PARA ARAŞTIRMA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA KOSGEB ve TÜBİTAK'ın yeni çağrıları başvuru bekliyor. 2022 yılında 1.31 milyar TL'si hibe olmak üzere 1.8 milyar TL'lik destek kullandıracak olan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), KOBİ Enerji Verimliliği Destek Programı'nı başlatıyor. Bu destekten yıllık enerji tüketimi 500 TEP (ton eşdeğer petrol) değerinin altında olan yaklaşık 100 bin işletme faydalanabilecek. KOBİ Enerji Verimliliği Desteği'nden öncelikli olarak "Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik" kapsamında destek alan işletmeler dışındaki KOBİ'ler yararlanabilecek. Toplam destek bütçesi büyüklüğü 2022 yılında yaklaşık 3 milyar TL'ye ulaşması öngörülen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ise KOBİ'lerin iş geliştirme ve yenilik kapasitelerini artıracak "mentor arayüzler" arıyor. TÜBİTAK'ın KOBİ Mentor Arayüzü (BİGG+) çağrısı ile mentorluk mekanizmaları oluşturulacak. TÜBİTAK desteklerinden faydalanmış yenilikçi KOBİ'lerin ve BİGG firmalarının pazar payları ve rekabet güçleri artırılacak. TÜBİTAK, Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme 2022 yılı birinci Çağrısı (1702-Patent Lisans 2022-1) ile yükseköğretim kurumları, araştırma altyapıları, kamu kurumları, kamu araştırma merkez ve enstitüleri ve erken aşama teknoloji şirketleri tarafından yürütülen araştırma, geliştirme ve yenilik projeleri sonucunda ortaya çıkan ve patent ile korunan teknolojilerin lisanslama veya devir yoluyla Türkiye'de yerleşik sermaye şirketlerine aktarılmasına destek verecek.
400 BİN TL'YE KADAR DESTEK
Sanayinin en önemli gündem maddesi olan yeşil dönüşüm konusunda KOSGEB'den önemli bir hamle geldi. KOBİ'lerin sürdürülebilir, kaynak-etkin ve verimli bir dönüşümü sağlaması amacıyla KOBİ Enerji Verimliliği Desteği devreye girdi. Yeni desteği Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank duyurdu. KOSGEB aracılığıyla KOBİ Enerji Verimliliği Destek Programını başlattıklarını açıklayan Bakan Varank, "Bu programla, işletmelerin yetkilendirilmiş kişilere yaptıracakları enerji etüdü maliyetlerini biz karşılayacağız. Bununla da kalmayacağız. KOBİ'lerimizin etüt sonucunda önerilen değişiklikleri yapmaları durumunda buradaki giderlerinin bir kısmını da biz karşılayacağız. Örneğin ellerindeki verimsiz elektrik motorlarının verimlileri ile değişimi için 100 bin TL'ye, verimlilik artırıcı giderleri içinse 400 bin TL'ye kadar destek vereceğiz" dedi.
ÖNCE ETÜT SONRA DEĞİŞİM
Yeşil Dönüşüm Destek Programı ile KOBİ'lerin yeşil dönüşüm konusunda mevcut durumlarının tespit edilerek sorun ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, bu konuda gerekli stratejilerin oluşturulması, bu stratejiler doğrultusunda kapasitelerinin geliştirilmesi ve öncelikli ihtiyaçlarının karşılanması planlanıyor. Program, Enerji Motorları Desteği ve Verimlilik Artırıcı Destek olarak iki ayrı modüle sahip. Enerji Motorları Desteği, 10-99 TEP yıllık enerji tüketen KOBİ'lere yönelik olarak kurgulandı. Bu desteğin ilk aşamasında Enerji Verimliliği Danışmanlık (EVD) şirketleri, etüt proje sertifikası olanlar veya enerji yöneticileri, işletmelerin motor etütlerini yapacak. Hazırlanan rapor, KOSGEB sistemine girilecek. KOSGEB, işletmelere ilk etapta rapor için 2 bin 500 TL'ye kadar destek verecek. Destek oranı yüzde 100 olacak. Rapor, KOBİ'nin kullandığı motorun değişimi yönünde olur ve işletme de bu değişikliği yaparsa KOSGEB'den 100 bin TL'ye kadar geri ödemesiz destek alacak. Destek oranı yüzde 75 olarak uygulanacak.
Programın ikinci modülü olan Verimlilik Artırıcı Destek'te ilk aşamada enerji etüdü yapılacak. Yetkilendirilmiş kişiler; işletmede kazanlardan fanlara, fırınlardan termal ölçüme kadar detaylı bir etüt yapacak. Rapor, KOSGEB sistemine girdikten sonra işletmeye 30 bin TL'ye kadar destek ödemesi gerçekleştirilecek. Destek oranı yüzde 75 olacak. İşletme, rapordaki tespitlere uygun değişikliklere giderse KOSGEB'den 400 bin TL'ye kadar geri ödemesiz destek alacak. Destek oranı yüzde 40 olarak uygunacak. Bu destekten TEP değeri 100-500 arası olan işletmeler yararlanabilecek.
Bakan Varank'ın açıklamalarına göre sırada yeni destekler var. KOSGEB, çevreyi ve yeşil kalkınmayı desteklerine adapte etmek için emisyon azaltılması, daha temiz ve döngüsel ekonomiye geçiş, çevre kirliliği üreten sanayinin ortadan kaldırılması, enerji verimliliğinin artırılması gibi konularda ihtiyaçlar kapsamında yeni destek mekanizmaları da oluşturacak.
KOBİ MENTOR ARAYÜZÜ (BİGG+) ÇAĞRISI
KOBİ Mentor Arayüzü (BİGG+) çağrısına KOBİ'lere yönelik mentorluk hizmeti verilmesi konusunda deneyime sahip Türkiye'de yerleşik sermaye şirketleri başvuru yapabilecek. Yüzde 100 hibe destek sağlanacak çağrı çerçevesinde, proje bütçesi üst sınırı genel gider dahil 2.5 milyon TL olacak. KOBİ'lere verilecek mentorluk hizmeti, en fazla 600 TL/saat brüt ücret üzerinden desteklenecek. TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından açılan KOBİ Mentor Arayüzü (BİGG+) çağrısı kapsamında oluşturulacak mentorluk mekanizmalarıyla TÜBİTAK desteklerinden faydalanmış KOBİ ve BİGG (bireysel genç girişim) firmaların pazar paylarının ve rekabet güçlerinin artırılması hedefleniyor. Mentorluk hizmeti alan KOBİ'lerin ciro ve mevcut pazar payında artış, yeni pazarlara giriş, yurt dışı satış ya da mevcut yurt dışı satışlarında artış göstermesi bekleniyor. Proje kapsamında yürütülecek faaliyetlerde bir sektöre veya bölgeye odaklanılması, kalkınma ajansları, ticaret ve sanayi odaları, ihracatçı birlikleri, mesleki ve sektörel sivil toplum kuruluşları, organize sanayi bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, teknoloji transfer ofisleri, Yazılım Sanayicileri Derneği, Ar-Ge Merkezleri İletişim ve İşbirliği Platformu, Ankara Ticaret Odası, İstanbul Sanayi Odası ve Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği vb. kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılması öneriliyor. 1 Nisan'da başlayan çağrıya ön kayıt işlemleri, 17 Mayıs 2022'de sona erecek. Proje başvuruları ise 18 Mayıs-1 Temmuz 2022 tarihleri arasında TÜBİTAK'a sunulacak. 1 Eylül 2022 itibarıyla desteklenmeye hak kazanan arayüzler mentorluk faaliyetlerine başlayacak.
SANAYİYE TEKNOLOJİ TRANSFERİNE DESTEK
TÜBİTAK TEYDEB'in, üniversitelerde, araştırma kurumlarında ve teknoloji geliştirme bölgelerinde geliştirilen patentli teknolojilerin sanayiye aktarılmasını sağlamak için "Yenilik Destek Programı" kapsamında açtığı Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme (Patent Lisans) 2022 yılı birinci çağrısı da başvuru kabul ediyor. Çağrı kapsamında desteklenecek projelerin kabul edilen bütçelerinin toplamı en fazla 30 milyon TL, başvurulan projelerin bütçesi ise en fazla 2 milyon TL olacak. Çağrıda üniversiteler, araştırma altyapıları, teknoloji geliştirme bölgesi şirketleri ve teknoloji transfer ofisleri "teknoloji sağlayıcı kuruluş" olarak nitelendiriliyor. "Müşteri kuruluş" ise teknoloji sağlayıcı kuruluşun hak sahibi olduğu ve ulusal veya uluslararası patentler ile korunan teknolojileri lisanslama ya da devir yolu ile edinerek ekonomik değer oluşturmayı hedefleyen ve Türkiye'de yerleşik sermaye şirketi olarak tanımlanıyor. Çağrı kapsamında bir müşteri kuruluş, en az bir teknoloji sağlayıcı kuruluşun ortak başvuruları kabul edilecek. Bu çağrıda müşteri kuruluşun, çağrı duyurusunda belirtilen şartları taşıyan ve teknoloji sağlayıcı kuruluşun hak sahibi olduğu patent ya da patentler ile korunan teknolojileri, lisanslama ya da devir yöntemleri ile edinimine ve bu teknolojileri uygulamaya yönelik teknoloji sağlayıcı kuruluştan yapacağı hizmet alımlarına ilişkin harcama ve giderler desteklenecek. Proje kapsamında lisanslanacak veya devredilecek patentlerle ilgili teknoloji değerleme hizmeti alımları, destek kapsamında değerlendirilecek.
YEŞİL MUTABAKAT ÖNCELİKLİ ALAN
1702-Patent Lisans-2022-1 çağrısında projeler en fazla 60 ay süre ile desteklenecek. Patentlerin devredilmesi veya lisanslanmasına uygulanacak temel destek oranı ise yüzde 25 olarak uygulanacak. Destek oranına, müşteri kuruluşun KOBİ niteliğinde olması durumunda yüzde 15, Yeşil Mutabakat kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında olması durumunda yüzde 15, ileri teknoloji sektörlerinde faaliyet göstermesi veya lisanslanan patentin ileri teknoloji IPC sınıflarından birini içermesi durumunda yüzde 15 ilave edilecek. Çağrı çerçevesinde kuruluş bazlı ön kayıt son tarihi 25 Mayıs 2022 saat 17.30 olacak. Çağrı 2 Haziran 2022 günü saat 23.59'da kapanacak.
Çağrı duyurusuna göre Yeşil Mutabakat kapsamındaki başlıca öncelikli Ar-Ge ve yenilik konuları şöyle: "İklim Değişikliği, Çevre ve Biyoçeşitlilik, Temiz ve Döngüsel Ekonomi, Temiz, Erişilebilir ve Güvenli Enerji Arzı, Yeşil ve Sürdürülebilir Tarım ve Sürdürülebilir Akıllı Ulaşım."
BAŞKA AÇIK ÇAĞRILAR DA VAR…
Bu arada TÜBİTAK TEYDEB'in, Yenilik Destek Programı kapsamında açtığı 1711-Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı ve 1707 Siparişe Dayalı Ar-Ge Programı çağrıları da başvuruya açık. Daha önce PARA Dergisi'nde haberleştirdiğimiz bu çağrılara ilişkin detaylara girmeden kısaca şu bilgileri paylaşalım: Yapay zekâ teknolojilerinin müşteri kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda ürün ya da çözümlere dönüştürülmesine katkı sağlamayı ve Türkiye Yapay Zekâ Ekosistemi'ni harekete geçirmeyi amaçlayan "Yapay Zeka Ekosistemi" çağrısında son başvuru tarihi, 23 Mayıs saat 23.59 olarak güncellendi. Çağrı kapsamında genel gider, proje teşvik ikramiyesi ve kurum hissesi hariç çağrıya ait projelerin kabul edilen bütçelerinin toplamı en fazla 24 milyon TL, proje bütçesi üst sınırı ise 2 milyon TL olacak.
Siparişe dayalı Ar-Ge projeleri için KOBİ destekleme çağrıları kapsamında 2022 yılı birinci döneminde iki adet çağrı açıldı. Çağrılarla hızla ürüne dönüşebilecek ve yüksek ticarileşme potansiyeline sahip Ar-Ge projeleri desteklenecek. "Siparişe Dayalı Ar-GE Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı ve BİGG Ortaklı Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri İçin KOBİ Destekleme Çağrısı için kuruluş bazlı ön kayıt son tarihi 20 Mayıs saat 17.30, çağrı kapanış tarihi 31 Mayıs saat 23.59 olacak. Bu çağrılarda Yeşil Mutabakata Uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında sunulan projelere değerlendirme aşamasında öncelik verilecek. Başvurulan projelerin bütçesi en fazla 2.5 milyon TL olacak. Her iki çağrıya yönelik projelerin kabul edilen bütçelerinin toplamı en fazla 75'er milyon TL olacak.
SANAYİ DOKTORA PROGRAMI BAŞVURUYA AÇILDI
TÜBİTAK nitelikli insan kaynağının üniversite-sanayi iş birliği ile yetiştirilmesini amaçlayan "Sanayi Doktora Programı" çağrısını da başvuruya açtı. Başvurular, Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı'nın (BİDEB) başvuru ve izleme sistemi (ebideb.tubitak.gov.tr) üzerinden çevrim içi alınacak. Yıl boyunca açık kalacak Sanayi Doktora Programı'na tüm üniversiteler ve sanayi kuruluşları başvuru yapabilecek. Program doktora öğrencilerine eğitimleri süresince aylık 6 bin TL burs desteği (tam) ve doktora mezuniyeti sonrası istihdam desteği sağlanacak. Sanayi Doktora Programı kapsamında desteklenen bursiyerler, "BİDEB 2250-Lisansüstü Bursları Performans Programı"na başvuru yapmaları durumunda performans kriterlerine göre 2 bin TL/aya kadar ek burs alabilecek.
TÜBİTAK, lisans öğrencilerine burs imkanı veriyor. TÜBİTAK BİDEB'in Stajyer Araştırmacı Burs Programı (STAR) ile lisans öğrencilerini desteklemek üzere iki yeni çağrıya çıktı. Lisans düzeyinde öğrenim gören gençlerin Ar-Ge kültürü kazanmaları, araştırma ekosistemine ilk adımı atmaları ve araştırma yapmaya teşvik edilmelerini sağlamak amacıyla STAR Programı çerçevesinde açılan "Arkeoloji çağrısı ile" 300, "Lisans çağrısı ile" 2 bin olmak üzere toplamda 2 bin 300 lisans öğrencisini desteklenecek. İki çağrıda da başvurular 22 Nisan 2022'de sona erecek, bursiyerlere ödenecek azami burs miktarı aylık bin 250 TL olacak.
60 BİN TL'YE KADAR ARAŞTIRMA DESTEĞİ
TÜBİTAK, Türkiye'nin bilim temelli bilgi ve teknoloji üretimi ve bunun için ihtiyaç duyulan nitelikli insan kaynaklarının gelişimi süreçlerine katkı sağlamak amacıyla doktora sonrası araştırmacılara destek vermeye devam ediyor. TÜBİTAK BİDEB tarafından açılan 2218-Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı 2022 yılı birinci dönem çağrısı için 5 Nisan'da başlayan başvuru süreci 29 Nisan'da sona erecek. Başvurular https://tybs.tubitak.gov.tr adresinden yapılabilecek. Program kapsamında araştırmacılara aylık 7 bin 500 TL (tam) ve 2 bin 250 TL (kısmi) burs verilecek. Araştırmalarını yürütmeleri için 60 bin TL'ye kadar araştırma desteği sağlanacak. Araştırmacılar ayrıca "Yurt İçi ve Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere Katılım Desteği" programlarının katılım koşullarını sağlamaları halinde direkt destek alabilecekler. Araştırmacılar, destek kazandıktan ve araştırmalarını tamamladıktan sonra 12 ay içerisinde "Bilimsel Eğitim Etkinlikleri Desteği" programına başvuru yapabilecekler. Başvuru yapılması halinde, programa başvuran diğer adaylardan ayrı olarak baraj puanı belirlenecek.
ÜST LİMİT 800 İLE BİN 800 DOLAR ARASINDA
TÜBİTAK BİDEB, Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere Katılımı Destekleme Programı ve Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılımı Destekleme Programı 2022 yılı ikinci dönem çağrılarını başvuruya açtı. Başvurular, 29 Nisan 2022 saat 17.30'a kadar BİDEB başvuru ve izleme sistemi üzerinden alınacak. Çağrı kapsamında lisans öğrencileri de başvuru yapabilecek. Yurt dışındaki bilimsel etkinliklere katılmak isteyen araştırmacılara yol, konaklama ve etkinlik katılım ücreti için destek sağlanacak. Destek üst limitleri ülkelere göre değişmekle birlikte 800 dolar ile bin 800 dolar arasında olacak. Destek TL cinsinden ödenecek. Yurt içindeki bilimsel etkinliklere katılmak isteyenlere ise yol, konaklama ve katılım ücreti toplam destek üst limiti bin TL olacak. BİDEB, Yurt İçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programları 2022 yılı ikinci dönem çağrılarını da açtı. Bu çerçevede açılan üç çağrıya başvurular da, 29 Nisan saat 17.30'a kadar BİDEB başvuru ve izleme sistemi üzerinden alınacak. "Yurt İçi Bilimsel Etkinlik Düzenleme Desteği Programı" kapsamında açılan çağrıda destek üst limitleri, tüm destek kalemleri için toplam 30 bin TL, "Çok Katılımlı Uluslararası Etkinlik Düzenleme Desteği Programı" kapsamında açılan çağrıda toplam 200 bin TL, "İkili İşbirliği Anlaşmaları Çerçevesinde Etkinlik Düzenleme Desteği Programı" kapsamında açılan çağrıda toplam 50 bin TL olacak.
