ŞULE GÜNER/ 3 Ağustos'ta Dagens Industri gazetesine konuşan Kristersson, yapay zeka araçlarını sıkça kullandığını açıklayarak, "Ben de sık sık kullanıyorum. En azından ikinci bir görüş almak için. Başkaları ne yapmış? Biz tamamen zıttını mı düşünmeliyiz? Bu tür sorular için" dedi. Bu sözler, kamuoyunda geniş yankı uyandırırken, özellikle liderlerin karar alma süreçlerinde yapay zekadan destek almasının etik ve siyasi boyutları tartışılmaya başlandı.
İsveç basınına göre Kristersson, ABD merkezli ChatGPT ve Fransa merkezli Le Chat gibi üretken yapay zeka araçlarını aktif olarak kullanıyor. Ancak bu itiraf, siyasette yapay zekaya ne kadar güvenilebileceği ve bu araçların hangi bilgilere eriştiği sorularını da beraberinde getirdi.
Karlstad Üniversitesi'nden Bilgisayar Bilimleri Uzmanı Simone Fischer Hübner, yapay zekanın özellikle gizli veya hassas bilgilerin işlendiği ortamlarda kullanımı konusunda "çok dikkatli olunmalı" uyarısında bulundu.
Umeå Üniversitesi Yapay Zekâ Profesörü Virginia Dignum ise, "Yapay zeka kendisini programlayanların görüşlerini yansıtır. Bu sistemler siyasi bağlamda anlamlı fikirler üretemez. Biz seçimde ChatGPT'ye oy vermedik" diyerek eleştirilerini dile getirdi.
SKANDAL DEĞİL, DOĞAL
Buna karşın bazı teknoloji uzmanları, yapay zekanın artık liderler tarafından anlaşılması ve kullanılması gerektiğini savunarak, Kristersson'un açıklamalarının "skandal değil, doğal" bir gelişme olduğunu belirtiyor.
Kristersson'un açıklamaları, yapay zekanın kamu yönetimi, siyaset ve karar alma süreçleri üzerindeki etkilerini yeniden tartışmaya açtı. Özellikle liderlerin bireysel kanaatlerini oluştururken bile algoritmalara danışması, "seçmen iradesi nerede başlıyor, nerede bitiyor?" sorusunu da beraberinde getiriyor.
KADEMELİ UYGULAMALI SÜRECİ BAŞLADI
Geçen yıl yasalaşan Yapay Zeka Yasası, 2 Ağustos itibariyle yürürlüğe girdi ve önümüzdeki 1.5 yıl boyunca kademeli olarak uygulanacak. Yasa; siber güvenlik, insan denetimi gibi konularda teknik standartlara uyumu esas alıyor. İsveçli muhafazakâr Avrupa Parlamentosu Üyesi Arba Kokalari de Kristersson'un tutumunu destekleyerek, AI Act'in Avrupa Komisyonu'nun dijital sadeleştirme paketi kapsamında yeniden ele alınmasını önerdi.
Kristersson'un açıklamaları yalnızca kullanım itirafıyla sınırlı kalmadı. Parlamento üyeleriyle yaptığı görüşmede, Yapay Zeka Yasası'nın (EU AI Act) ertelenmesi çağrısında bulunarak, yürürlükteki kuralları "kafa karıştırıcı" olarak niteledi. Böylece Kristersson, AI Act'in ertelenmesini isteyen ilk hükümet lideri oldu.
*******
OpenAI'dan internetsiz yapay zeka
OpenAI, internet bağlantısı veya devasa veri merkezlerine ihtiyaç duymadan çalışabilen yeni açık kaynak yapay zekâ modellerini kamuoyuna sundu. ChatGPT'nin geliştiricisi olan şirket, "gpt-oss-120b" ve "gpt-oss-20b" isimli iki yeni modelin, dizüstü bilgisayarlar veya akıllı telefonlar gibi bireysel tüketici cihazlarında yerel olarak çalışabileceğini açıkladı.
Yeni modellerin, geleneksel bulut tabanlı sistemlere kıyasla çok daha az işlem kaynağı tüketmesi, çevresel etkilerinin de kayda değer ölçüde düşük olmasını sağlıyor. Ancak bu modellerin sadece metin tabanlı yanıtlar sunabildiği, yani görsel, sesli ya da video içerikli geri bildirimler sunamadığı da belirtildi.
OpenAI CEO'su Sam Altman, gpt-oss modellerini "milyarlarca dolarlık araştırmanın ürünü olan büyük bir gelişme" olarak tanımladı. X (eski adıyla Twitter) platformunda yaptığı paylaşımda, "Bunun dünyadaki en iyi ve en kullanışlı açık model olduğuna inanıyoruz" dedi. Altman, yapay zekâyı mümkün olan en fazla sayıda insana ulaştırmak hedefiyle bu modeli açık kaynak olarak sunmaktan heyecan duyduklarını belirterek, şunları söyledi:
"Bireysel güçlenmeye inanıyoruz. Çoğu kişinin ChatGPT gibi kullanışlı bir hizmeti tercih edeceğine inansak da, insanlar ihtiyaç duyduklarında kendi yapay zekalarını doğrudan kontrol edebilmeli, değiştirebilmeli ve gizlilik avantajlarından yararlanabilmeli."
Bu modellerin yeni tür araştırmaların önünü açacağını ve yaratıcı icatlara zemin hazırlayacağını savunan Altman, "Alanımızdaki inovasyonda çarpıcı bir yükseliş ve daha önce olduğundan çok daha fazla insanın önemli işler başaracağını öngörüyoruz" diye ekledi.
OpenAI, ChatGPT'nin öncüsü GPT-2'den bu yana ilk kez cihazlarda yerel olarak çalışabilen bir açık kaynak model yayınladı. Altman, daha önce bu tür modelleri güvenlik riskleri nedeniyle piyasaya sürmediklerini belirtmişti. Özellikle biyolojik silahlar ve siber güvenlik gibi yüksek riskli alanlarda kötüye kullanım ihtimali, bu kararın ardındaki temel sebepti. Ancak şirket, yeni modelleri dış güvenlik firmalarına test ettirerek bu riskleri en aza indirgediğini duyurdu. Her iki model de 7 Ağustos Çarşamba gününden itibaren Hugging Face ve Databricks gibi geliştirici platformları üzerinden ücretsiz olarak indirilebilecek.
*******
Trump Media'nın yeni arama motoru
Perplexity tarafından desteklenen Truth Search Yapay Zeka özelliği, platformun internet tarayıcısı sürümüne entegre edildi. Trump Media'nın CEO'su Devin Nunes, yapay zekanın sosyal medya platformunu "Yurtsever Ekonomisi'nde daha da hayati bir unsur" haline getireceğini söyledi. Perplexity'nin baş işletme sorumlusu Dmitry Shevelenko şunları ekledi:
"Önemli soruları olan bir kitleye güçlü bir yapay zeka sunmak için Truth Social'la ortaklık kurmaktan heyecan duyuyoruz. Merak, değişimin lokomotifidir ve Perplexity'nin yapay zekası, herkesin daha derinlemesine araştırma yapmasına olanak tanıyan şeffaf alıntılarla doğrudan, güvenilir yanıtlar sunarak merakı güçlendirmek için geliştirildi. Perplexity daha önce The New York Times, New York Post ve Dow Jones tarafından intihalle suçlanmıştı. Siber güvenlik firması Cloudflare'in, şirketin izinleri olmadan gizlice internet sitelerini kopyaladığını iddia etmesinin ardından son günlerde eleştirilere de maruz kalmıştı. Cloudflare'in raporuna göre Perplexity'nin yapay zeka arama motoru, sitelerdeki içeriklere erişmek için bot taramasına yönelik önlemlerini aştı. Cloudflare CEO'su Matthew Prince şunları söylemişti: "Bazı sözümona 'saygın' yapay zeka şirketleri, Kuzey Koreli bilgisayar korsanları gibi davranıyor. Onları ifşa etmenin, utandırmanın ve tamamen engellemenin zamanı geldi."
Perplexity, Cloudflare sistemlerinin "meşru yapay zeka asistanlarıyla gerçek tehditler arasında ayrım yapmada temelde yetersiz" olduğunu iddia ederek yanıt vermişti. Yapay zeka şirketi ayrıca, yetkisiz erişimden "son derece uzmanlaşmış görevler" için kullandığı bir üçüncü taraf hizmeti sorumlu tutmuştu. Trump Media basın açıklamasında, misyonunun "internette alan açarak ve insanlara seslerini geri vererek büyük teknoloji şirketlerinin ifade özgürlüğüne yönelik saldırısını sona erdirmek" olduğunu söyledi.
