PARA ARAŞTIRMA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Destek bütçesi büyüklüğü 2022 yılında yaklaşık 3 milyar TL'ye ulaşması öngörülen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), küresel güçlüklere karşı Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin seferber edilmesine yüksek öncelik verecek. "Birlikte geliştirme ve birlikte başarma" stratejik yaklaşımlarını ülkenin geleceği için yeşil büyüme odağında yaygınlaştıracak. TÜBİTAK, 2022-2023 yıllarında öncelikli olarak destek vereceği Ar-Ge ve yenilik konularında "yeşil büyüme ve dijitalleşme" odağında geleceğin ileri teknolojik uygulamalarının yerli olarak geliştirilmesine yoğunlaşacak. TÜBİTAK, bu yıl yeşil büyüme ön planda olacak şekilde özellikle yapay zekâ, büyük veri ve bulut bilişim, siber güvenlik, ileri malzemeler, motor teknolojileri gibi birçok sektörü yatay kesen ve destekleyen kilit teknolojilere ağırlık verecek. Düşük karbon salımlı projelere daha fazla destek aktarmayı ve ilgili projelere karbon salınımını azaltma projeksiyonu yapması zorunluluğu getirmeyi planlayan TÜBİTAK, özel sektörün yeşil büyümeye uyum sağlamasına imkân tanıyacak teknolojik ihtiyaçlarına yerli çözümler üretecek projeleri öncelikli destekleyecek.
YEŞİL BÜYÜMEYE "TEKNOLOJİ YOL HARİTASI"
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, PARA Dergisi'ne TÜBİTAK'ın 2022 yılı öncelikli gündem maddelerini, destek bütçesinin detaylarını ve çağrı takvimini anlattı. TÜBİTAK'ın 2022-2023 yıllarında öncelikli olarak destek vereceği Ar-Ge ve yenilik konularında "yeşil büyüme ve dijitalleşme" odağında geleceğin ileri teknolojik uygulamalarının yerli olarak geliştirilmesi olacağını vurgulayan Mandal, Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK iş birliğinde Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası çalışmasının hazırlıklarının devam ettiğini söyledi. Mandal, Türkiye'deki özel sektör kuruluşlarının yeşil büyümeye uyum sağlamalarına imkân tanıyacak teknolojik ihtiyaçlarına yerli çözümler üretecek projeleri de öncelikli olarak destekleyeceklerinin altını çizdi. Mandal'ın verdiği bilgiye göre; yeşil büyümeye katkı sunacak kilit teknolojilere ek olarak ileri malzeme teknolojileri, motor teknolojileri, yapay zekâ ve makine öğrenmesi, büyük veri ve bulut bilişim, siber güvenlik ve biyoteknolojik ilaç alanlarında ekosistemin ilgili tüm kamu kurumları, yetkin akademisyenler ve başlıca özel sektör kuruluşlarıyla teknoloji yol haritaları hazırlandı.
Prof. Dr. Hasan Mandal
KİLİT TEKNOLOJİLERE AĞIRLIK VERİLECEK
Mandal, 2022 yılında yeşil büyüme ön planda olacak şekilde özellikle yapay zekâ, büyük veri ve bulut bilişim, siber güvenlik, ileri malzemeler, motor teknolojileri gibi birçok sektörü yatay kesen ve destekleyen kilit teknolojilere ağırlık vermeyi öngördüklerini açıkladı. Mandal, "Öne çıkan ortak sektörler haberleşme ve dijital altyapılar, sağlık, enerji, tarım, eğitim, imâlat ve tedarik zinciri (akıllı üretim sistemleri), çeşitli platform taşıtları, otomotiv ve mobilite dahil ulaşım, finans ve ticaret, kamu (kritik hizmetler), savunma, havacılık ve uzay olarak karşımıza çıkıyor. Sağlık alanında biyoteknolojik ilaç teknolojilerine ise ayrıca önem vermeyi planlıyoruz. Ana hastalık gruplarına göre ülkemize en çok maliyet yükü getiren ve yurt dışı pazar avantajı sağlama potansiyeli en yüksek 20 etkin maddenin belirlenmesi açısından bir çalışmamız daha bulunuyor. Bu teknolojilerde dünyadaki seviyeyi yakalayan ve geçen yerli ürünlerin ve uygulamaların geliştirilmesine yönelik projeleri destekleyeceğiz" diye konuştu.
ÖNCELİKLİ ALANLAR
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Mandal, yeşil büyümeye ilişkin teknolojik ihtiyaçların karşılanması için Ar-Ge ve yenilikte öncelik verecekleri alanları açıkladı. TÜBİTAK olarak küresel güçlüklere karşı Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin seferber edilmesine yüksek öncelik verdiklerini söyleyen Mandal, şunları kaydetti:
"Yeşil büyümeye katkı sağlayacak yeşil teknolojilerin desteklenmesi ile ülkemiz ekonomisi ve sanayisinin yeşil dönüşümünü hedefliyor, sürdürülebilir bir büyümenin tesis edilmesi ve ülkemizin ihracatında rekabetçiliğinin korunması ve güçlendirilmesini amaçlıyoruz. Yeşil ekonomik dönüşüme yönelik attığımız adımlarla önümüzdeki dönemde ülkemiz ihracatına yönelik uluslararası yükümlülükler kaynaklı risklerin bertaraf edilmesine de katkı sağlamayı hedefliyoruz. Kurumumuz Paris İklim Anlaşması'ndan doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesi için belirlenen 2053 yılı için sıfır emisyon hedefine yönelik yol haritasını en erken açıklayan kurumlardan biri. Paris İklim Anlaşması'nın onaylanması öncesinde de Yeşil Mutabakata uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konulara yönelik rehber belge hazırlanarak destek programlarımızda uygulanmıştır. 2021 yılının ilk yarısında desteklenen tüm akademik tabanlı projelerin üçte biri bu konulara odaklanmıştır."
RİSKLER FIRSATA DÖNÜŞECEK…
Mandal, Türkiye'nin 2053 yılı sıfır salım hedefinin gerçekleştirilmesi için kamu, üniversite ve sanayinin birlikte geliştirme ve birlikte başarma yaklaşımına dayalı olarak birlikte hareket etmesinin kritik önemde olduğunu vurguladı. Büyük ölçekli ve birlikte başarma modeline dayalı platform ve ağ desteklerini de bu ihtiyaç doğrultusunda yönlendirdiklerini ifade eden Mandal, "Yüksek Teknoloji Platformlarına yönelik açtığımız yeni çağrımızda desteklerimizi ülkemizin 2053 sıfır salım hedefine ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile birebir örtüşen Avrupa Yeşil Mutabakata uyum alanlarına yönlendiriyoruz. Türkiye Fotovoltaik Teknolojileri Platformu gibi yeşil teknoloji odaklı platformlarımızın sayısını ve etkileşimlerini artırmayı öngörüyoruz. Nanoteknoloji, ileri malzeme teknolojiler ve sağlık alanlarını da içeren toplam 8 Yüksek Teknoloji Platformlarımızda ise mevcut durumda 23 firma, 19 üniversite, 4 araştırma altyapısı ve 2 kamu Ar-Ge birimi birlikte çalışıyor" dedi.
Yeşil büyümede risklerin fırsatlara dönüştürülmesinde girişimcilik ve teknoloji transferi faaliyetlerinin de rolünün büyük olduğu belirten Mandal, yeşil büyümeye ilişkin girişimcilik faaliyetlerinin artırılması için Girişimcilik Destek Programı'nda sadece yeşil büyüme odaklı bir çağrıya çıktıklarını vurguladı. Mandal, şunları kaydetti:
"Aşamalı olan programımızda birinci aşamada yaklaşık bin başvuru ve ikinci aşamada 171 başvuru aldık. Yeşil büyüme için ekosistemimizin çözüm odaklı yaklaşımı girişimcilerimiz dahil tüm aktörlerimizi içeriyor. Yeni çağrılarımız da açılıyor."
İLK ÇAĞRILAR AÇILDI
Prof. Dr. Mandal, TÜBİTAK'ın 2022'de destek programları genelinde yeni çağrılara çıkılacağını, özel sektöre ve özel sektörün iş birliğine yönelik destek programları çerçevesinde çağrılar açıldığını vurguladı. Mandal'ın verdiği bilgiye göre, 2022 yılının ilk çağrıları Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (1501) ve KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı (1507) kapsamındaki çağrılar oldu. Bu çağrılarda KOBİ ölçeğindeki kuruluşların proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerinin desteklenmesi sağlanıyor. Sürdürülebilir rekabet gücü için sera gazı salımlarının ve çevresel etkilerin tersine çevrilmesinin zorunlu hale geldiği ortamda bu çağrılara Yeşil Mutabakat öncelikleri de devam ediyor. Toplam 100 puan üzerinden yapılan hakem değerlendirmesine ilaveten proje önerisinin "Yeşil Mutabakata Uyum Kapsamındaki Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları" arasında olması durumda proje değerlendirmelerinde ek sekiz puan veriliyor. Geçmişte desteklenen TÜBİTAK projelerinin ticarileşme performansı, firmanın uluslararası fonlara proje başvurusunda bulunmuş olması, proje önerisinin firmanın ilk TEYDEB başvurusu olması ve diğer öncelikli alanlardan olması halinde de ek puandan yararlanılıyor.
SAYEM ÇAĞRISINA ÇIKALACAK
Mandal, birlikte geliştirme modellerinin en önemli programları arasında yer alan Sanayi Yenilik Ağ Mekanizması (SAYEM) kapsamında ise 2022 yılı içerisinde ikinci çağrıya çıkılmış olacağını söyledi. Mandal, SAYEM'in ulusal yüksek/orta-yüksek teknoloji hedefleri doğrultusunda özel sektör, üniversite ve kamu işbirliğiyle yenilik ağları oluşturulmasını, katma değeri yüksek ürün veya ürün grubu geliştirilmesinin amaçlandığını vurguladı. İlk SAYEM çağrısında destekledikleri akıllı evler, akıllı şehirler, eklemeli imalat ve sağlık ürünleri odaklı platformlarda yüksek/orta-yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli ürün veya ürün gruplarında cari açığın azaltılmasının hedeflendiğini belirten Mandal, bu platformlarda 41 sermaye şirketi, 18 üniversite ve beş araştırma merkezi bulunduğunu aktardı. Mandal, "Yeni açılacak çağrımızın en önemli yeniliği ise NACE kodlarına uyması koşulu ile Yeşil Mutabakatta öngörülen eylem alanlarının ayrıcalıklı olarak değerlendirilmesi olacak. Diğer önemli yenilikler olarak ürünleşme ve ticarileştirme aşamalarını içeren tek fazlı çağrı olması, yüksek teknolojili NACE kodlarına ek olarak bilgi yoğun teknoloji kodlarının (61, 62, 63) eklenmesi ve konsorsiyum yapısı tanımı için proje yürütücüsü artı en az dört ortak kurum/ kuruluş beklentisi yer alacak" dedi.
TEKNOLOJİ TRANSFERİ DESTEKLENECEK
Mandal, Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme Programı'nda da Yeşil Mutabakat öncelikli alanlarında olması durumunda bu projelerin destek oranına yüzde 15 ilave edilerek daha yüksek tutarlarda hibe destek sağlandığının altını çizdi. İlk uygulamalarında yenilikçi rüzgâr türbini kanatları ve enerji depolamalı konsantre güneş paneli için ekosistemin kurum ve kuruluşları arasında teknoloji transferi gerçekleştiğini vurgulayan Mandal, 2022'de yine bu uygulama çerçevesinde iki çağrıya çıkılacağını kaydetti. Mandal, bu çağrılarda müşteri kuruluşların, teknoloji sağlayıcı kuruluşların hak sahipliğindeki teknolojileri, lisanslama ya da devir yöntemleri ile edinimine ve bu teknolojileri uygulamaya yönelik hizmet alımlarına ilişkin harcama ve giderlerin desteklendiğini kaydetti.
Mandal, Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Programı'nın 2022 yılı birinci dönem çağrısında ise bu program için ilk kez Yeşil Mutabakata uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında sunulan projelere öncelik tanındığını söyledi. Bu uygulamanın BİGG ortaklı Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı'nda da geçerli olduğunu vurgulayan Mandal, "Bu çağrılarımızda müşteri gereksinimlerini karşılayan çözüm önerilerinin, KOBİ'ler tarafından Ar-Ge yolu ile ticarileşebilir çıktılara dönüştürülmesi beklenerek hızla ürüne dönüşebilecek ve yüksek ticarileşme potansiyeline sahip Ar-Ge projeleri destekleniyor. Böylece özel sektörümüzün işbirliğini yeşil teknoloji alanlarında da ileriye taşıyoruz" diye konuştu.
YEŞİL BÜYÜME ODAKLI ÇAĞRI…
TÜBİTAK Başkanı Mandal, bu yıl 1512 Girişimcilik Destek Programı'nda (BiGG) toplam iki çağrıya çıkılacağını açıkladı. İlk çağrının 25 Ocak 2022 tarihinde açıldığını anımsatan Mandal, "Ülkemiz genelinde toplam 63 uygulayıcı kuruluşumuz ile girişimlerimizin nitelikli iş planları için birlikte çalışılıyor. Bu programımızda girişimcilerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini destekleyerek fikrin ticarileşme aşamasına kadar olan tüm süreçleri destekliyoruz" dedi.
Yılın ikinci yarısında açacakları ikinci çağrının doğrudan Yeşil Büyüme odaklı olacağını söyleyen Mandal, Avrupa Yeşil Mutabakata uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında iş fikrine sahip girişimcilerin bu çağrıya başvuru yapabileceğini vurguladı. Mandal, şunları kaydetti:
"Ayrıca BiGG+ Mentor Arayüzü Çağrısı araştırma ve yenilik alanlarına ayrılan kamu kaynaklarının daha etkin ve verimli kullanılabilmesi amacıyla TÜBİTAK tarafından son 10 yıl içerisinde desteklenen KOBİ'lerin ürün ve hizmetlerinin ticarileştirilmesi, bu KOBİ'lerin yeni pazarlara girmesi ve ihracat kapasitelerinin artırılması için mentorluk mekanizmasını geliştirip uyguluyor. 2022'de ikinci çağrımıza çıkarak bu mekanizmamızı geliştirmeye devam edeceğiz."
"ÖNEMLİ FIRSATLAR VAR"
Sundukları diğer imkanlarla birlikle özel sektörün ekosistem etkileşimleri için önemli fırsatlar bulunduğunu belirten Mandal, toplam bin 162 bursiyerin bulunduğu Sanayi Doktora Programı'nda da üniversite ve sanayi kuruluşlarının birlikte yetiştireceği insan kaynağı için yeşil büyüme odaklı çağrı açılacağını söyledi. Üniversite, araştırma altyapısı, kamu araştırma merkez ve enstitüsü gibi kurumların sanayi kuruluşları ile işbirliği çerçevesinde doğrudan proje ortağı olmasına yönelik yapılan düzenlemeler ile 21 Ocak 2022'de 1709 EUREKA-EUROSTARS 2022/1 adı ile Eurostars-3 programının ikinci çağrısı da açıldı" diye konuştu.
SANAYİYE YÖNELİK 7 BİN 167 PROJE DESTEKLENDİ
TÜBİTAK son iki yılda ekosisteme sağladığı destekler çerçevesinde sanayiye yönelik destek programları ile toplam 7 bin 167 projeyi destekledi. TÜBİTAK Başkanı Mandal'ın verdiği bilgiye göre, Akademi ve kamuya yönelik destek programlarında toplam 6 bin 979 projeye destek sağlanırken, burs imkânı sağlanan bilim insanı desteklerinde toplam 45 bin 116 bilim insanı ve 11 bin 642 bilim ve toplum projesine destek verildi. Uluslararası Ar-Ge iş birliklerine katılımı özendirmeye yönelik destek ve ödüller kapsamında da bin 961 kişi/kuruluş desteklendi. Bu gelişmelerin Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin "birlikte geliştirme" odaklı nitelikli bilgi üretimine ve nitelikli insan kaynağı gücüne güç katan gelişmeler olduğuna dikkat çeken Mandal, 2021'de TÜBİTAK'ın Ar-Ge ve yenilik destekleri ve bursları kapsamında yaptığı harcamanın bir önceki yıl yapılan harcamanın yüzde 155'i olduğuna işaret etti.
KRİTİK SORUMLULUK…
Ar-Ge ve yeniliğe verilen öneme dayalı olarak 2022 yılı yıllık programında da önemli artışlar sağlandığını söyleyen Mandal, Türkiye Ekonomi Modeli için önem taşıyan "Ar-Ge'ye Destek" ana politika bileşeni kapsamında TÜBİTAK'ın kritik bir sorumluluğu bulunduğunun altını çizdi. Mandal, şunları söyledi:
"Oransal olarak en yüksek bütçemiz yüzde 28 ile sanayi Ar-Ge Destek Programı, ardından yüzde 25 ile akademik ve uygulamalı Ar-Ge Destek Programı. Sırasıyla bilim insanı yetiştirme ve geliştirme programı ile bilim ve teknoloji farkındalığının artırılmasına yönelik programlarımızın da oransal olarak yüzde 24'lik bir payı bulunuyor. Ayrıca savunma ve uzay ile kamu Ar-Ge destek programlarımızın yüzde 12 ve araştırma altyapı destek programımızın yüzde 9'luk bir bütçe dağılımı bulunuyor. Proje performans ödülleri, uluslararası proje ödül destekleri ve bilimsel yayın teşvik ödülleri ile birlikte Ar-Ge ve yenilik ekosistemimizi kapsamlı bir şekilde destekliyoruz."
1 TL DESTEK BAŞINA 5,4 TL SATIŞ HASILATI
Mandal, TÜBİTAK desteklerine yönelik etki analizi çalışmalarına da değindi. Mandal, çıktı ve etki odaklı süreç yönetimi kapsamında etki analizlerinin farklı destek programları için yürütüldüğünü ve yürütülmeye devam edildiğini söyledi. Girişimcilik Destek Programı'na ilişkin gerçekleştirilen ayrıntılı etki değerlendirme çalışmasını örnek veren Mandal, bu çalışmada BiGG desteği alan toplam 2 bin 147 girişimin analiz edildiğini kaydetti. Destekten faydalanan girişimlerin büyük bir çoğunluğunun (yüzde 90.2) faaliyetlerine devam ettiği ve yüksek bir hayatta kalma oranı yakalandığının tespit edildiğini belirten Mandal, "Ayrıca, destekten faydalanan girişimlerin diğer girişimler ile karşılaştırıldığında yüksek bir fikri ve sınai mülkiyet hakkı başarısına sahip olduğu görüldü. Yaratılan istihdam olanağı ve gerçekleştirilen ihracat oranları da oldukça yüksek. Sonuçlara göre toplamda 2 bin 512 yeni istihdam oluşturulmuş, firma başına 3.12 kişilik istihdam yaratılmış, sağlanan 1 TL destek başına 5,4 TL satış hasılatı elde edilmiş ve 0,29 TL yeni Ar-Ge harcaması yapılmıştır. Ayrıca, BiGG çekirdek sermaye desteğinin 7.14 katı kadar ekonomiye girdi sağlanırken BiGG firmalarının kamudan aldıkları toplam desteğin 3.75 katı kadar toplam satış geliri elde etmiştir. Analiz edilen toplam bin 178 firmanın 314'ü patent ve marka başvurusu yapmış ve satış gelirinin yüzde 23.2'sini yurtdışı satışlardan gerçekleşmiştir" dedi.
"YENİ İŞ BİRLİKLERİ OLUŞTURMAYA DEVAM EDECEĞİZ"
Mandal, 2021 yılının başından itibaren proje başvurularında geçmiş dönem çıktı ve etki performansını gözettiklerini ve projelerin çıktı/etki odaklı yürütülmesini destekledikleri bir sistematikle çalıştıklarını vurguladı. Destekledikleri Sanayi Ar-Ge projeleri kapsamında desteklenen projelerin ticarileşme başarısının kayıt altına alınabilmesi ve ticarileşme sürecinin takip edilebilmesi amacıyla Ticarileşme İzleme Süreci geliştirdiklerini söyleyen Mandal, şunları aktardı:
"Proje tamamlandıktan sonra yapılması planlanan çalışmaları ve açıklamaları içeren ticarileşme planları alınıyor. Bu planları değerlendirmek üzere ticarileşme izleyicisi görevlendiriliyor. Değerlendirme sonucunda ticarileşme raporu alınması uygun bulunan projeler için Ticarileşme İzleme Sürecini başlatıyoruz. Bu şekilde desteklediğimiz projeleri bir-üç ve beş yıllarda bizzat sahada proje yerinde etkilerini gözlemleyeceğiz ve bu etkileri somut olarak kuruluşun yeni projelerinde değerlendirme sürecinde kullanacağız. Ayrıca ihracata yönelik etkimizi daha arttırmak ve sürdürülebilir kılmak istiyoruz. Bunun için yeşil büyüme odaklı farklı çağrılar hazırladık. Yeni çalışma ve iş birlikleri de oluşturmaya devam edeceğiz."
SÜRDÜRÜLEBİLİR POZİTİF ETKİ
Mandal, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü Etki Değerlendirme Dairesi Başkanlığı'nca yapılan "TÜBİTAK ve KOSGEB Ar-Ge Destekleri Etki Değerlendirmesi" konulu çalışmanın sonuçlarına değinerek, şunları aktardı:
"Bu çalışmadaki bulgulara baktığımızda, firmaların yüzde 80'e yakın bir bölümünde destekler problemlerin çözümünde önemli derecede yardımcı bir etken oldu. Firmaların yüzde 75'i destekler ile ürün sayılarını ve ürünlerinin teknolojik yoğunluğunu artırdığını, firmaların yaklaşık yüzde 50'si destekler ile ithalat bağımlılıklarında azalma olduğunu, firmaların yaklaşık yüzde 65'i ise destek programları sayesinde yeni pazarlara girdiğini ve yeni Ar-Ge iş birliği olanaklarına eriştiğini ifade etmiştir. İstihdam ve çalışan başına katma değer üretiminde de artan ve sürdürülebilir pozitif etki görülmektedir."
DÜŞÜK KARBON SALIMLI PROJELERE DAHA FAZLA DESTEK
TÜBİTAK, Yeşil Mutabakata uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konulara yönelik rehber belgesinde iklim değişikliği ile mücadele yaklaşımını beş temel alanda otaya koyuyor. Bu alanlar, iklim değişikliği, çevre ve biyoçeşitlilik, temiz ve döngüsel ekonomi, temiz, erişilebilir ve güvenli enerji arzı, yeşil ve sürdürülebilir tarım ile sürdürülebilir akıllı ulaşım alanlarından oluşuyor. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Mandal, bu alanlarda İklim Şurası kapsamında oluşturulan Bilim ve Teknoloji Komisyonu'nun çalışma gruplarının da ayrıntılı çalışmalar yürüterek teknoloji tabanlı politika önerileri ve eylem önerileri hazırladığına dikkat çekti. Kamu kurumu, üniversite ve sivil toplum kuruluşlarından üyelerle belirlenen çığır açıcı teknoloji odaklı Ar-Ge ve yenilik önerilerinin de TÜBİTAK'ın 2022-2023 Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları olarak yer alacağını belirten. Mandal, önümüzdeki süreçte TÜBİTAK olarak düşük karbon salımlı projelere daha fazla destek aktarmayı ve ilgili projelere karbon salınımını azaltma projeksiyonu yapması zorunluluğu da getirmeyi planladıklarını söyledi.
DESTEK BÜTÇESİ YAKLAŞIK 3 MİLYAR TL
TÜBİTAK'ın 2022 yılı destek bütçe büyüklüğünün yaklaşık 3 milyar TL olması öngörülüyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Para Dergisi'ne yaptığı açıklamalarda; TÜBİTAK'ın üniversitelere, sanayiye, kamu kurumlarına, bilim insanlarına Ar-Ge ve yenilik projelerine 2022 yılında yaklaşık 2.45 milyar TL ödenek öngördüklerini açıklamıştı. Bu ödeneğin, yaklaşık yarısının sanayi Ar-Ge'sine ayrılmasını planladıklarını söyleyen Varank, "Bilim insanı burslarımız, araştırma altyapılarına yönelik desteğimiz, uluslararası bilimsel yayın teşvikimiz ve üniversite Ar-Ge projelerine yönelik proje performans ödüllerinin toplam bütçesinin de 500 milyonun üzerinde olmasını öngörüyoruz. TÜBİTAK'ın toplam destek bütçe büyüklüğünün yaklaşık 3 milyar TL olacağını söyleyebiliriz. 2021'e göre destek bütçesinde yaklaşık yüzde 15'lik artış öngörüyoruz" dedi.
ULUSLARARASI FONLARIN ÇAĞRILARI
Prof. Dr. Mandal, TÜBİTAK'ın destek verdiği, katkı sağladığı uluslararası fonların, 2022 yılında açması beklenen çağrılarına ilişkin de açıklamalarda bulundu. Uluslararası işbirliklerinde 2021'de ikili ve çok taraflı işbirlikleri aracılığı ile toplam 57 uluslararası çağrı açtıklarını ve bu çağrılarda toplam 991 proje başvurusu aldıklarını vurgulayan Mandal, 2022'de yalnızca ikili işbirlikleri kapsamında 30'dan fazla ülke ile ortak bilimsel ve teknolojik işbirliği çağrısı açma noktasında çalışmaların hızla sürdüğünü kaydetti. Mandal, "2022'de açılan ilk çağrılarımızın arasında Slovenya ikili işbirliği çağrımız yer aldı. Türk araştırmacılarımızın tüm ülkelerden araştırmacılar ile bilimsel ortaklıklar geliştirebilmesi için 20'den fazla çok taraflı platformun açacağı çağrılara katılım sağlamayı hedefliyoruz" dedi.
KOBİ'LERE FON VE YATIRIM FIRSATLARI
TÜBİTAK Başkanı Mandal, Türkiye'nin Ufuk Avrupa Programı'na resmen katılımını sağlayan anlaşmanın imzalanmasıyla ülkemiz paydaşlarının Ufuk Avrupa çağrılarına katılım sağladığını vurguladı. Ufuk Avrupa Programı'nda tüm Avrupa çapında 2021'de yaklaşık 11.5 milyar euro hibe desteği sunulduğunu anımsatan Mandal, 2022'de ise 11.7 milyar euro hibe verilmesinin öngörüldüğünü kaydetti. Mandal, Ufuk Avrupa'nın farklı bileşenlerinden ortaklı başvuruların desteklendiği "Küresel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet" önceliği altında sağlık, sosyal bilimler, sivil güvenlik, dijital, endüstri, uzay, iklim, enerji, mobilite, gıda, doğal kaynaklar, tarım ve çevre gibi temalarda açılacak çağrılara araştırmacıların proje koordinatörü veya ortak olarak katılabileceğini söyledi. Mandal, Yenilikçi Avrupa bileşeninde özellikle KOBİ'lere yönelik fon ve yatırım fırsatları bulunduğunun altını çizdi.
UFUK AVRUPA'DA YÜZDE 30 BAŞARI ORANI
TÜBİTAK Başkanı Mandal, Ufuk Avrupa Programı'nın güncel çağrılarında ülkemiz paydaşlarının elde ettiği başarıları şöyle anlattı:
"Ufuk Avrupa kapsamında ilk açıklanan sonuçlarda yüzde 30'luk bir başarı oranı ile iklim, enerji ve mobilite kümesinin batarya ve sürdürülebilir kentsel geçişler odaklı ilk çağrılarında altı yeni projemiz desteklendi. Yenilikçi sıfır emisyonlu bataryalı elektrikli araç çözümlerine odaklı bu projelerde yarının şehir içi ve şehir dışı lojistiği için güvenilir optimizasyon sistemleri, yüksek enerji verimli, uygun maliyetli, modüler, kompakt ve entegre güç elektroniği bileşenleri ve sistemleri, makine öğrenimi ile tahmine dayalı bakım için akıllı modülasyon ve kontrol stratejileri ile müşterek çalışabilir şarj çözümleri yer alıyor. Gıda, biyoekonomi, doğal kaynaklar, tarım ve çevre bileşenleri altında da ülkemizden 10 kuruluşumuz 10 farklı projede başarı gösterdi. Ufuk Avrupa kapsamındaki başarılarımızın arasında sağlık kümesinde dört farklı projede yer alan altı Türk kuruluşumuz bulunuyor. Ekosistemimiz ulusal düzeyin ötesinde uluslararası düzeyde başarı imzalarını atmaya devam ediyor."
TEKNOFEST'22'DE İLKLERE İMZA ATILACAK
TEKNOFEST'22 Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali bu yıl 30 Ağustos ve 4 Eylül 2022 tarihlerinde Samsun Çarşamba Havalimanı'nda gerçekleştirilecek. Genç insan kaynağının yine alternatif enerji kaynaklı araç yarışmaları dahil olmak üzere takımlar halinde yarışacağına söyleyen Mandal, bu yıl yeni yarışmaların arasında Hyperloop geliştirme yarışmasının da yer aldığını vurguladı. Birçok yarışmanın özünde ise çevreye duyarlılığın ön plana çıktığını belirten Mandal, "Bir önceki festivalimizde 36 yarışmadan 12'sini düzenleyen veya düzenleyici ortağı olarak özellikle çevreye duyarlılık konusunda önemli adımlar attık. TÜBİTAK olarak yeni başlattığımız Lise Öğrencileri İklim Değişikliği Araştırma Projeleri Yarışması da ilk kez bu yıl TEKNOFEST'te olacak" dedi.
"YAPAY ZEKâ EKOSİSTEM ÇAĞRISI" AÇILDI
TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) Yenilik Destek Programı kapsamında 1711-Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı'nı 11 Şubat 2022 itibarıyla başvuruya açtı. Açılan çağrıya göre; bu destek modelinde, yapay zekâ çözümlerine ihtiyaç duyan şirketlerin, teknoloji sağlayıcı olarak en az bir şirket, bu konuda tecrübeli en az bir üniversite araştırma laboratuvarı/merkezi ya da kamu araştırma merkezi/enstitüsü ve TÜBİTAK Yapay Zekâ Enstitüsü ile konsorsiyum oluşturmaları hedefleniyor. Destek Programı'nın Türkiye yapay zeka ekosistemini harekete geçirerek bir katalizör görevi üstlenmesi, yapay zeka girişimcilik ekosisteminin desteklenmesi, ekosistem aktörlerinin aktif bir iş birliği modeline yönlendirilmesi, araştırması insan kaynağının yetiştirilmesi gibi farklı açılardan katkı sağlaması bekleniyor. Program kapsamında açılan çağrıyla "akıllı üretim sistemleri, akıllı tarım, gıda ve hayvancılık, finans teknolojileri, iklim değişikliğinin etkileri" olmak üzere dört öncelikli alan desteklenecek. Çağrı kapsamında genel gider, proje teşvik ikramiyesi ve kurum hissesi hariç çağrıya ait projelerin kabul edilen bütçelerinin toplamı en fazla 24 milyon TL, proje bütçesi üst sınırı ise 2 milyon TL olacak. Proje süresi toplamda en fazla 18 ay olarak uygulanacak. Kuruluş bazlı ön kayıt için son tarih 1 Nisan 2022 saat 17.30, son başvuru tarihi ise 11 Nisan saat 23.59 olacak.
Sipariş Ar-Ge Çağrıları açıldı
TÜBİTAK TEYDEB, 1707 Siparişe Dayalı Ar-Ge Programı çerçevesinde iki yeni çağrı açtı. Sipariş Ar-Ge çağrıları kapsamında hızla ürüne dönüşebilecek ve yüksek ticarileşme potansiyeline sahip Ar-Ge projeleri desteklenecek. Açılan çağrı duyurularına göre; Siparişe Dayalı Ar-GE Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı (Sipariş Ar-Ge 2022-1) ve BİGG Ortaklı Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri İçin KOBİ Destekleme Çağrısı (Sipariş Ar-Ge 2022-1-b) için TEYDEB Proje Değerlendirme İzleme Sistemi (Prodis) üzerinden başvuru süreci 28 Şubat'ta başlayacak. Kuruluş bazlı ön kayıt son tarihi 20 Mayıs saat 17.30, çağrı kapanış tarihi 31 Mayıs saat 23.59 olacak. Müşteri gereksinimlerini karşılayan çözüm önerilerinin, KOBİ'ler tarafından Ar-Ge ile ticarileşebilir çıktılara dönüştürülmesi hedefleyen Sipariş Ar-Ge 2022 yılı birinci dönem çağrıları kapsamında Yeşil Mutabakata Uyum kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik konularında sunulan projelere değerlendirme aşamasında öncelik verilecek. Başvurulan projelerin bütçesi en fazla 2.5 milyon TL olacak. Proje süresi en fazla 24 ay olarak uygulanacak. Her iki çağrıya yönelik projelerin kabul edilen bütçelerinin toplamı en fazla 75'er milyon TL olacak. Sipariş Ar-Ge 2022-1 çağrısı kapsamındaki projeler için; müşteri kuruluş dönemsel olarak gerçekleşen proje giderlerinin yüzde 40'ını tedarikçi kuruluşa ödeyecek, TÜBİTAK giderleri değerlendirdikten sonra "kabul edilen harcama tutarının" yüzde 40'ını tedarikçi kuruluşa hibe destek olarak verecek. Sipariş Ar-Ge-b çağrısı kapsamındaki projelerde TÜBİTAK desteği yüzde 50 olacak.
200 BİN TL'YE KADAR GİRİŞİMCİLİK PROJE DESTEĞİ
TÜBİTAK, 1512-Girişimcilik Destek Programı'nın 2022 yılı ilk çağrısını açtı. Çağrı duyurularına göre 24 Ocak'ta başlayan iş fikri ön başvuruları, 1 Nisan 2022 günü saat 17.00'a kadar 63 uygulayıcı kuruluş tarafından alınacak. Uygulayıcı Kuruluşlar girişimcilerin iş fikirlerinin toplanması, değerlendirilmesi, seçilen iş fikirlerinin iş planına dönüştürülmesine yönelik eğitim, rehberlik, kuluçka vb. hizmetler ile iş fikirlerinin doğrulanması ve girişimcinin TÜBİTAK'a sunacağı iş planı önerilerinin onaylanması gibi faaliyetleri gerçekleştirecek. TÜBİTAK tarafından ikinci aşama başvuru süreci ise 18 Nisan-29 Nisan 2022 saat 17.00 itibarıyla tamamlanacak. Girişimcilik proje desteği üst limiti 200 bin TL olacak. BİGG Uygulayıcı Kuruluşları kendi web sayfalarında ilan edecekleri duyuru ile altı tematik alanda iş fikri başvurularını kabul edecekler. Bu tematik alanlar; akıllı ulaşım, akıllı üretim sistemleri, enerji ve temiz teknolojiler, iletişim ve sayısal dönüşüm, sağlık ve iyi yaşam, sürdürülebilir tarım ve beslenme olacak. Bu arada TÜBİTAK'ın 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile 1501 Sanayi Ar-Ge Destek Programı 2022 yılı birinci çağrıları için kuruluş bazlı ön kayıt için son tarih 21 Şubat saat 17.00 olacak.
