Bir girişime yatırım yapmayı değerlendirirken girişimin ne kadar özgün olduğu, farklı girişim ve modellerle karşılaştırıldığında sağlayacağı geri dönüşün ekonomik değeri, ilgili pazarın genişliği, rakipleri olduğu kadar girişimcilerin kendisinin de incelemesi gereken kritik unsurlar arasında yer alıyor.
YAK Avukatlık Ortakları Hande Yayla Oğuzülgen, Buket Altufan Ulu ve Özge Konukçu'ya göre, yatırımın sürdürülebilir olarak gerçeklemesi ve şirket organizasyon yapısı bir yatırımcının incelemesi gereken unsurlar olarak öne çıkıyor. Yatırıma uygun işletme modelinin belirlenmesinde, yararlanılabilecek teşviklerin gereklilikleri, finansal ve nakit akışı açısından doğru işletme modelinin ve işletme anayasasının ilgili hukuki düzenlemelere göre yatırımın mümkün olan en erken aşamalarında belirlenmesi ve uygulamaya alınması yatırımcıların dikkat etmesi gereken hususlar arasında.
Ticari risklere ilişkin yapılacak değerlendirmeler kadar girişimlere ilişkin regülasyon anlamında yapılacak risk değerlendirmesi ve regülasyonlara uygunluk denetimi de önemli. Bir girişimin regülasyon anlamında tabi olabileceği izin ve lisansların doğru tespit edilmesi, tabi olunan hukuki kural ve düzenlemelerin tespiti ve bunların girişimin geri dönüşüne ve finansal başarısına etkilerinin değerlendirilmesi şart. Fikri Mülkiyet gibi alanlarda girişimin özgünlüğünün ve getirisinin korunabilmesi için gerekli hukuki korumanın doğru ve zamanında sağlanması üzerinde durulması gereken hususlardan. Girişimin finansal geri dönüşü üzerinde doğrudan etkili olacak olası risk ve engelleri önleyebilmek ve doğru yönetebilmek adına zamanında ve doğru şekilde hukuki gerekliliklerle uygun yapılandırma sağlanması gerekiyor.
Melek yatırımcıların yatırım kararını verme aşamasında değerlendirmesi gereken oldukça önemli bir husus ise, yatırımdan çıkmaya yönelik stratejidir (exit startegy). Melek yatırımcının bir yatırımdan çıkışını doğru yönetebilmesi ve planlaması riske ilişkin belirlemelerde bulunarak hangi noktada yatırımdan çıkış yapacağını değerlendirmesi girişimin başarısız olması durumunda kaybın minimize edilmesi için önemlidir. Ayrıca melek yatırıcımların yatırım kararı alırken, start-up yatırımının gelire çevirebileceği verim ve başarı seviyesinin belirlenmesi de etkin bir start-up portföy yönetimi adına önemli olabilecektir. Bu çerçevede melek yatırımcılar, yatırımdan çıkış planlarını uygulayabilmek için, yatırım aşamasında gerekli hukuki ve sözleşmesel yapının kurulduğundan emin olmalıdır.
