PARA OTOMOBİL/ ÜRÜN DİRİER Pandemi ile başlayan tedarik sıkıntısı, çip krizi, Rusya'dan temin edilen bazı gaz ve madenlerin savaş nedeniyle temin edilemeyişi gibi sebepler, otomobil fiyatlarını artırırken, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ikinci ele yönelimde ciddi artış oldu. Buna paralel olarak yaşanan kur artışları da sıfır araç fiyatlarını bizim için ulaşılabilirlikten çok uzaklaştırdı. Tahminler, ikinci ele yönelimin devam edeceği yönünde. Hatta talep o kadar fazla ki, son dönemde ev alamayanlar yatırım olarak araba alıyor. (Birinci Bölüm)
Bu yoğun talep durumu ise al-satçı denen ve meslekle ilgisi olmayan çok sayıda kişinin ortaya çıkmasına yol açmış durumda. Bu fırsatçıların yarattığı suni fiyat artışları ise sektörü olumsuz yönde etkiliyor. Fakat son dönemde özellikle markalı ikinci el araç satış firmalarının garantili ikinci el otomobil pazarına girmesi, tüketiciyi rahatlattı. Sektörün önde gelenleri ve şirket yetkilileriyle garantili ikinci araç pazarını, yenilikleri ve ikinci el otomobil alımındaki ekspertiz sürecinde dikkat edilmesi gerekenleri konuştuk…
"SUNİ FİYAT ARTIŞLARINA YOL AÇTI"
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, son dönemde ikinci el araçlara talep artışının, al-satçı denilen ve meslekle ilgisi olmayan çok sayıda kişinin ortaya çıkmasına yol açtığını vurguluyor. Fiyatların hızlı yükselişini lehine çevirerek bir kazanç kapısı oluşturmak isteyen bu fırsatçıların, fiyatlardaki suni artışa da neden olduğunu kaydeden Aydın Erkoç, "Araç alım satımı yapacak vatandaşlarımıza en önemli uyarımız, mutlaka alışverişlerini yetki belgesi olan, kurumsal, güvenilir yerlerden yapmaları. Aksi takdirde yaşanabilecek olası sorunlarda bırakın çözüm bulmayı, bir muhatap dahi bulamayıp mağduriyet yaşayabiliyorlar. Vatandaşlarımızı internet sitelerinden araç alışverişi konusunda da uyarıyoruz. Dolandırıcılar, internet sitelerinde değerinin altında satış ilanı verdikleri araçlar için kaparo istiyorlar, alıcı parayı gönderdikten sonra kişiye ulaşamıyorlar. Vatandaşlarımız, internetten yaptıkları alışverişte de dikkatli olsunlar; sorgulamadan kaparo göndermeyip almak istedikleri aracı muhakkak görsünler" diyor.
Erkoç, ekspertiz yaptırırken dikkat edilmesi gerekenler konusunda da şu uyarılarda bulunuyor: "Ekspertizin, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurumların onay ve yetki verdiği oto ekspertiz firmalarınca yapılması gerekli. Belirli standartlara sahip olan firmalarca yapılan ekspertiz işlemi ile yasal olarak oluşabilecek sorunların da önüne geçilmiş olur. Piyasalardaki dalgalanma ve mevcutta alım satım altında bulunan araçların değerlenmesi aynı zamanda bazı riskleri de doğuruyor. Ticaret esnasında yapılan beyan bazen farklı olabiliyor ve olumsuz sonuçlar ile sürpriz olabiliyor. Burada da mağduriyet yaşandığı gibi, ortaya çıkabilecek sıkıntılar satışın aksamasına, zaman kaybına ve birçok masrafın ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu ve bunun gibi istenmeyen durumlarla karşılaşmamak için kurumsal ve yetkili oto ekspertizler tarafından raporlanan evraklar ile ticaret daha güvenli ve sorunsuz hale geliyor."
SAHİBİNDEN, İSTATİSTİKSEL MODELLEME İLE FİYAT ÖNERİYOR
Pandemi süreciyle beraber başlayan ve hâlihazırda devam eden sıfır araç tedarikinde yaşanan zorluk ve bayram öncesi yaşanan hareketlenme, ikinci el araçlara yönelik talebi hızla artırdı. İkinci el araç almayı düşünen tüketiciler ihtiyaca yönelik model belirlemeden, aracın hasar kaydının, teknik sorunlarının olup olmadığına ve güvenilir bir satıcıdan aldığına emin olmaya kadar uzanan bir süreçten geçiyor. Sahibinden.com kullanıcıların bu süreçte en iyi deneyimi yaşamaları için araç alım ve satımında ihtiyaç duyduğu ek servisleri Oto360 platformu ve bu platform kapsamında geçtiğimiz yılın Aralık ayında hizmete sunulan s-Garajım servisi ile tek bir noktadan sunuyor.
Otomobil almak veya satmak isteyen kullanıcılar, sahibinden.com ana sayfasında yer alan Oto360 sekmesini tıklayarak veya mobil uygulama ve mobil sitede yer alan 360 Servisler menüsünü kullanarak ihtiyaç duydukları servislere hızlı ve kolay bir şekilde erişebiliyor. Kullanıcılar Hasar Sorgulama servisiyle bir aracın daha önce bir kazaya karışıp karışmadığını, karıştıysa kaza tarihini, kaza nedenini ve hasar tutarını kolayca öğrenebiliyor. Araç Değerleme servisi, sahibinden.com'da son 15 gün içinde yayınlanan araç ilanlarındaki marka, model, üretim yılı, yakıt tipi, vites türü, kasa tipi ve kilometre gibi değişkenler ile ilanlarda yayınlanan fiyatlar kullanılarak oluşturulan istatistiksel modelleme yöntemiyle sorgulanan aracın değerine ilişkin fiyat aralıkları öneriyor. Kullanıcılar almak veya satmak istedikleri aracın özelliklerini girerek, aracın tahmini piyasa değerini kolayca öğrenebiliyor. Kullanıcılar aynı zamanda Kredi Teklifleri servisiyle ihtiyaç veya taşıt kredisi oranlarını tek bir sayfada karşılaştırarak, kredi başvurusunu kolaylıkla yapabilme imkânı buluyor. Sıfır Araç Dünyası ile de marka-model, bütçe ve kasa tipine göre detaylı arama yaparak Türkiye'de yetkili bayi satışı bulunan sıfır araçları keşfedip, teknik özelliklerini inceleyebiliyorlar, kampanyalardan haberdar olup, yetkili bayilere tek bir yerden erişebiliyorlar. Araç Alım/Satım Rehberi'nde ise süreçte dikkat edilmesi gereken tüm bilgiler tek bir sayfada kullanıcılara aktarılarak, kullanıcıların kafasındaki soru işaretlerine yanıt bulması hedefleniyor. Oto360 kapsamında hizmete sunulan S - Garajım ise araç alım satımı esnasında ihtiyaç duyulan güncel piyasa değeri, aracın tahmini satış süresi, aracın sıfır fiyatı ve ilgili araca sahip kişilerin ilgilendiği diğer araçlar, ikinci el ve sıfır fiyat tarihçesi, aracın piyasada gördüğü talep gibi bilgilerin detaylı analizler ile sunulmasına ek olarak düzenli yerine getirilmesi gereken MTV ödemesi, yaz ve kış lastiğine geçiş, servis bakımı gibi işler hakkında hatırlatmalar yaparak araç sahiplerine araçlarıyla ilgili konularda uçtan uca deneyim sunuyor, kullanıcılara zaman kazandırıyor.
"BİRÇOK KİŞİ İKİNCİ ELDEN KORKUYOR"
Sıfır km araç fiyatlarının yüksekliği ve bulunurluk (tedarik) problemleri nedeniyle ikinci el araç piyasasının son iki senedir altın çağını yaşadığını belirten Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, "Talebin sıfır km araçtan ikinci ele kaymasındaki en önemli faktör de bu zaten. Alım gücünün düşmesi, vatandaşı araç yaşı daha yüksek modellere sevk ediyor. Ancak ikinci el araç satın almak daha avantajlı olmasına rağmen güven sorunundan dolayı birçok kişi ikinci elden korkuyor" diyor.
Hüsamettin Yalçın, bu sorunun sektörün daha fazla kurumsallaşması ve piyasaya güven olgusunu ön plana çıkarak daha fazla kurumsal oyuncunun girmesiyle giderilebileceğine dikkat çekiyor. Otomobil marka ve distribütörlerinin kurumsal ikinci el işine daha fazla yatırım yapması; yetkili satıcı ve bayilerin ikinci el işinin odağında olması daha fazla yatırım yapması çok önemli bulan Yalçın, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Diğer taraftan ikinci el araç piyasasında inkâr edilemeyecek bir öneme sahip olan galerilerin de bu çerçevede kurumsallaşması ve yetkili satıcılar gibi ücretsiz ekspertiz, uzatılmış garanti, kredi vs. gibi enstrümanlar vermesi çok önemli olur. Ayrıca TÜİK verilerine göre Ocak-Nisan 2022 döneminde devri olan 2,7 milyon aracın yüzde 65'inin hala bireysel tarafta olması, C2C ve C2B dediğimiz iş modellerinin artmasına sebep olacaktır. Çünkü ikinci elde hala bu iki iş modelinde önemli boşluklar mevcut."
"EV ALAMAYANLAR ARABA ALIYOR"
Avantajlı olmasına rağmen güven sorunundan dolayı birçok kişinin ikinci elden korkmasına rağmen Arabam.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Dr. Naim Çetintürk, ev alamayanların araba aldığına dikkat çekiyor. İkinci el pazarının son yıllarda büyüdüğünü belirten Çetintürk, pandemiyle birlikte başlayan çip krizi, araç üretimindeki yetersizlik, ÖTV matrahları, vergilendirme, yüksek kur hareketleri, enflasyon gibi nedenlerden otomobil fiyatlarının ülkemizde her geçen gün arttığını belirtiyor. Hâl böyle olunca Çetintürk'e göre, sınırlı bütçeye sahip tüketicilerin en azından bir araba sahibi olayım mantığı ile yaşı ve kilometresi yüksek araçları tercih ediyor. Çetintürk, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Öte yandan ülkemizde ikinci el otomobillere karşı her zaman bir ilgi var, son dönemlerde yaşadığımız ekonomik gelişmelerden dolayı tüketici, otomobil alımını bir yatırım ve ticaret aracı olarak görüyor. Ev alamayanlar araba almaya yöneliyor, 'nasıl olsa değeri bir süre sonra artmış olacak' algısı hakim" diyor."
KAYGILI TÜKETİCİ RAHATLADI
Tüketicide var olan bu algının yanı sıra son dönemde özellikle markalı ikinci el araç satış firmalarının garantili ikinci el otomobil pazarına girmesi, tüketiciyi rahatlatmış durumda. Bu anlamda pazarda hizmet veren birçok şirket var. İkinciyeni, bunlardan biri…
ikinciyeni.com, sunduğu hizmetlerle ikinci el otomobil almak ya da satmak isteyenlerin aklındaki soru işaretlerini ortadan kaldırıyor. Marka, ekspertiz raporu, deneme süresi, iade kolaylığı, aracın piyasa değeri gibi tüm konuları üyelerine ücretsiz olarak sunuyor. Online açık artırma sistemiyle ikinci el otomobil sektöründe ezberleri bozan ve hizmetiyle farklılaşan ikinciyeni.com, araç almak ya da satmak isteyenlere farklı seçenekler sunuyor. Sektöre yeni bir soluk getirdiklerini söyleyen Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Şafak Savcı, "Online açık artırma sektörde hiç konuşulmuyorken bu sistemle satış yapmaya başladık ve sektörün kılavuz markası haline geldik. Bugün geldiğimiz noktada müşterilerimiz araçlarını platformumuz üzerinden ya da bayilerimize satabiliyor. Araç satın almak isteyenler ise platformumuz üzerinden açık artırma yöntemiyle ya da 'hemen al' seçeneğiyle istedikleri ikinci el otomobili satın alabiliyor" diyor. İkinci el otomobilde ihtiyaç duyulan her şeyi platform üzerinden sunduklarını söyleyen Savcı, şu bilgileri veriyor: "ikinciyeni.com'da araçların noter satış tutarını üyelerimize ücretsiz olarak sunuyoruz. Satışa çıkarılan tüm araçlar faaliyete başladığımız ilk günden bu yana ekspertiz onaylı. Aracını satmak isteyen bireysel kullanıcılarımız, araçları satılana kadar 500 km daha kullanabiliyor. Yapay zekâ temelli Carwizz uygulamasıyla da aracını satmak isteyen üyelerimize ücretsiz olarak fiyatlama fırsatı sunuyoruz. Carwizz uygulamasında satıcılara araçlarının modeli, yılı, kilometresi, değişen parçaları gibi bazı bilgiler sorularak bir ön tahmin yapılıyor ve aracın ortalama fiyatı belirleniyor."
YENİ NESİL UYGULAMA İLE KAPIDAN KAPIYA HİZMET
İkinci el otomobil pazarındaki sıkıntıları azaltan yeni nesil uygulamalar da bulunuyor. Araç sahiplerine bakım, muayene, araç yıkama, mini hasar onarımı, ekspertiz, akaryakıt ve lastik değişimi gibi hizmetler sunan Rabam uygulaması, kapıdan kapıya hizmet veriyor. Yeni nesil araç uygulaması Rabam ile kullanıcılar, kolayca randevu oluşturarak canlı harita aracılığıyla araçlarının nerede olduğunu, kaç kilometre hızla ilerlediğini ve hizmet aşamalarını anlık olarak takip edebiliyor. Rabam, araç sahiplerine bakım, muayene, araç yıkama, mini hasar onarımı, ekspertiz, akaryakıt ve lastik değişimi gibi toplam yedi alanda 50'den fazla hizmet sağlıyor. Yaklaşık bir milyon TL'lik bir yatırımla kurulan Rabam, bu yıl iki milyon TL'lik ek yatırımla operasyon ağını genişletip, pazarlama faaliyetlerini artırarak araç sahiplerinin dijital platformu olmayı hedefliyor. App Store ve Google Play üzerinden ücretsiz olarak indirilebilen Rabam, kullanıcıların alışkanlıklarını değiştirerek, üç adımda hizmet alma kolaylığı sunuyor.
Rabam Kurucusu R. Kaan Aydoğan, ikinci el araç alırken farklı online mecralardan karşılaştırma yapmayı tavsiye ederek şu bilgileri aktarıyor: "Bu alacağınız aracın fiyatını belirlemede sizlere yardımcı olacaktır. Alınan araçların mutlaka TSE Onaylı Ekspertizi'nin yapılmış olması gerekir. Yapılan ekspertiz işleminde özellikle şunlara önem verilmeli; kaporta kontrollerinin yapılması, mekanik durum ve motor kontrolünün yapılması, kilometre doğrulunun kontrol edilmesi, hasar kontrollerinin tramer üzerinden yapılması, satın alınacak aracın yedek aracının olup olmadığın kontrol edilmesi, bankacılık işlemlerinden ya da e-vergi dairesinden aracın ödenmemiş trafik cezası ya da vergisel işlemleri var mıdır kontrol edilmelidir. Ayrıca aracın lastik durumları kontrol edilmelidir. Ruhsattaki şasi numarasıyla aracın üzerinde yazan şasi numarası karşılaştırılmalıdır. Araç içi donanımında eksik var mı, araç içi döşemelerde iz yanık gibi küçük hasarlar olup olmadığı kontrol edilmelidir."
"ARTIK SERVİSLERDE BEKLEME DÖNEMİ KAPANDI"
İkinci el araç aldıktan sonra da araç sahibinin gerekli araç kontrollerinin yapılmasını konusunda hassasiyet göstermesi gerektiğine vurgulayan Aydoğan, "Aracın yıllık bakım kontrolleri, muayenesi, güvenli bir sürüş için lastiklerin mevsime uygun seçilmesi, araç iç ve dış temizliği gibi konular aracın arızasız kullanım süresini artırırken güvenli bir sürüş sağlamaktadır. Üç yaş üzeri araç alımında ya da kullanımında lastikler güvenli sürüş deneyiminin önemli bir parçasıdır ve değiştirilmesi gerekir. Fakat birçok araç sahibi vakitsizlikten dolayı araç bakımlarını, arızalarını ve lastik değişimlerini ötelediği için problem yaşamaktadır. Oysa Rabam ile araç bakımından muayeneye, lastik değişimine kadar birçok araç ihtiyacını kapıdan kapıya hizmet ile almak artık mümkün. Mobil uygulama üzerinden kullanıcılar ihtiyacı olan tüm araç hizmetlerine kolayca erişebilmektedir. Artık servislerde ve hizmet noktalarında gitme ve bekleme dönemi kapandı" diyor.
