GÜZİDE YÜLEK/ Şehir içindeki beton bloklar arasında şanslılardan biri olarak bahçenizi güzelleştirmek istiyorsunuz ve aklınıza ilk çim geliyor. Artık tohum alıp haftalarca beklemenize gerek yok. Kamyonetten indirip serilen hazır çimlerle bu düşünüz kısa sürede gerçeğe dönüşebiliyor. Türkiye'de son 5 yılda rulo çim kullanımında büyük bir patlama var. Eskiden sadece belediyelerin park düzenlemelerinde ya da spor sahalarında gördüğümüz bu düzenlemeyi, artık bir villa bahçesinde, bir site girişinde ya da müstakil bir evin önünde görmeye başladık.
Rulo çimin en büyük avantajı, beklemeden hemen kullanılabiliyor olması. Üretici firmalar tarafından toprağıyla birlikte kesilen ve rulo haline getirilen bu çim tabakaları, doğru şekilde serildiğinde sadece 2-3 hafta içinde köklenip kalıcı hale geliyor. Serildiği ilk günden itibaren de estetik bir görüntü sunuyor.
EV ÖNÜNDEN SEKTÖR YATIRIMINA
Son yıllarda büyük bir pazar haline gelen rulo çim, rakamsal verilen net olmamakla birlikte milyonlarca liralık bir hacme ulaşmış durumda. 2021 yılında bu alanda toplam 40.339 hektarlık üretim gerçekleştirilmiş. Yaklaşık 5 milyar TL üretim değeri yaratılan bu sektör, sadece kamu yatırımlarında değil bireysel kullanım alanlarında da patlama yaşıyor.
Marmara ve İç Anadolu başta olmak üzere çok sayıda üretici, yıllık 1 milyon metrekareye yakın üretim kapasitesine ulaşmış durumda. Ortalama bir villa bahçesinin 100-300 m2 arasında olduğu düşünülürse bireysel kullanımın sektör cirosundaki payının her geçen gün büyüdüğü net olarak görülüyor. Pazar bu kadar büyük olunca bu alana yeni yatırımlar da cazip hale gelmiş durumda. Tohum, sulama, bakım gibi tüm aşamalarla ilgilenen klasik çimcilik yerini rulo çimi tarlada büyütüp, biçip, toprakla birlikte satan yeni bir modele bırakmış vaziyette. Serim işlemi dahil sunduğu hizmetle bu iş kolu küçük ölçekli yatırımcılar için de yeni fırsatlar barındırıyor.
Ev önü çim pazarı, makine parkı, sulama sistemleri, bakım gübreleri gibi yan sektörleri de büyütüyor. Çoğu zaman üretici firmalar metrekare fiyatının yanı sıra serim hizmetini de ek olarak sunuyor.
İKLİME UYGUN TÜR SEÇİLMELİ
Sektörün hızlı büyümesiyle hem üretici hem de kullanıcı doğru çim konusunda da bilinçli davranıyor. Rulo çim doğrudan toprağıyla birlikte serildiği için hem tür hem de bölgesel adaptasyon açısından doğru bir seçim yapılmasını gerektiriyor. Çünkü her çim türünün sıcağa, soğuğa, gölgeye ya da aşınmaya karşı toleransı farklı. Örneğin Türkiye'de en yaygın kullanılan rulo çim türlerinden biri olan Festuca arundinacea, yani uzun yapraklı Festuca, hem sıcak iklimlere hem de kurak dönemlere karşı oldukça dirençli. Bu nedenle özellikle Marmara, Ege ve İç Anadolu gibi yazı sıcak geçen bölgelerde, villa bahçeleri ya da yoğun kullanılan alanlarda sıkça tercih ediliyor. Aynı zamanda gölgeli alanlarda da iyi performans gösteriyor.
Eğer daha serin, nemli ve güneş ışığını sınırlı alan yerlerde kullanılacak bir çim gerekiyorsa, bu kez seçim Lolium perenne olmalı. Halk arasında İngiliz çimi olarak da bilinen bu tür, çabuk çimlenmesi ve soğuğa daha dirençli olmasıyla dikkat çekiyor. Ancak sıcak ve kurak iklimlerde çabuk bozulabiliyor. Bu yüzden Karadeniz Bölgesi gibi bol yağışlı, kuzey cepheli alanlarda oldukça verimli sonuç veriyor.
POA TÜRÜ STADYUMLAR İÇİN DAHA UYGUN
Spor sahalarında ve yüksek dayanıklılık gerektiren yüzeylerde ise Poa pratensis, yani mera çimi öne çıkıyor. Estetik görünümlü, sık dokulu bir çim olan Poa, özellikle stadyumlar, golf sahaları ve okul bahçelerinde kullanılıyor. Marmara ve Ege Bölgelerindeki daha ılıman iklimlerde uzun vadeli performans sağlayabiliyor.
Yazlık bölgelerde ise durum biraz daha farklı. Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu gibi sıcaklıkların yüksek olduğu, su kaynaklarının daha sınırlı olduğu yerlerde Bermuda Grass türünün tercih edilmesi gerekiyor. Bermuda Grass, adeta sıcağı seviyor ve az suyla yaşamını sürdürebiliyor. Kış aylarında uykuya geçmesi, yani sararması bazı kullanıcılar için estetik bir dezavantaj olabilir ama yaz sezonu boyunca gösterdiği direnç ve hızlı iyileşme yeteneği onu vazgeçilmez kılıyor. Otel peyzajları, sahil siteleri ve yazlık bahçeler için ideal olarak görülüyor.
ZOYSİA JAPONİCA, DAHA ZAHMETSİZ
Daha az bakım isteyen kullanıcılar içinse Japon kökenli çim türü Zoysia Japonica öneriliyor. Bu tür, biçme ihtiyacı az, yavaş büyüyen ve yoğun yeşilliği ile öne çıkan bir alternatif. Zoysia'nın yerleşmesi diğer türlere göre daha uzun sürse de bir kere tuttuğunda haftalarca biçim gerektirmeden estetik görünümünü koruyabiliyor. Akdeniz ve Ege sahil şeridinde bu tür oldukça başarılı sonuçlar veriyor.
Üreticiler çoğunlukla tek bir tür yerine farklı oranlarda karıştırılmış çim tohumu karışımlarıyla rulo çim üretiyorlar. Örneğin yüzde 60 Festuca, yüzde 20 Lolium ve yüzde 20 Poa içeren karışımlar hem hızlı adaptasyon hem estetik görünüm hem de dayanıklılığı bir arada sunabiliyor. Bu karışımlar özellikle iklim geçiş bölgelerinde çok daha sağlıklı sonuçlar veriyor.
TERCİH EDİLMESİNDE BİRÇOK ETKEN VAR
Tohumla çim yetiştirmenin doğal süreci uzun vadede daha ekonomik gibi görünse de bakım, zaman, düzensiz çıkış, yabani otla mücadele gibi sorunlarla birlikte maliyetli ve uğraş gerektiren bir süreç. Rulo çim ise önceden profesyonel ortamlarda yetiştirilmiş, homojen dokuya sahip, uygulandığı an itibariyle hazır olan bir çözüm. Kısa sürede popüler olmasında zamandan tasarruf sağlaması, düzenli bir peyzaj etkisiyle estetik olması, eğimli arazilerde anında örtü oluşturarak toprağı sabitleyip erozyon kontrolü sağlaması, yabani ot sorununun az olup ilk 10-15 gün haricinde bakım kolaylığı, belediyeler, siteler ve oteller için anlık dönüşüm etkisi yaratması. Yaz sezonunda zirve yapan rulo çim pazarına en yoğun talep İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Bursa'dan geliyor.
Doğru rulo çim seçmek için 5 ipucu
1-Bahçeniz yazın çok mu güneş alıyor? Kışları soğuk mu geçiyor? Sıcak iklimler için Bermuda, serin ve nemli bölgeler için Lolium daha uygun bir seçim olur. Yani önce ikliminizi iyi tanıyın.
2-Bahçenizde çocuklar, evcil hayvanlar veya sık misafir ağırlanan bir alan varsa yüksek dayanıklı türleri tercih edin.
3-Gölge-güneş dengesini gözlemleyin. Günün büyük kısmında gölgede kalan alanlarda Festuca iyi sonuç verirken, tam güneş alan yerlerde Bermuda veya Zoysia tercih edin.
4-Çim biçmek, sulamak, gübrelemek zaman ve düzenli çaba ister. Daha az bakım istiyorsanız Zoysia gibi yavaş büyüyen türleri değerlendirin.
5-Tek tür değil, bölgenize özel karışım tohumlarla üretilmiş rulo çimler genellikle daha uzun ömürlü ve dengeli sonuçlar sunar.
Yatırımcılar için rehber
1-Arazi seçimi: İklim ve drenaj uygunluğu en kritik başlık. Ilıman ve sulamaya erişimi kolay araziler tercih edin.
2-Lojistik: Rulo çim hasattan sonra 24-48 saat içinde serilmeli. Bu nedenle nakliye ve uygulama hizmeti yatırımın ayrılmaz parçası olmalı.
3-Serim hizmeti: Sadece üretim değil, uygulama ve bakım hizmeti sunmak daha yüksek getiri sağlar. Anahtar teslim çim modeli giderek yaygınlaşıyor.
4-Tohum ve gübre tedariki: İthal tohumlar dövize bağlı fiyat dalgalanmalarına açıktır. Uzun vadeli sözleşmeler ve yerli alternatifleri değerlendirmeye alın.
5-Çalışma alanları: Büyük metrekareli işlerde düzenli satış ve görünürlük sağlamak için kamu ve müteahhit ihalelerini hedefleyebilirsiniz.
Rulo çim seçerken yapılan en yaygın 5 hata
Zemin Hazırlığını Atlama: Rulo çimin altına iyi hazırlanmış, tesviye edilmiş ve sıkıştırılmış toprak gerekir.
Drenajı Göz Ardı Etmek: Su biriken zeminlerde çim kökü boğulur. Alt tabaka mutlaka geçirgen olmalı.
Gecikmiş Serim: Kesildikten sonra 12–24 saat içinde serilmezse çim bozulur.
İlk Sulamada Aksaklık: Serim sonrası ilk 10 gün sabah-akşam düzenli ve bol sulama şart.
Üzerinde Erken Kullanım: En az 2 hafta çimlerin köklenmesi beklenmeli; çocuk, hayvan veya ağır eşya baskısı çime zarar verir.
Batuhan GÜCÜK / İç mimar
"Rulo çimin dezavantajı çok az"
Rulo çim önceden yetiştirilmiş ve toprakla birlikte rulo şeklinde kesilerek satılan doğal çim malzemesidir. Peyzaj uygulamalarında hızlı ve estetik bir yeşil alan oluşturmak için sıkça tercih edilir. Avantajları daha sık ve düzenli bir çim dokusu sunması ve birkaç saat içinde büyük alanları kaplayabilir olması sebebiyle tasarruf sağlaması. Dezavantajları da oldukça düşük. Kesimden sonraki 24 saat içinde serilmesi gerek, tohuma göre maliyetli bir malzeme. Günümüzde peyzaj düzenlemelerinde daha çok tercih ediliyor. Biz de projelerimizde rulo çim tercih ediyoruz.
İsmail ÖZMEN / YRÇ Hazır Doğal Rulo Çim Üretim San. ve Ltd.Şti. sahibi
"150 bin m2 alanda üretim yapıyoruz"
Son yıllarda rulo çim talebi artış gösteriyor. Bu yıl talep geçen yıllara oranla düşüş eğiliminde olsa da yine de bireysel bahçe sahiplerinden daha fazla talep var. Kamusal pazarda daralma söz konusu. Çiftçi kökenli bir aileden gelmem nedeniyle hazır çim üretim alanında 2006'dan beri bölgesel iklime en verimli uyum sağlayan ürünleri toprak ile buluşturup, hassas bir üretim periyodu sonunda hasat ediyor, tüketiciyle buluşturuyoruz. 150 bin m2 alanda üretim yapıyoruz. Bir yıl içinde tüketip yeni dönem üretime geçiyoruz. Müşterilerimiz; belediyeler, TOKİ projeleri, bakanlıklara bağlı yeni yapılar gibi kamusal kurumlar, kurumsal tüketiciler, müstakil yapı yeşil alanları, kooperatif ya da site ortak alanları, yazlık konut bahçeleri ve hobi bahçeleri gibi bireysel tüketiciler. İstanbul, Ankara, Bursa, Düzce, Akçakoca, Kocaeli, Kandıra sahil bölgeleri, Bolu, Zonguldak, Bartın, Kastamonu gibi illerden bize çok talep var. Metrekare fiyatlarımız 110-120 TL arasında değişiyor. Nakliye, alıcının bulunduğu yere göre değişiklik gösteriyor. Üretimimizin yarısını toptan, diğer yarısını perakende olarak satıyoruz. Bu alanda girişim yapmak isteyenlere bitki gelişim ve gözlemi konusunda teknik ve teorik tecrübelerinin olmalarını tavsiye ederim çünkü anahtar nokta bu.
