun enerjisini aşağı çekiyor.
● Dayanıklılıkta güçlü, istikrarda zayıf
Liderler ayakta kalmakta iyi, ama uzun vadede dengeyi koruyamıyor.
● İlişkiler sağlam, sistemler zayıf
Bağlar güçlü olsa da,yapısal unsurlar çevik dönüşümün önünde engel.
● Kendini yöneten lider, çevik liderdir
Güçlü lider, organizasyonunun çevikliğini de yükseltiyor.
● Ekonomik daralma kronikleşti
Artık liderlik, süreğen daralma ve tıkanıklık koşullarında şekilleniyor; bu yeni gerçeklikte yön verme becerisi belirleyici hale geliyor.
Dr. Eylem Derya Özgür: 'Liderler, zorluklarla baş etme konusunda direnç geliştirdi'
PERYÖN Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eylem Derya Özgür, rapora ilişkin değerlendirmesinde şunları söyledi:
"Bu araştırma bize, Türk iş dünyasında liderlerin zorluklarla baş etme konusunda önemli bir direnç geliştirdiğini gösteriyor. Liderin kendini yönetme endeksine göre iş hayatında sık sık karşılaşılan kaynak kısıtları, karmaşık süreçler ve belirsizlik ortamı; bireyleri dayanıklı, esnek ve çözüm odaklı olmaya zorluyor ve bu da yılmazlık seviyesini yükseltiyor. Bu aynı zamanda yetiştirilme şartlarımızın ve toplumumuzun da bizi yönlendirme şekli. Gün içinde çok fazla zorlukla karşı karşıya kalıyoruz ama bir taraftan da tecrübeler insanın daha çevik ve daha dayanıklı olmasını sağlıyor."
Berna Öztınaz: 'Günümüzde liderlik belirsizlik içinde yön bulmayı gerektiriyor'
EAPM Yönetim Kurulu Başkanı Berna Öztınaz, liderliğin dönüşümüne ilişkin şu açıklamayı yaptı:
"Büyük bir hızla değişen ve yeniden şekillenen dünyada, liderlik artık yalnızca başkalarını yönetme becerisiyle tanımlanmıyor. Belirsizlik içinde yön bulabilmek; güçlü bir kendini yönetme kapasitesi, duygusal çeviklik ve öğrenmeye açıklık gerektiriyor. Günümüz liderleri, hem kendi iç dengelerini koruyarak hem de ekiplerine güven, esneklik ve ilham aşılayarak dönüşümün merkezinde yer alıyor."
Ateş Sungur: 'Ekonomideki daralma dünya genelinde gündemde'
Execution Partners Kurucu Ortağı Ateş Sungur ise, rapora ilişkin değerlendirmesinde şunları söyledi:
"Liderlerin yönetim kapasitelerinde ve davranışlarında 2020'de pandemi dönemindeki belirleyici faktör, tüm dünyayı saran belirsizlik olmakla beraber, 2025'in gündemi ise dünya genelinde artan ekonomik daralma oldu. İki dönem arasındaki en önemli fark ise içinde bulunduğumuz şartlar geçici bir kriz durumu olmayıp kronik bir hal aldı. Öngörüler, bu koşulların 1-2 yıl daha devam edeceğine işaret ediyor."
