Honeypot tuzağı nasıl işler? Rug Pull tuzağı nedir?
Kripto parralara olan ilginin artmasıi dolandırıcıların da iştahını kabartıyor. Çetinkaya Avukatlık Bürosu Hukuk Profesyoneli Avukat Sezi Atmaca, kripto para tuzaklarına dikkat çekerek, Honeypot ve Rug Pull'a karşı uyarılarda bulundu. Çetinkaya Avukatlık Bürosu Hukuk Profesyoneli Avukat Sezi Atmaca, kripto para tuzaklarına dikkat çekerek, Honeypot ve Rug Pull'a karşı uyarılarda bulundu.
Kripto para piyasasına olan ilginin hızla artığının altını çizen Çetinkaya Avukatlık Bürosu Hukuk Profesyoneli Avukat Sezi Atmaca, "Kripto para dünyası sadece gözleri parlatan kâr vaatleri sunmakla kalmamakta aynı zamanda çeşitli riskleri de beraberinde getirmektedir. Honeypot ve Rug Pull örnekleri göstermektedir ki pek çok insan yeterli bilgi birikimine sahip olmadan ve gerekli özeni gösterip araştırma yapmaksızın kripto para geliştiricilerin pazarlama taktiklerine kanıp tuzağa düşmekte, ciddi zararlara uğrayabilmektedir. Günümüzde hukuk, teknolojinin hızına hemen adapte olamamakta, yasada boşluklar oluşabilmekte ve bu nedenle bu tarz dolandırıcılık durumlarında hakkın yasal yollarla tesisi de pek kolay olmayabilmektedir. Bu nedenle kripto para dünyasını, muhtemel kripto para suçlarını düzenleyen kapsamlı yasalar yürürlüğe girmediği müddetçe kripto para yatırımcılarının "Tedbir, tedaviden iyidir." yaklaşımını benimsemesinde ve yatırım yapmadan önce ciddi bir özenle araştırma yapmasında fayda var. Bireyler kâr vaadiyle cezbeden kripto para tuzakları Honeypot ve Rug Pull'a karşı dikkatli olunmalı." dedi.
Honeypot Tuzağı Nasıl İşler?
Honeypot'un adeta bir bal tuzağı olup yatırımcıları bal küpü tuzağına çekip, onların bu tuzaktan çıkamamalarını sağladığını belirten Atmaca, "Bir başka deyişle "elini veren kolunu kaptırır" deyiminin kripto para dünyasındaki karşılığıdır. Şöyle ki, kripto para yaratıcısı kripto koduna eklediği bir kod ile yatırımcıların yatırım yapmasına izin vermekte ancak bu yatırımların yaratıcıların kendi belirledikleri başka bir cüzdana aktarılarak, yatırımcıların yatırdıkları paraları çekmelerine izin vermemektir.
Kripto Honeypot Nasıl Tespit Edilebilir?
İşlem geçmişinin incelenmesi bu tuzağı fark etmenin önemli yollarından bir tanesidir. Normal şartlarda bir kripto paranın istenilen zamanda istenildiği şekilde alım-satıma olanak sağlaması gerekmektedir. Öte yandan Honeypot tuzağında ise coin'e ilişkin çok fazla alım gözlenirken satım gözlenememektedir, zira alıcılar tuzağa düşmüştür. Bu husus meşru olmayan ve uzak durulması gereken bir coin ile karşı karşıya olunduğunun habercisidir.
Rug Pull Tuzağı Nedir?
Kripto dünyasında görülen bir başka kötü niyetli manevra da Rug Pull'dur. Rug Pull, kripto geliştiricilerinin projelerini terk ederek yatırımcıların parası ile kaçmasını ifade etmektedir. Bu dolandırıcılık türünde bir kripto paranın, değerinden çok fazla şişirilip bir anda yatırım geldiğinde bu kripto parayı yaratan/kontrol eden dolandırıcılar tarafından terk edilmesine tanıklık edilir. Dolandırıcılar tipik bir Rug Pull gerçekleşeceği endişesi yaratmamak adına fiyat yükseldikçe kripto parayı yavaş yavaş, dikkat çekmeden, tabiri caizse "damla damla" olarak satarlar.
Kripto Para Dolandırıcılığından Nasıl Korunur?
Bir fırsatı kaçırma korkusu veya ingilizce kısaltması ile FOMO'ya kapılmadan önce kripto paranın kaynağı araştırın, özenli inceleme yapın ve diğer yatırımcıların bilgisini araştırın. Ethereum ve Binance Smart Chain gibi ağlar tarafından oluşturulan ve bu gibi yeni kripto paraların cüzdan bilgilerinin görüldüğü Etherscan, Bscscan gibi web sitelerinde kripto paranın kimlik numarası (ID) ile; ilgili coin'i/token'ı tutan kaç kişinin olduğu, yüksek miktarda coin tutan ve "balina" diye tabir edilen yatırımcıların olup olmadığı görülebilir.
Honeypot ve Rug Pull Dolandırıcılığının Türk Ceza Kanunu Çerçevesinde Değerlendirilmesi
"Honeypot veya Rug Pull vurgununun mağduru olmuş bir Türk vatandaşının Türk Hukukunda arayabileceği hukuki bir çare var mıdır varsa nelerdir?" sorusuna cevap bulabilmek adına Türk Hukukunda ilgili düzenlemelerin incelenmesi ve kripto paranın hukuki niteliğinin ne olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. Türk Hukukunda kripto varlıklara ilişkin mevcut tek düzenleme 16 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 31456 sayılı Ödemelerde Kripto Para Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik'tir. Yönetmelik'te kripto varlık: "itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder" denilmiştir. Her ne kadar bu tanım genel geçer olmayıp ilgili yönetmeliğin uygulanması açısından yapılan bir tanım olsa da an itibarıyla mevcut başka bir düzenleme olmadığından yol göstericidir.
Gerek Honeypot gerek Rug Pull eylemleri 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun ("TCK") uygulanabilmesine açık kapı bırakmaktadır. Dolandırıcılık suçu TCK madde 157'de, nitelikli hali ise madde 158'de düzenlenmiştir. TCK madde 158/1-f'ye göre dolandırıcılık suçunun "Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle" işlenmesi nitelikli hal olarak sayılmıştır. Kanunda bilişim sistemi tanımlanmamış olmakla beraber doktrinde "verileri saklama, toplama, işleme, değerlendirme ve aktarma olanağı veren sistemler" olarak tanımlanmıştır." şeklinde konuştu.