ŞULE GÜNER/ Üretken yapay zekâ kullandığını beyan eden bireylerin oranı 2025 yılında yüzde 19,2 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde erkeklerin yüzde 19,4'ü, kadınların ise yüzde 18,8'i yapay zekadan yararlanıyor.
Yaş gruplarına bakıldığında ise en yüksek kullanım oranı 16-24 yaş grubunda yüzde 39,4 ile gerçekleşti. Onu yüzde 30 ile 25-34 yaş grubu, yüzde 15,5 ile 35-44 yaş grubu izledi. En düşük kullanım ise 65-74 yaş grubunda görüldü.
GİRİŞİMLER YAPAY ZEKAYA YÖNELİYOR
Yapay zeka kullanan girişimlerin oranı 2021'de yüzde 2,7 iken bu oran 2025'te yüzde 7,5'e yükseldi.
• 10-49 çalışanı olan girişimlerde kullanım oranı: %6,6
• 50-249 çalışanı olan girişimlerde kullanım oranı: %9,6
• 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerde kullanım oranı: %24,1
2021'de bu oranlar sırasıyla yüzde 2,3, yüzde 3,6 ve yüzde 9,6 idi.
KULLANIM ALANLARI
Girişimlerin yapay zeka kullanım amaçları da şu şekilde çeşitlilik gösteriyor:
• %46,5 pazarlama veya satış
• %41,1 üretim veya hizmet süreçleri
• %41 Ar-Ge veya yenilik faaliyetleri
• %40 işletme süreçleri ve yönetim organizasyonu
• %22,6 bilgi ve iletişim teknolojileri güvenliği
• %13,6 lojistik faaliyetler
• %3,7 muhasebe, kontrol veya finans yönetimi
**********
YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARI ZİRVEDE
2025 verilerine göre, yapay zeka kullanım oranı en fazla %36,1 ile yükseköğretim mezunlarında. Lise veya mesleki lise mezunları %22,8, ilköğretim/ortaokul mezunları %17,2 ve ilkokul mezunları %2,2 oranında yapay zeka kullanıyor. Eğitim düzeyi yükseldikçe yapay zekâ kullanım oranının arttığı net bir şekilde görülüyor.
**********
EĞİTİMLİ KADINLAR DAHA ÇOK KULLANIYOR
Yapay zeka kullanımı eğitim-cinsiyet kırılımında dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu. İlkokul mezunları ve okul bitirmeyenler arasında erkeklerin oranı daha yüksekken, ilköğretim, lise ve yükseköğretim mezunlarında kadınların kullanım oranı erkekleri geçti.
**********
Yapay zeka sahneyi ele geçiriyor
Yapay zeka artık yalnızca teknoloji dünyasında değil, kültür ve sanat sahnesinde de başrol oynuyor. Müzikten sinemaya kadar birçok alanda yapay zeka tarafından üretilen "yeni yıldızlar" dikkat çekiyor.
Müzik endüstrisinin en çarpıcı örneklerinden biri, geçtiğimiz günlerde 3 milyon dolarlık plak anlaşması imzalayan ve TikTok'ta milyonlarca kez izlenen Xania Monet. Spotify listelerine giren Xania, güçlü vokalleri ve derin sözleriyle Beyoncé–Whitney Houston karışımını andırıyor.
Oysa Xania gerçek bir sanatçı değil; Mississippi'li şair Talisha Jones tarafından yapay zeka ile yaratıldı. Jones, şiirlerini yapay zeka destekli müzik araçlarıyla şarkıya dönüştürerek Xania'yı hayata geçirdi. Sanal sanatçı, "How Was I Supposed to Know" adlı single'ıyla Billboard R&B dijital satış listesinde bir numaraya yükselerek müzik piyasasında yapay zekânın kalıcı bir oyuncu olabileceğini gösterdi.
Bu başarı, yapay zeka sanatçıların yalnızca deneysel bir alan olmadığını; sektörde gerçek bir rekabet unsuru haline geldiğini kanıtladı. Ancak tartışmaları da beraberinde getirdi. Bazı sanatçılar bu durumu "teknolojik devrim" olarak görürken, bazıları sanatın özgünlüğüne gölge düşürdüğünü savunuyor.
**********
YAPAY ZEKALI OYUNCU SAHNEDE
Benzer bir dönüşüm sinema ve televizyon dünyasında da yaşanıyor. AI talent studio Xicoia'nın (Van der Velden'in Particle6 şirketinden türeyen girişim) ilk yaratımı olan AI oyuncu Tilly Norwood, bu yıl Zurich Summit'te tanıtıldı ve şimdiden birçok yetenek ajansının ilgisini çekti.
Başlangıçta şüpheyle karşılanan bu girişim, kısa sürede sektörün tavrını değiştirdi. Van der Velden'in ifadesiyle, "Bir zamanlar 'bu hiçbir şey' diyen yönetim kurulları, birkaç ay sonra 'bunu sizinle nasıl yapabiliriz?' diye sormaya başladı."
Tilly Norwood ilk kez "AI Commissioner" adlı komedi skeçinde sahneye çıktı ve esprili bir şekilde "yapay zeka tarafından üretilmiş olsam da çok gerçek duygular hissediyorum" diyerek seyirciyi güldürdü. Ekip, yakında Tilly'yi temsil edecek ajansı açıklamaya hazırlanıyor.
Xania Monet ve Tilly Norwood örnekleri, yapay zekanın artık yalnızca bir araç değil, bizzat sanatın öznesi haline geldiğini gösteriyor. Burada hiciv (satire) kavramı da devreye giriyor: Bazı eleştirmenlere göre bu yapay zeka figürler, günümüz eğlence dünyasının ticarileşmesini ve yapaylığını ironik biçimde gözler önüne seriyor.
Müzik listelerini zorlayan sanal şarkıcılar ve film festivallerinde tanıtılan yapay zekâ oyuncularıyla birlikte şu soru giderek daha yüksek sesle soruluyor: Xania ve Tilly, yanıtı henüz net olmayan bu sorunun simgeleri haline gelmiş durumda. Ancak kesin olan bir şey var: Yapay zeka, sahnenin yeni yıldızı olmaya çoktan başladı.
