PARA RÖPORTAJ/ ÜRÜN DİRİER Girişimcilik ekosisteminin deneyimli isimleri tarafından hayata geçirilen Startup Borsa, girişimcileri ve yatırımcıları bir araya getirerek yatırıma aracılık eden bir pazaryeri. Teknoloji temelli girişimleri melekler, bireysel yatırımcılar ve kurumsal yatırım ofisleriyle buluşturuyor. Büyüme potansiyeline sahip girişimlerin en zorlu süreci olan yatırım yolculuğunu kolaylaştırıyor. Yatırımcıları düzenli olarak yeni girişimlerden haberdar ediyor, girişimlerin ise kendilerini anlatmalarına yardımcı oluyor. Startup Borsa CEO'su Levent Burak Demiralp ile sistemin nasıl işlediğini ve bir girişimde en çok nelerin arandığını konuştuk.
Startup Borsa nedir, ne yapıyorsunuz?
Startup Borsa, girişimciyle yatırımcıyı bir araya getiren bir pazaryeri. Amacımız girişim dünyasındaki likidite problemini çözmek. Yatırımcılarımız arasında bireysel yatırımcılar, melek yatırım ağları, VC'ler Venture Capital-Girişim Sermayesi) ve hatta aile şirketlerinin kurduğu yatırım ofisleri yer alıyor. Girişimcinin işi yatırımcı bulmak değil. Bir yatırımcıya gidip aradığını bulamazsa diğerine gidiyor, sonra diğerine. Biz bu işi onlar için yapıyoruz. Türkiye'de şu an 266 tane farklı melek yatırım ağı, VC, Corporate VC var. Bunların 70'den fazlası Startup Borsa'da yatırımcı olarak kayıtlı. Web sitemiz üzerinden girişimleri takip ediyorlar. Artık yatırımcı girişimciyi görüyor. Daha öncesinde bu girişimciler yatırımcılara ya mail atarak ya da LinkedIn üzerinde ulaşmaya çalışıyorlardı. Startup Borsa olarak ilk çözdüğümüz problem girişimcilerin görünür olmasını sağlamak ve erişilebilir hale getirmek.
Startup Borsa ne zaman kuruldu?
Startup Borsa 2021 yılında hayata geçti. Şirketin büyük ortağı Gedik Yatırım. İçerisinde küçük ortak olarak Koray Bahar ve Ersin Pamuksüzer de bulunuyor. 2021 senesini bu sitenin yazılması ve özelliklerinin eklenmesiyle geçirdik. 9. ayında ilk tura aracılık işlemini yaptık ve Elif Boyner'in iyi yaşa. app'ini Startup Borsa üzerinde yeni yatırımcılarıyla buluşturduk. İlk işlemimiz bu oldu. Ben de şirkete 2021 yılının Kasım ayında katıldım.
Nasıl görünür hale getiriyorsunuz peki?
Birincisi girişimci platformumuzda listeleniyor. Şu an 3 binden fazla kullanıcımız var ve sayı her geçen gün artıyor. Bu rakamın 70 tanesi kurumsal yatırımcı (VC, melek yatırım ağı, aile şirketleri yatırım ofisleri gibi), 800'ü aşkın bireysel yatırımcı var, geri kalanı da yani 2 bin civarında da girişimci bulunuyor. Bir girişimi listelediğimiz anda artık girişimci yatırımcıyı, yatırımcı da girişimciyi görüyor. Yatırımcı girişimin alanına göre arama yapabiliyor panel üzerinde. Örneğin sadece tarım girişimleriyle ilgileniyorsa onları görebiliyor. Yatırımcı iyi girişim bulmaya çalışıyor, girişimci de para bulmaya çalışıyor. İkisini bir araya getiriyoruz. Haftada üç gün yeni girişimleri duyuyoruz.
Girişimcileri öne çıkarmak için torpil yapıyor musunuz peki? Türk genci her alanda torpilden ve görünür olamamaktan şikayetçidir biliyorsunuz. Akla ilk gelen de 'kesin torpil vardır' yargısı oluyor…
Hayır, torpil gibi bir durum kesinlikle yok. Girişimlerin görünür olması için girişimcileri davet ediyor, girişimlerini anlattıkları videolar çekiyoruz onlara. Daha sonra bu videoları duyuru kanallarımızda ve web sitemizde yayınlıyoruz. İşlerini yazılı olarak anlatan metinleri de ekosistemimizde yayınlıyoruz. Böylece girişimleri duyurma, yatırım dünyasının fark etmesini sağlamaya çalışıyoruz. Ama asıl işimiz bu değil bizim, asıl işimiz girişimcinin ihtiyacı olan parayı bulmak.
Para bulma süreci nasıl işliyor?
Bir yatırım turuna çıkmak isteyen kişi bizden yatırım turu talebinde bulunuyor. Bu talepte bulunduğu andan itibaren bizim panelimize düşüyor ve görüşmeye başlıyoruz. Öncelikle ne iş yapıyor onu anlıyoruz. Sonra diyoruz ki tamam pitch tech'ini de gördük, diyoruz ki tamam anlamlı bir iş yapıyorsun bu büyüyebilecek bir iş, bize finansallarını ve 3-5 senelik ne kadar varsa iş planını gönder. İş planını da aldıktan sonra analistlerimiz bu iş planını gerçekten olur mu olmaz mı, gerçekçi mi değil mi bakıyor. Aynı bir VC gibi yatırım analizi raporuna dönüştürüyor. Bana getiriyor bana getirdikten sonra ben buradaki yapıya bakıp eğer tamamsa girişimle kendim görüşüyorum. Ben görüştükten sonra tamamsam bunu yatırım komitesine götürüyorum. Yatırım komitesinde Inveo Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Onur Topaç, Ersin Pamuksüzer ve Figopara Kurucu Ortağı ve CEO'su Koray Bahar var. Onlara kendileri yatırım yapacaklarmış gibi diyorum ki; A şirketi var 10 milyon değerlemeden 1 milyon dolar arıyor. Böyle bir iş planı var, yatırım yapılamasını istiyor ve verileri de budur. Kendileri yatırım yapacaklarmış gibi bakıyorlar ve ona göre tamam çıkabilirsin diyorlar. Ben artık bundan sonra dönüp melek yatırımcılarla VC'lere sunuyorum. Birer brief doküman gönderiyorum. Ayrıca videolarını çekip sosyal medya kanallarımız için postlar hazırlıyoruz ve duyurularını yapıyoruz.
Siz nereden para kazanıyorsunuz?
Biz girişimci sermaye aldıktan sonra onun üzerinden belirli bir komisyon alıyoruz. İkili sözleşmemiz var.
Diyelim bir girişime yatırım yapmak isteyen beş yatırımcı çıktı. Kim ne kadar yatırım yapacak nasıl belirleniyor?
Böyle bir durumda hepsini karşı karşıya getiriyoruz. Yatırımcı derinlemesine ne kadar sorusu varsa hepsini soruyor. Girişimci cevap veriyor ve karşılıklı olarak tamam dedikleri durumda o yatırımcıyı kabul edebiliyor. Ama isterse etmeyebilir de. Örneğin kitle fonlamada yatırımcıyı seçme şansınız yok. Kredi kartından ödeyen herkes yatırım yapar. Burada yatırımcısını girişimci kendi seçer. Çünkü iyi bir yatırımcı doğru bir yatırımcıysa o şirketi bambaşka bir yere götürebilir de o şirketi kilitleyip çalışmasını engelleyebilir de… O nedenle yatırımcı seçmek çok önemlidir. Biz bu alanda da hangi yatırımcıyı seçmesi gerektiğine dair girişimciye mentorluk yapıyoruz. Yüzde 80 hata yapmalarının önüne geçiyoruz.
Minimum yatırım tutarı nasıl belirleniyor?
Bizde minimum tutara girişimci kendisi karar veriyor. Şu anda Malty adında, Anadolu Efes'in sağlıklı atıştırmalık üreten bir girişimini çıkartıyoruz mesela. Minimum tutar 5 bin 500 dolar. Geçenlerde Vemaker diye Metaverse'te bir event şirketini çıkarttık, minimum yatırım tutarı 25 bin dolar, ondan önce Augmency diye bir şirketi çıkardık, tura hala devam ediyor, onun minimum yatırım tutarı ise 50 bin dolar.
Bir girişimde ve girişimcide en çok dikkat ettiğiniz şey nedir?
Birkaç tane şey var. İlk olarak bu takım bu işi bir yere götürebilir mi diye bakıyorum. Yani işin başındaki kişi bu sektörde bu işi yapabilecek kişi mi? Kurucular bu hayali hayata geçirebilir mi? İlk baktığımız şey bu. İkincisi "product-market fit' yani ürün pazara çıkarıldığında müşteri bu ürünü kabul etmiş mi, bunun için para ödemeye başlamış mı? Gelir üretmeyen hiçbir şeyi biz Startup Borsa'da çıkarmıyoruz. Üçüncü olarak gizli bir sos var mı, bir şeyin kodunu kırmışlar mı, bir şeyi farklı düşünüp farklı yapıyorlar mı buna bakıyoruz. Sonra onları globale nasıl açarız diye bakıyoruz. Network'ümüzde bulunan bankalar, telekom operatörleri gibi şirketlerle iş birliği sağlarsak girişimi büyütebilir miyiz onu da düşünüyoruz.
Fintek alanında çok iyi girişimler çıkıyor. Bu alanda iyi olmamızın sebebi nedir sizce?
Bankacılıkta çok eskiye dayanan bir inovasyon kültürümüz var. Bakın şimdi ABD'de 'Buy Now Pay Later' işi büyüyor. Biz zaten yılladır kredi kartımızı taksitlendirmiyor muyuz? Biz ürünü seneler önce bulmuşuz, kullanıyoruz. Yabancılar buna şaşırıyorlar. Amerika'daki bir adam çıkıyor Buy Now Pay Later diye "BNPL" niye kodluyor, çıkıyor Silikon Vadisi'nde lanse ediyor. Bir anda sanki yeni bir trendmiş gibi dünyaya yayılıyor. Oysa bizim zaten kullandığımız bir model, yeni bir şey değil. Tayland çip işinde dünyada en iyi, Hindistan yazılım işinde çok iyi, Apple Çin'den çekiyor üretimini Hindistan'a taşıyor. Dolayısıyla artık bir yerde durup, Türkiye'nin dünyada hangi alanda en iyisi olacağına karar vermemiz lazım. Blockchain diye bir şey geliyor kaçmayacaksınız yani. İnsansız araçlar geliyor o zaman yapay zekayı, makine öğrenmesi işlerini öğreneceksiniz, başka çareniz yok. Çünkü dünyayı değiştirecek olan şeyler bunlar. Benzinli motor bitiyor, fosil yakıt bitecek, o zaman sen yeşil enerjinin ve doğal yollardan enerji üretmenin dünya üzerindeki en iyi ülkesi olacağım diyeceksin mesela, başka çaren yok…
