Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiyor
AYFER ARSLAN/ Türkiye'nin önde gelen bankalarından VakıfBank, sürdürülebilirlik vizyonu doğrultusunda çevresel etkilerini azaltmaya yönelik önemli adımlar atıyor. Bankacılık ürün ve hizmetlerinden iş süreçlerine kadar yeşil dönüşümün öncülerinden olan VakıfBank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih, "Karbon nötr hedefine ulaşmak bizim için sadece bir çevre taahhüdü değil, aynı zamanda VakıfBank'ın geleceğe dair vizyonunun temel bir parçasıdır. Önümüzdeki dönemde elektrik tüketimimizde yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçişi tamamlayacağız" diyor.
Sürdürülebilirliğin önemli bir ayağını da finansmanın oluşturduğunu belirten Üstünsalih, bu kapsamda temin ettikleri kaynağın büyüklüğünün 7.8 milyar dolar seviyesine ulaştığını belirtiyor. Sürdürülebilir finansman hacmini büyüterek yalnızca kendi operasyonlarının değil, finanse ettikleri projelerin de karbon ayak izini azaltacaklarını söyleyen Üstünsalih, "İklim değişikliği ile mücadele ancak somut adımlarla kazanılır. Bu nedenle hem içeride hem dışarıda attığımız her adımı, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakma hedefimize hizmet edecek şekilde tasarlıyoruz" görüşünü paylaşıyor.
VakıfBank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih ile sürdürülebilirlik vizyonu ve karbon nötr hedefine giden yolda bugüne kadar attıkları adımları, hangi alanlarda iyileşme sağlandığını ve gelecek döneme ilişkin hedeflerini konuştuk.
Karbon nötr ne demek? Bankanız açısından karbon nötr olmak nasıl bir anlam taşıyor?
Kelime anlamıyla bir şirketin karbon nötr olması, faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan net sera gazı emisyonlarının sıfıra indirilmesi anlamına gelir. Ancak bu, "hiç karbon salınmıyor" demek değildir. Kurumlar açısından karbon nötr olmanın iki temel gerekliliği bulunur. Bunlardan ilki, kurumun kendi operasyonları sırasında ortaya çıkan karbon salınımlarını mümkün olduğunca azaltmasıdır. İkincisi de kalan emisyonların karbon denkleştirme projeleri (yenilenebilir enerji yatırımlarına destek, ormanlaştırma ve karbon yutak alanlarının korunması, atık yönetimi ve metan gazı geri kazanımı gibi) aracılığıyla dengelenmesidir.
Ancak finansal şirketler özellikle de bankalar tarafında bir başka önemli husus daha söz konusu. Bankalar için karbon nötr olmak, sadece kendi operasyonlarıyla sınırlı değildir; kredilendirdikleri ve yatırım yaptıkları projelerin karbon etkisi de dikkate alınır. VakıfBank olarak, finansman sağladığımız firmalarda da karbon azaltımını teşvik ediyoruz.
Bu hedefe ulaşmak için bugüne kadar hangi adımları attınız?
Bu alanda finans sektörüne öncülük ettiğimizi söyleyebilirim. 2019 yılında Bilim Temelli Hedef Girişimi'ne (SBTi) katılarak karbon emisyonu azaltım taahhüdünü açıklayan ilk Türk kamu kuruluşu ve 2023 yılında hedefleri SBTi tarafından onaylanan ilk Türk bankası olduk. 2022 yılından beri Kapsam 1+2 sera gazı emisyonlarımızın fazlasını dengeleyerek karbon nötr olmaya devam ediyoruz. 2014 yılında BIST Sürdürülebilirlik Endeksi'ne tek kamu bankası olarak seçildik ve o günden bu yana bu endeksteki güçlü konumumuzu koruyoruz. 2015'ten bu yana Karbon Saydamlık Projesi'ne (CDP) iklim değişikliği stratejimizi, risklerimizi ve performansımızı raporluyoruz. 2016 yılında ise ilk sürdürülebilirlik raporumuzu yayımladık.
Sürdürülebilirlik yaklaşımımız; finansal istikrarı, çevresel duyarlılığı ve toplumsal faydayı harmanlayan bütüncül bir strateji etrafında şekilleniyor. Bu anlayış doğrultusunda; BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı gibi küresel çerçeveleri göz önünde bulunduruyor; TSRS ve Yeşil Varlık Regülasyonları gibi ulusal düzenlemeleri, ayrıca Avrupa Birliği kapsamındaki SKDM gibi gelişmeleri yakından takip ederek sürdürülebilir finansman politikalarımızı sürekli güncelliyoruz.
Bütüncül stratejimiz doğrultusunda 2024 yılında organizasyon yapımızda değişikliğe giderek "Sürdürülebilir Bankacılık Başkanlığı"nı kurduk ve bu sayede sürdürülebilirlik yönetişim yapımızı daha da güçlendirdik. Bankamızın Sürdürülebilirlik Komitesi'nde tüm üst düzey yöneticilerimiz bulunuyor ve bizzat ben başkanlığı üstlenmiş durumdayım. Ayrıca bu yıl CDP değerlendirmelerinde İklim Değişikliği Programı'ndaki 'A' notumuzu koruduk ve Su Güvenliği Programı'nda notumuzu bir basamak yükselterek 'A' seviyesine ulaştık. Böylece, CDP'nin 2024 Global A Listesi'nde İklim Değişikliği ve Su Güvenliği programlarında yer alma başarısını gösterdik. En çok sürdürülebilirlik temalı kaynağa sahip Türk bankası unvanımızı, 2025 yılında gerçekleştirdiğimiz Eurobond ve sendikasyon işlemleri ile korumaya devam ediyoruz.
Karbon nötr banka olma vizyonu, bankanızın sürdürülebilirlik stratejisinin neresinde konumlanıyor?
Karbon nötr banka olma hedefine ulaşmak ancak kapsamlı, ölçülebilir ve uluslararası standartları benimseyerek mümkün olabilir. Sürdürülebilirlik vizyonumuzu, "360 derece" olarak adlandırabiliriz, birbiriyle bağlantılı ve etkileşim halinde olan tüm süreçleri kapsayan bir stratejiye sahibiz. Bu kapsamda Bankamız bünyesinde farklı alanlarda çalışmalar yapılıyor. Bu alanları; yönetişim yapısı, iklim geçiş planı, sürdürülebilir ve sorumlu finansman, çevre yönetimi, paydaş katılımı, insan sermayesi ile çevresel ve sosyal risk yönetimi sistemi olarak sıralayabiliriz.
Tüm bu alanlarda elde edilecek başarı elbette karbon nötr bir banka olmamıza giden yolu oluşturuyor. VakıfBank olarak, sadece kendimizin karbon nötr olması değil, desteklediğimiz tüm sektörlerin ve günün sonunda ülkemizin karbon nötr hedefine ulaşmasına destek veriyoruz.
Türk bankacılık sektöründe bu konuda öncü olmak size nasıl bir avantaj ve sorumluluk getiriyor?
Bir işletmenin en önemli hedefi, kar etmektir. Bu sürdürülebilirlik için gerekli koşullardan biridir. Ancak değişen dünyada artık kar, tek başına bir anlam ifade etmiyor. Sürdürülebilir kazanç, topluma ve ülkeye katkı da en az kar etmek kadar önemli hedefler arasına girdi.
Öte yandan hem kamu bankası hem de ülkemizin değeri olan vakıfların mirasçısı olmamız, tıpkı sürdürülebilirlik alanında olduğu gibi bizi her alanda bayrak taşıyıcı yapıyor. Az önce de belirttiğim gibi, karbon nötr ve diğer sürdürülebilirlik alanlarında Türkiye finans sektöründe birçok ilkin sahibiyiz. Bu durum tüm VakıfBanklılara önemli bir sorumluluk da yüklüyor. İmza attığımız işlerde her daim yeniliklerin yolunu açmak, insanlığın faydasına daha fazla proje geliştirmek, banka müşterilerimizi birer sürdürülebilirlik elçisi yapmak gibi önemli sorumluluklarımız var.
Bu dönüşüm, alışılmış ve rutinleşmiş iş yapma biçimlerinden vazgeçmeyi gerektirdiği için zahmetli bir süreç olarak görülebilir. Ancak VakıfBank için artık "yeni normal" sürdürülebilirlik. Bu yaklaşımın avantajlarını da deneyimliyoruz. VakıfBank olarak, sahip olduğumuz sağlam finansal yapı ile Türkiye'nin 2053 net sıfır hedefine ulaşmasına önemli katkı sunuyor, böylece daha fazla bireysel ve kurumsal müşterinin tercihi oluyoruz. Sürdürülebilirlik vizyonumuzun bir sonucu olarak uluslararası arenada itibar ve tanınırlığımız güçleniyor. Böylece kredi kaynaklarına erişimimiz kolaylaşarak müşterilerimize daha elverişli koşullarda finansman sağlıyoruz.
Banka operasyonlarında en büyük karbon emisyonu kaynakları hangileri? Bu alanlarda nasıl bir iyileşme sağladınız?
VakıfBank'ın operasyonel karbon ayak izinin en büyük kısmını şube ve genel müdürlük binalarındaki elektrik ve ısınma amaçlı enerji tüketimi, personel ulaşımı, nakit lojistiği ve kullanılan kâğıt oluşturuyor. Tüm bu tüketim kalemlerinde tasarruf sağlamak için kapsamlı bir aksiyon planı çıkardık. Yaptığımız yatırımlar sayesinde elektrik tüketiminde yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş oranı artırıldı. Tüm binalarımızda LED aydınlatma, yüksek verimli iklimlendirme sistemleri ve ısı yalıtımı uygulamaları yaygınlaştırıldı. Personel ulaşımında ise düşük emisyonlu araçların kullanımını teşvik ediyoruz.
Tüm bu yatırımlarımız içinde dijitalleşme önemli bir yer tutuyor. Şu anda yasaların izin verdiği tüm işlemleri, dijital ortamda yapıyoruz. Bu sayede kâğıt tüketimini önemli ölçüde azalttık, en önemlisi de zamandan çok ciddi bir tasarruf sağladık. Elde edilen bu tasarruf, hem çalışanlarımızın daha katma değerli işlere odaklanmasını sağlamakta hem de müşterilerimize daha hızlı ve verimli hizmet sunmamıza imkân tanımaktadır.
Bu ölçümler nasıl yapılıyor, hangi standartlar uygulanıyor?
Sera gazı emisyonlarımız ulusal ve uluslararası standartlara uygun (ISO 14064 standardı, GHG Protokol) şekilde hesaplanırken; üçüncü taraf denetimleri gerçekleştirilerek kamuoyu ile paylaşılıyor. Ayrıca 2020 yılından beri ISO 14046 Su Ayak izi standardına uygun olarak Su Ayak İzi Envanter Raporu hazırlıyoruz. Finanse edilen emisyonlarımızı PCAF (Partnership for Carbon Accounting Financials) metodolojisi doğrultusunda hesaplıyoruz. Verilerin takibi ve hesaplamalara yönelik sistemsel geliştirme çalışmalarımız aralıksız sürüyor.
Sıfır karbon hedefi doğrultusunda bugüne kadar hangi adımları attınız?
Öncelikli olarak elektrik ihtiyacımızı yenilenebilir kaynaklardan sağlama yoluna gittik. Enerji verimliliği projeleri hayata geçirerek tüketimi düşürdük.
Değişen tüketici beklentisi ve var olan yeni teknolojiler dijitalleşmeyi bir zorunluluk haline getirdi. Biz VakıfBank olarak, "Dijital kolaylaştırır" sloganıyla bu alandaki yatırımlarımızı sürdürüyoruz. Dijital bankacılık bize çok ciddi katkılar sağladı, hız, güvenlik ve müşteri memnuniyeti getirdi.
Şu konuya da değinmek isterim, bir şirket istediği kadar sürdürülebilirlik yatırımı yapsın, çalışanlarını bu işin bir parçası, gönüllüsü haline getirmediği sürece başarı oranı düşük kalacaktır. Bunun bilincinde olarak çalışan farkındalık programları, eğitimler düzenliyor, ulusal ve uluslararası kurumların çalışmalarına aktif katılım gösteriyor ve her ay düzenli olarak Sürdürülebilirlik Bülteni yayınlıyoruz.
Şube ve genel müdürlük binalarında sıfır karbon hedefi kapsamında neler yapıyorsunuz? Enerji verimliliğine yönelik uyguladığınız projeler var mı?
Bu konu bizim için çok önemli ve tabii bu alanda da birçok ilkin sahibiyiz. İstanbul Finans Merkezi'nde bulunan VakıfBank Genel Müdürlük binası, 2024 yılında Sıfır Atık Belgesi almaya hak kazandı. Binamız tamamen yeni çağın gereklerine göre tasarlandı, gün ışığından maksimum derecede faydalanıyoruz, düşük enerji tüketimi sayesinde ciddi tasarruf sağlıyoruz. Tüm atıkları dönüştürüyoruz.
Genel müdürlük binamız dışındaki mekanlarımızda ise enerji kimlik belgesi yüksek olan binaları tercih ediyoruz. Var olan binalarımızda ısı yalıtımı, çift cam ve yüksek verimli klima sistemleri ile enerji kayıplarını azaltıyoruz. Otomasyon sistemleri ile aydınlatma ve iklimlendirme kontrol altında tutuyoruz. Tüm yeni projelerde yeşil bina sertifikasyonunu hedefliyoruz.
Dijital kanallar veya kağıtsız bankacılık, karbon nötr hedefinize ne derece katkı sağlıyor?
Dijital kanalların yaygınlaştırılması ile müşteri işlemlerinin büyük bölümü şubeye gelmeden tamamlanabiliyor. Bu sayede operasyonlarda kullanılan kâğıt miktarında ciddi azalma sağlandı. Müşteri ve personel seyahatleri azaldığı için ulaşım kaynaklı emisyonlarımız düştü. Operasyonel süreçlerde enerji ve malzeme kullanımında verimlilik sağlanarak tüketim azaldı.
Karbon nötr statüsünü sürdürmek için önümüzdeki dönemde hangi adımları atacaksınız?
Karbon nötr hedefine ulaşmak bizim için sadece bir çevre taahhüdü değil, aynı zamanda VakıfBank'ın geleceğe dair vizyonunun temel bir parçasıdır. Önümüzdeki dönemde elektrik tüketimimizde yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçişi tamamlayacağız. Dijitalleşme vizyonumuz doğrultusunda enerji ve kaynak kullanımının izlenmesine yönelik sistemlerin yaygınlaştırılmasını ve bu sayede operasyonel emisyonlarımızı gerçek zamanlı izleyerek, sürekli azaltım hedefimize ulaşmayı bekliyoruz. Daha fazla şubemizi ve hizmet binamızı uluslararası yeşil bina sertifikasyonlarıyla taçlandıracağız. Sürdürülebilir finansman hacmimizi büyüterek yalnızca kendi operasyonlarımızın değil, finanse ettiğimiz projelerin de karbon ayak izini azaltacağız. Biliyoruz ki, iklim değişikliği ile mücadele ancak somut adımlarla kazanılır. Bu nedenle hem içeride hem dışarıda attığımız her adımı, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakma hedefimize hizmet edecek şekilde tasarlıyoruz.
"Sürdürülebilir finansmanda en yüksek standartları uyguluyoruz"
Sürdürülebilirliğin önemli bir ayağını finansman oluşturuyor. Sürdürülebilirlik çalışmalarımız kapsamında, bugün itibarıyla temin ettiğimiz kaynak büyüklüğü 7.8 milyar dolar seviyesine ulaşmış durumda. Dünya Bankası ve Fransız Kalkınma Ajansı ile mevcut iş birliklerimize ek olarak, Asya'dan Amerika'ya uzanan çok uluslu finansman kuruluşlarıyla da ortaklıklar geliştirerek sürdürülebilir finansmanda en yüksek standartları uyguluyoruz.
Kullandıracağımız kredilerde çevresel etki değerlendirmesi yapıyor, yüksek karbon salımı olan projelerde risk analizi uyguluyoruz. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarını öncelikli finansman alanları arasına aldık ayrıca sürdürülebilir finansman araçlarını örneğin yeşil tahvil, sürdürülebilirlik bağlantılı krediler gibi genişletiyor, havuzu büyütüyoruz.