Yeni normal hayatla birlikte hızla dijitalleşen dünyada yeni sektör ve girişimciler her geçen gün artıyor. Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek, girişimcilerin girişimlerini korumaları, şirket kurabilmeleri, yatırım alabilmeleri ve girişim faaliyetlerini sürdürebilmeleri için hukuka uygun bir şekilde hareket etmeleri gerektiğini belirterek girişimciler için yol haritasını çizdi.
Türkiye'de gençlerin Start-up yatırımlara ilgisinin yanında Start-up'lara yapılan yatırımın da katlanarak artığının altını çizen Av. Elvan Kakıcı Şimşek, "Bu ilgi ve trend artarak devam edecek. Girişimcilerin, girişimlerini korumaları, şirket kurabilmeleri, yatırım alabilmeleri, kısacası girişim faaliyetlerini sürdürebilmeleri için hukuka uygun bir şekilde hareket etmeleri gerekiyor. Girişimcilerin, girişimlerine başlamadan önce yasal haklarını ve bu haklarını nasıl koruyacaklarını bilmeleri, teşvikler, şirketleşme, yatırım alma süreçleri ve bu kapsamdaki her türlü sözleşmenin hazırlanmasıyla ilgili hukuki destek almaları, girişimin geleceği açısından oldukça önemli" dedi.
Girişim hukuku, girişimcilerin hukuka uygun bir şekilde faaliyet gösterebilmesi amacıyla ortaya çıkan, girişimleri fikrin ortaya çıkmasından şirketleşip yatırım almasına kadar her aşamada koruyan ve şekillendiren bir hukuk dalı. Girişim Hukuku ülkemizde şu an için kendine has bir kanunu bulunmasa da ilişkili olduğu ticaret kanunu, borçlar kanunu, sınai mülkiyet kanunu başta olmak üzere pek çok kanun ile çerçevesi çizilmeye çalışılan karma bir hukuk dalı. Girişim hukuku Türkiye'de KOBİ'lerin ihtiyaçlarıyla gelişmeye devam ediyor. KOBİ'lerin tüm aşamalarda ihtiyaç duyduğu hukuki gereksinim girişim hukukunu adeta içerisinde şirketler hukukunun, sınai mülkiyet hukukunun ve sözleşmeler hukukunun bulunduğu bir paket hukuk servisi haline getirdi.
Şimşek, özellikle genç ve tecrübesiz girişimcilerin dikkat etmeleri gereken temel birtakım noktalara değinerek önemli bilgiler aktardı:
Girişiminiz yasal mı?
İlk olarak dikkat edilmesi gereken şey girişimin yasal olup olmadığı durumu. Bu nedenle ilk yapılacak şey girişimimizin hukuken yasak olup olmadığına, girişimimizi yapmak istediğimiz ülkenin kanunlarından incelemek olmalı. Girişimin gerçekleştirileceği ülke kanunlarınca üretimi veya satışı yasak olan ürünlerden veya hizmetlerden olması girişimi uygulanamaz hale getirir. Örneğin sadece eczanelerde satılan, online olarak ticareti yapılamayan ilaçları e-ticaret siteniz üzerinden satamazsınız. Gümrükte takılması sizin için çok önemli bir krizin kapısını açmış olacaktır.
Girişimin hukuken uygun olması için girişimcinin de hukuken bu faaliyeti gösterebilecek, kazanç sağlayabilecek şahıslardan olması gerekir. Girişim sahibinin ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağına tabii olan, bazı girişimler için daha önceden yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymesi gerekmektedir. Ya da yetki belgesinin mevcudiyeti aranmasına rağmen bu şartları taşıyamayan ya da bazı ülkelerde girişimde bulunmak için aranan şartları taşımayan kişilerden olması hem girişimi hem de girişimciyi tehlikeye sokacaktır.
Girişiminizin haksız bir rekabet içerisinde mi?
Markalar; bir ticari işletmenin sunduğu ürün ya da hizmetleri başka bir ticari işletmenin ürün ve/veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerdir. Markalar bir yönüyle "bir işletmenin parmak izidir" ve bir işletmenin tüm varlıklarını temsil eden, ayırt edici bir işarettir. Başka bir girişimi çağrıştıracak bir isim, logo veya ürün ile faaliyet göstermeniz sizin için üzücü sonuçlara sebebiyet verebilir. Düşündüğünüz marka isminin daha önceden domaininin alınıp alınmadığı veya bu ismin marka başvurusunun yapılıp yapılmadığı mutlaka dikkatle incelenmeli, hedeflenen markanın daha önceden başkası tarafından alınıp alınmadığının tespit edilmelidir.
Girişim fikriniz, ürününüz veya markanız hukuken korunuyor mu?
Girişim fikri sonucunda ortaya çıkan ürünün veya hizmetin hukuksal anlamda korunmasının önem taşıdığını belirtmek gerekir. Özellikle fikir aşamasında faydalı model tescili, patent tescili, marka tescili, telif hakları ve bunlar gibi sınai mülkiyet kanununca düzenlenen hukuksal koruma yolları mevcuttur. Fikirlerin korunmaması hatta faaliyete geçmiş bir girişimin marka tescilinin yapılmaması ileride büyük sorunlar doğurabilecektir. Dolayısıyla temeli sağlam olmayan ve hukuken korunmayan bir girişimin ileride sorunlarla veya fikir hırsızlıklarıyla karşılaşması olasıdır.
Ne zaman şirket kurmalıyım ve hangi şirket türü benim için uygundur?
İlk olarak mevcut girişimin iş modeli, swot analizi, gelir modeli, ekibinizin işleyişi düzenlenmelidir. Şirketinizi ise hizmet vermeye başlamadan önceki son aşamanızda kurmanız tavsiye edilmektedir. Şirketler, düzenlenen kanun açısından, tüzel kişiliği açısından, şahıs-sermaye ortaklığının ayrımı açısından, ortakların sorumluğu açısından farklı türlere ayrılmaktadır. Özellikle girişimcilerin sıklıkla tercih ettiği şirket türlerinden şahıs şirketi, limited şirket ve anonim şirketi birbirleriyle karşılaştırarak bir uzmandan ayrıntıları ile öğrenip hangisinin size ve şirketinizin gelecek planlarına uygun olduğuna karar vermelisiniz.
