Türkiye’yi merkez yapacak dev proje
HÜLYA GENÇ SERTKAYA / Türkiye'nin kilit nokta olduğu Orta Koridor, Asya ile Avrupa arasındaki önemli ticaret rotalarından. Güneydoğu Asya'dan başlayıp Hazar Denizi'ni geçerek, ülkemiz üzerinden Avrupa'ya ulaşıyor. Türkiye, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı'ndan Zengezur Koridoru'na kadar birçok projeyle Orta Koridor'un etkinliğini artırmak için çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye tarafında Zengezur Koridoru'nun "ana iskeletini" geçen ağustosta temeli atılan Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı oluşturuyor. Bu hattın inşası için 2.4 milyar euro dış finansman sağlandı. Hattın tamamı için yatırım büyüklüğü ise 110 milyar euro. Türkiye tarafında inşasına başlanılan Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı, yıllık 15 milyon ton yük, 5.5 milyon yolcu taşıma kapasitesine sahip olacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu'nun açıklamalarına göre, Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı'ndan, 30 yıllık projeksiyonda 147.6 milyar lira kazanç sağlanacak. Orta Koridoru destekleyici nitelikte olan Zengezur Koridoru, doğu-batı ticaretinin daha güçlü işlemesini sağlayacak. Bu da hem bölgesel ticaretin çeşitlenmesine hem de küresel tedarik zincirlerine pozitif katkı verecek. Orta ve uzun vadede bu projenin getirisi yalnızca taşımacılıkta ölçülecek bir kazanım olmayacak. Aynı zamanda ekonomik canlılık, iş imkanı ve bölgesel kalkınmaya da yansıyacak. Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki üretim kapasitesine, ihracatına, ulaşım altyapısının gelişimine katkı sağlayacak bu proje, Akdeniz Bölgesi'nin turizm kapasitesinin gelişimine de destek verecek. Zengezur Koridoru, Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan arasında ekonomik işbirliğini güçlendirecek, bölgesel barışı pekiştirecek; başta Orta Koridor'un paydaşı olan ülkeler olmak üzere küresel ticarette tüm dünya için altın bir çağ başlatacak.
İş dünyası ve uzmanlara göre; Zengezur Koridoru tamamlandığında, dış ticaret, lojistik, enerji, turizm, inşaat ve hizmet başta olmak üzere birçok sektör ve firma için yeni fırsatlar sunacak. Zengezur Koridoru, Türk müteahhitlik firmaları için yeni iş olanakları yaratacak. Turizm sektöründe, çok destinasyonlu yeni rotalar oluşturma potansiyeli doğacak.
"BİRÇOK SEKTÖRÜ ETKİLEYECEK"
Önce Zengezur'a bakalım. Zengezur, geçmişten günümüze kadar, farklı toplumların egemenliğine ve çatışmalara konu olan bir bölge. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Yergin, Çarlık Rusyası'nın, Sovyetler Birliği'nin ve son dönemde Rusya'nın, Türk Birliği'ni bu koridor ile engelleme aracı olarak kullandığına dikkat çekiyor. II. Karabağ Savaşı'nın, yeni bir dönemin ve bölge için yeni bir evrenin başlamasına vesile olduğunun altını çizen Yergin, "Bu aşama Azerbaycan için toprak bütünlüğü, Türk Devletleri için de fiziki temas anlamına geliyor. Zengezur Koridoru Projesi; Türkiye, Nahçıvan ve Azerbaycan bölümlerinden oluşuyor. Bu entegre projenin, Nahçıvan-Azerbaycan arasındaki bölüm Zengezur olarak tanımlanıyor, uzunluğu ise 43 km. Ülkeler ve firmalar az maliyetli ve yüksek derecede güvenli yollar ve rotalar tercih ediyor. 43 km'lik kopukluğun ortadan kalkması kesintisiz, güvenli ve maliyeti düşüren bir rota olacağından, tamamlandığında başta dış ticaret olmak üzere birçok sektörü doğrudan ve dolaylı etkileyecektir. Türkiye, Nahçıvan, Azerbaycan ve Türk dünyası bu denklemin içinde yer alırken, Ermenistan bu konuda faydasını yüksek düzeye çıkarmak için tecrit yolunu tercih edemeyecek duruma geldi. İran'ın Ermenistan'la bağının kopması gibi endişeleri giderilmeli ve İran projeye dahil edilmeli" dedi.
"BÖLGEYİ YENİ BİR DÖNEME TAŞIYACAK"
PARA Dergisi'ne açıklamalarda bulunan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Zengezur Koridoru'nu, Asya ile Avrupa arasında uzanan en önemli ticaret ve ulaşım hatlarından birinin yeni halkası olarak ifade ediyor. Türkiye açısından bakıldığında bu koridorun merkezinde Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı'nın yer aldığını vurgulayan Bakan Uraloğlu, Nahçıvan üzerinden Azerbaycan'a, oradan da Orta Asya'ya ve Uzak Doğu'ya uzanacak bir güzergahın omurgasını oluşturduğunu kaydetti. Uraloğlu, "Bu proje sadece bir demiryolu değil, aynı zamanda yük ve yolcu taşımacılığını güçlendirecek, üretim bölgelerimizi dış pazarlara bağlayacak ve Türkiye'yi doğu-batı hattında en istikrarlı bağlantı noktası haline getirecek bir altyapıdır. Zengezur Koridoru'nun hayata geçmesiyle birlikte Orta Koridor'un yük taşıma kapasitesi de artacak. Türkiye, Avrasya'nın lojistik kalbinde çok daha güçlü bir rol üstlenecek. Zengezur Koridoru, bölgeyi, ekonomik işbirliği, barış ve refah açısından da yeni bir döneme taşıyacak bir projedir" dedi.
YATIRIM TUTARI YAKLAŞIK 110 MİLYAR LİRA
Türkiye tarafında Zengezur Koridoru'nun ana iskeletinin Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı'nın oluşturduğunu belirten Bakan Uraloğlu, bu hattın uzunluğunun 224 kilometre olacağını, çift hatlı, elektrikli ve sinyalli olarak inşa edileceğini vurguladı. Bakan Uraloğlu'nun açıklamalarına göre, 5 tünel, 19 aç-kapa tünel, 3 viyadük, 10 köprü, 144 altgeçit, 27 üstgeçit ve 480 menfez bu hattın parçaları olacak. Bu proje için daha önce 2.4 milyar euro dış finansman sağladıklarını ve temel atma törenini gerçekleştirdiklerine dikkat çeken Bakan Uraloğlu, hattın tamamı için yatırım büyüklüğünün yaklaşık 110 milyar lira olduğunu kaydetti. Uraloğlu, bu büyüklüğün, demiryolu alanında yapılan en önemli yatırımlardan biri anlamına geldiğini vurgulayarak, sözlerine şöyle devam ediyor:
"Hem bu finansman hem de yapılacak ilave yatırımlar sayesinde ülkemize döviz girdisi de olacak. Türk müteahhitlik firmaları zaten sürecin içindeler. Türkiye tarafındaki işlerde yerli şirketlerimizin emeği ve mühendisliği var. Bu çapta büyük projelerde, mühendislik birikimimiz, proje tecrübemiz ve bölgedeki güçlü varlığımız bizim için önemli bir avantaj. Biz bu tür projeleri yalnızca teknik bir yatırım olarak değil, aynı zamanda Türkiye'nin kabiliyetlerini tüm dünyaya gösterdiği bir vitrin olarak da görüyoruz."
"ÇEVRE DOSTU TAŞIMACILIĞI TEŞVİK EDECEK"
Kars'tan başlayarak Iğdır, Aralık ve Dilucu üzerinden Nahçıvan'a uzanan hattın yalnızca Türkiye için değil, tüm bölge için stratejik olduğunu dile getiren Bakan Uraloğlu şunları aktarıyor:
"Türkiye'nin Avrasya'daki lojistik kalbini güçlendirecek ve ülkemizi Asya ile Avrupa arasındaki en istikrarlı bağlantı noktası haline getirecek. 30 yıllık bir projeksiyonla bu hattan toplamda 147.6 milyar lira kazanç sağlamayı öngörüyoruz. Bu kazancın kalemleri arasında işletme gelirleri, kazaların azalmasıyla ortaya çıkacak faydalar, iklim dostu taşımacılığın getireceği avantajlar, zamandan sağlanacak tasarruflar ve karayolu bakım masraflarındaki düşüşler var. Yani mesele yalnızca yük ya da yolcu taşımak değil, aynı zamanda ekonomiye çok yönlü bir katkı sunmak.
Bunu bir çarpan etkisi gibi düşünmek lazım. Demiryolu işletmeye girdiğinde sadece kendi gelirini yaratmayacak; çevre dostu taşımacılığı teşvik edecek, yol güvenliğini artıracak, karayolu yükünü azaltacak ve zaman kazandıracak. Bu kazanımlar birleştiğinde Türkiye'nin lojistik kabiliyetine ve ekonomik büyümesine ciddi katkı sağlayacak."
15 MİLYON TON YÜK, 5.5 MİLYON YOLCU
Zengezur Koridoru tamamlandığında, yük ve yolcu taşımacılığında büyük bir kapasite artışı sağlayacağını yineleyen Uraloğlu, Türkiye tarafında inşası başlatılan Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı'nın, yıllık 15 milyon ton yük ve 5.5 milyon yolcu taşıma kapasitesine sahip olacağının altını çiziyor. Uraloğlu, "Yük kapasitesinin artması, bölgelerimizin üretim gücünü doğrudan dış pazarlara bağlayacak. Bugün Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da üretilen tarımsal ve sanayi ürünleri, bu hat sayesinde daha kısa sürede uluslararası ticaret ağlarına ulaşacak. Yolcu taşımacılığında da benzer bir fayda göreceğiz. Hat, şehirler arasında yeni bağlantılar oluşturacak, ulaşım imkanlarını çeşitlendirecek. İnsanlarımızın seyahat imkanı genişleyecek ve bölgeler arası etkileşim çok daha kolay hale gelecek. Zengezur Koridoru Orta Koridor'u da destekleyici nitelikte olacak. Doğu-batı ticaretinin daha güçlü işlemesini sağlayacak. Bu da hem bölgesel ticaretin çeşitlenmesine hem de küresel tedarik zincirlerine pozitif katkı sağlayacak. Orta ve uzun vadede, bu projenin getirisi yalnızca taşımacılıkta ölçülecek bir kazanım değil; aynı zamanda ekonomik canlılık, iş imkanı ve bölgesel kalkınmaya da yansıyacak" diye konuşuyor.
TÜRKİYENİN ORTA ASYA'YA İHRACATI KATLANACAK
Zengezur Koridoru'nun açılması, Türkiye'nin dış ticaretine önemli katkılar sunabilecek stratejik bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Zengezur Koridoru'nun faaliyete geçmesinin, bölgesel ulaştırma altyapısının güçlendirilmesiyle, ticaretin hızlanmasına ve maliyetlerin azalmasına olanak tanıyacağı ifade ediliyor. Bu sayede Türkiye'nin Nahçıvan üzerinden tüm Türk Cumhuriyetleri ve diğer Asya ülkelerine erişiminde lojistik sürelerin ve maliyetlerin azalacağı ve önemi her geçen gün artan Hazar geçişli Orta Koridor'un da verimli bir şekilde faaliyet göstermesine imkan sağlanacağı vurgulanıyor. Zengezur Koridoru'nun tam işler hale gelmesinin, Türkiye'nin Nahçıvan ve Azerbaycan ile olan ticari ilişkilerini daha da derinleştirmesi, aynı zamanda Orta Asya ve Kafkasya bölgesindeki ticaret akışlarını çeşitlendirmesine imkan sağlayacağına dikkat çekiliyor. Ticaret Bakanlığı'ndan PARA Dergisi'ne yapılan açıklamaya göre, Türkiye böylelikle bu bölgelere yönelik ihracatını artırırken, bölgesel ticaret merkezi ve lojistik merkezi olma rolünü de güçlendirecek. Türkiye'de gerçekleşecek lojistik ve altyapı alanındaki yatırımları, Türkiye'nin bölgesel ticaret merkezleri arasında stratejik konumunu daha da güçlendirecek ve dış ticaret hacminin büyümesine önemli katkılar sağlayacak. Özellikle karayolu, demiryolu ve liman altyapılarında yapılacak modernizasyon ve genişletme çalışmaları, Türkiye'nin transit ticaretteki rekabet gücünü artırarak tedarik zincirlerinin etkinliğini geliştirecek. Bunun yanı sıra, gelişmiş lojistik altyapı, Türkiye'nin ihracat ve ithalat akışlarının çeşitlenmesini destekleyerek, yeni pazarlarla entegrasyonunu kolaylaştıracak. Hazar geçişli Orta Koridor üzerinden başta Türk Cumhuriyetleri olmak üzere Çin'den Avrupa Birliği ülkelerine kadar kurulacak kesintisiz bir bağlantı, Zengezur Koridoru'nu küresel bir tedarik hattı haline getirecek ve bu hattın kalbinde ve en kritik noktasında bulunan Türkiye'nin dış ticaretine büyük faydalar sağlayacak.
Abdulkadir URALOĞLU / Ulaştırma ve Altyapı Bakanı
"Sanayici ve esnafımızın yüzünü güldürecek"
Biz bugüne kadar Marmaray ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu gibi vizyon projelerle Türkiye'yi Asya'dan Avrupa'ya uzanan Demir İpek Yolu'nun merkezi haline getirdik. Bu iki proaktif adımla, doğu-batı yönlü uluslararası yük hareketlerinde üstlendiğimiz kritik rol ülkemizin lojistik gücüne güç kattı. Zengezur Koridoru da bu zincire eklenecek yeni bir halka olacak. Bu hat, Türkiye'nin jeostratejik güven adası olma özelliğini ve liderliğini perçinleyecek. Türkiye'nin ihracat hedeflerine güç katacak, gençlerimizin ufkunu genişletecek, sanayici ve esnafımızın yüzünü güldürecek.
Hazar ile Akdeniz havzalarını birleştirerek Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki üretim kapasitesine, ihracatına, ulaşım altyapısının gelişimine büyük katkı sağlayacağı gibi, Akdeniz bölgesinin turizm kapasitesinin gelişimine de destek verecek. Zengezur Koridoru, Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan arasında ekonomik işbirliğini güçlendirecek, bölgesel barışı pekiştirecek; başta Orta Koridor'un paydaşı olan ülkeler olmak üzere küresel ticarette tüm dünya için altın bir çağ başlatacak. Güney Kafkasya'da ekonomik işbirliğini artıracak, diplomatik ilişkilerin normalleşmesini hızlandıracak.
Tahir TELLİOĞLU / İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Yönetim Kurulu Başkanı
"Türk şirketlerine yeni iş olanakları yaratacak"
Zengezur Koridoru, özellikle ülkemiz açısından önemli bir ticaret hacmi oluşturuyor. Zengezur Koridoru, Orta Asya ve Çin'le olan eski Asya İpek Yolu ticaretinin kesintisiz kara yoluyla bağlanması açısından çok kıymetli. Bu koridorun açılması aynı zamanda Türk şirketlerine yeni iş olanakları da yaratacak. Özellikle köprü, yol, demiryolu gibi projeler hayata geçirilecek. Özellikle, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesini kurtarmasından sonra Türk müteahhitleri bölgede yatırım yapıyor. Nahçıvan bölgesinde, özellikle yeni yatırımlar, Türkiye ile bağlantı yolları ve diğer enerji nakil kanalları şu anda çalışır vaziyette. Zengezur Koridoru'nun da resmi olarak siyasi açıdan bir neticeye kavuşmasıyla, Türk iş insanlarının özellikle yol, tünel, bağlantı köprü vesaire gibi konularla ilgili ciddi yatırımları olacaktır. Zengezur Koridoru'nun, hem ticaretin hızlanması hem de altyapı çalışmalarının yapılması konusunda Türk iş insanlarına fırsat yaratacağına düşünüyorum.
Prof. Dr. Haluk YERGİN / Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi
"Birçok sektör ve firma için yeni bir fırsat"
Zengezur Koridoru projesi tamamlandığında, 30 yıllık projeksiyonda yaklaşık olarak 150 milyar lira kazanç bekleniyor. Toplam kazancın 135 milyar lirası işletme gelirleri, 3 milyar lirası kaza kazancı, 2 milyar lirası iklim kazancı, 3.5 milyar lirası zaman kazancı ve 4 milyar lirası karayolu bakım kazancından oluşuyor. Bu projenin tamamlanması için Türkiye yoğun bir çaba sarf ediyor. Türkiye kendi ülke sınırları içindeki bölümün tamamlanması için çalışmalara başladı. Azerbaycan bölümünde çalışmaların bir kısmı bitmiş geri kalan kısmı için de çalışmalar devam ediyor. Proje, yapım aşamasında özellikle inşaat sektörü için oldukça önemli. Proje sona erdiğinde ise inşaat dışında birçok sektöre doğrudan veya dolaylı yönden etki edecek. Proje sosyal, kültürel ve ekonomik olarak özellikle Türk dünyası için etkileşimi artıracak. Ermenistan ile daha sağlıklı bir döneme girilecek. Bu da Türkiye için yeni bir pazar kapısı anlamına geliyor. Türki Cumhuriyetleri'nden Türkiye'nin ve özellikle Avrupa'nın enerji ihtiyacını karşılayacak transit boru hatlarının inşası, Zengezur Geçidi'ni önemli kılan başka bir özellik. Dış ticaret, lojistik, enerji, turizm ve hizmet başta olmak üzere birçok sektör ve firma için yeni bir fırsat anlamına geliyor. Doğa, kültür, inanç, macera turizmi için bölgenin tanıtılması gerekiyor. Bunun için bölge firmaları büyük ölçekli firmalarla işbirliği yapabilir. Güzergah ve mücavir yerleşim yerleri uluslararası turizm için önemli bir destinasyon merkezi olabilir bunun için de yoğun bir tanıtım kampanyası yapılmalı. Bölge için yeni kazanç kapıları ve işbirliği anlamına geldiği için bölgesel kalkınmaya da aracılık edecektir. Türkiye, Kalkınma Yolu, Zengezur Koridoru gibi önemli projelerle artan jeopolitik risklere karşı güvenli bir liman olma konumunu sağlamayı amaçlıyor.
Faruk ELMALI / Turizmciler Derneği Başkanı
"Çok destinasyonlu yeni rotalar oluşturma potansiyeli yüksek"
Zengezur Koridoru projesi Türkiye açısından birçok faydanın yanında turizm alanında "İpek Yolu Turizmi'nin" modern bir versiyonu haline gelebilir. Türkiye'yi doğrudan Azerbeycan, Gürcistan, Nahçıvan ver Orta Asya'ya bağlayarak çok destinasyonlu yeni rotalar oluşturma potansiyeli doğacaktır. Türkiye sadece Batı'dan gelen turistler için değil, Orta Asya'dan Avrupa'ya yönelen turistler için de bir köprü haline gelebilecektir. Kültür turizmi, doğa ve macera turizmi, gastronomi turizmi gibi birçok alanda farklılıklar yaratacaktır. Zengezur koridoru açıldığında turizmde yeni bir doğu kapısı ve bununla birlikte yeni rotalar yeni keşifler turistlere hizmet verecektir.
Zengezur Koridoru'na Kalyon İnşaat imzası
Kalyon İnşaat, Türkiye'nin doğusunu uluslararası ticaretin kalbine bağlayacak, Zengezur Koridoru'nun önemli bir parçası olan Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Yüksek Standartlı Demiryolu Projesi'ni hayata geçiriyor. Tamamlandığında, mevcut 18 günlük transit süresini 12 güne indirecek proje sayesinde, ticaret hızlanacak, maliyetler düşecek. Bu proje ile Asya ile Avrupa arasında kesintisiz demiryolu bağlantısı sağlanacak. Kalyon İnşaat'tan yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Kalyon İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Murathan Kalyoncu, uluslararası barış ve refaha büyük katkılar sağlayacak projenin; Türkiye-Azerbaycan ve Ermenistan arasında ulaşım hatlarını geliştirmekle kalmayacağını aynı zamanda ekonomik iş birliğini güçlendireceğini ve bölgesel barışı pekiştireceğini vurgulamıştı. Zengezur Koridoru kapsamında dost ve kardeş ülke Azerbaycan'da inşa edilmekte olan 110.4 km'lik demiryolu ve 104 km'lik otoyol projelerinin de Kalyon İnşaat tarafından gerçekleştirildiğini anımsatan Kalyoncu, "Türkiye ile Azerbaycan arasındaki yeni ulaşım bağlantısını sağlayacak olan bu projeler, Türkiye ile Nahçıvan ve Azerbaycan arasında köprü vazifesi görecek. Projenin sinyalli, elektrikli ve çift hatlı olarak planlanması taşıma kapasitesini önemli ölçüde artıracak ve ulaştırma süresini kısaltacak. Deniz yoluna kıyasla yaklaşık yarı sürede taşıma imkanı sunacak olan proje, Orta Asya'dan Avrupa'ya ulaşımda güçlü bir lojistik köprü işlevi görecek. Diğer taraftan; çevresel sürdürülebilirlik her projemizde önceliklerimizin başında yer alıyor. Toplam 2.4 milyar euro değerinde yeşil nitelikli uluslararası finansmana sahip projemizle; yüksek enerji verimliliği sayesinde çevresel etkileri en aza indireceğiz. Türkiye'nin iklim taahhütleri ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile tam uyumlu bir şekilde çalışacağız" dedi.