PARA ARAŞTIRMA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Üretim, Hazine taşınmazlarıyla desteklenmeye devam edecek. 2023-2025 döneminde başta ceviz, badem olmak üzere ağaçlandırma ve tıbbi, aromatik ve süs bitkileri yetiştiriciliği amaçlı kiralanmak üzere toplam 60 milyon metrekare yüzölçümlü Hazine taşınmazı ilana çıkarılacak. Kamu taşınmazlarının cazip fırsatlarla satış işlemlerine devam edilecek. Milli Emlak Genel Müdürlüğü halihazırda 750'yi aşkın taşınmazı satış için ilana çıkarmışken, 250''yi aşkın taşınmazı da satışa hazırlıyor. Yatırım teşvik uygulamaları kapsamında yatırım teşvik belgesine sahip yatırımcılara arz edilecek Hazine taşınmazı sayısı artırılacak. 2023 yılında yatırım teşvikleri kapsamında 20 milyon metrekare yüzölçümlü taşınmaz; eğitim, tarım ve hayvancılık, turizm ve diğer amaçlı yatırımlar için ilana çıkarılacak. Proje bazlı yatırımlara arazi desteği sağlamak için Hazine taşınmazları arz edilecek. Kentsel dönüşüm faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla rezerv yapı/riskli alan ve toplu konut yapılmak üzere arsa üretim alanı ilan edilen Hazine taşınmazları, uygulayıcı kuruluşların kullanımına bırakılacak. Bu sayede şehirlerin doğal afetlere dayanıklı ve daha sağlıklı alanlara dönüştürülmesinde Hazine taşınmaz desteği sağlanacak. Ayrıca şehir merkezinde kalan sanayi alanlarının merkez dışına taşınması kapsamında Hazine taşınmazlarından alternatif kullanım alanı olarak yararlanılacak. İklim değişikliği ile mücadele kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesislerini desteklemek amacıyla kamu kurumları ve yatırımcılar lehine lisanslı ve lisanssız Rüzgar Enerjisi Santrali (RES) ve Güneş Enerjisi Santrali (GES) yapılmak üzere Hazine taşınmazları arz edilecek.
762 TAŞINMAZ SATIŞ İÇİN İLANDA
Hazinenin özel mülkiyetinde olan taşınmazlardan hukuki ve fiili durumu satışa uygun olanların Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca ihale yoluyla ve çeşitli özel kanunlarda yer alan hükümler kapsamında doğrudan satış işlemlerine devam edilecek. Bu doğrultuda Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün www.milliemlak.gov.tr adresli web sitesinde Hazine taşınmazları ilana çıkarılıyor. Bu taşınmazları satın almak için elektronik olarak başvurulabiliyor. Hazineye ait taşınmazlar re'sen ya da talep üzerine ihaleye çıkarılabiliyor. Milli Emlak verilerine göre 3 Kasım itibarıyla 29 ilde 768 taşınmaz ilana çıkarılmış bulunuyor. Bu taşınmazlardan 320'si Konya'da, 147'si Afyonkarahisar'da, 109'u Aksaray'da. 268 Hazine taşınmazı ise satış için ilana hazırlanıyor.
YÜZDE 20 İNDİRİM UYGULANIYOR
Hazineye ait taşınmazların satışında birçok fırsat sunuluyor. Yapılan satış işlemleri ve bu işlemler sırasında düzenlenen belgeler vergi, resim ve harçtan muaf tutuluyor. Satışı yapılan taşınmaz, satışı takip eden yıldan itibaren beş yıl süreyle emlak vergisine tabi olmuyor. Hazine taşınmazlarının satışından katma değer vergisi alınmıyor. Satış bedelinin peşin olarak ödenmesi halinde yüzde 20 indirim uygulanıyor.
Taşınmazın satış bedelinin dörtte biri peşin alınıyor, geriye kalan kısmı ise azami iki yıl içerisinde ve üçer aylık dönemler itibarıyla sekiz eşit taksitte ödenebiliyor. Bu taksitlere "kanuni faiz" oranı uygulanıyor. Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nden edinilen bilgiye göre 2022'de 59 milyon 900 bin metrekare yüzölçümlü taşınmaz satıldı.
60 BİN VATANDAŞIN SORUNU ÇÖZÜLECEK
2023 Yılı Bütçe Gerekçesi'ne göre önümüzdeki dönemde vatandaşların Hazine ile olan mülkiyet sorunlarının çözülmesi amacıyla yürütülen satış faaliyetleri sürdürülecek. Bu kapsamda 2023-2025 döneminde toplam 60 bin vatandaşın daha mülkiyet sorunu çözülerek tapularına kavuşması sağlanacak. Bu amaçla; 6831 sayılı Orman Kanununun 2/B maddesi kapsamındaki taşınmazların 6292 sayılı Kanun kapsamında satış işlemlerine devam edilecek olup ödeme ve başvuru süresi 31 Aralık 2022'ye kadar uzatıldı. 2022 yılı Ağustos ayı itibarıyla 880 bin hak sahibine yaklaşık 624 bin taşınmaz satılırken, satış bedeli yaklaşık 15 milyar TL oldu. Bu bedelin 11.4 milyar TL'si tahsil edildi, geri kalan kısmı ise taksitler halinde ödeniyor.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında yer alan Hazine'ye ait tarım arazilerinin kiracısı, kullanıcısı ya da paydaşları olan vatandaşlara satılması işlemlerine devam edilecek olup ödeme ve başvurular, 31 Aralık 2022 tarihine kadar yapılabiliyor. 2022 yılı itibarıyla 101 bin hak sahibine toplam 76 bin taşınmaz 2 milyar 862 milyon TL bedelle satıldı, bu bedelin 1 milyar 180 milyon TL'si tahsil edilirken, geri kalan kısmı taksitler halinde ödeniyor.
İmar uygulamaları ve benzeri nedenlerle Hazine ile hisseli hale gelen taşınmazlardaki Hazine hisselerinin hissedarlarına doğrudan satış işlemleri hızlı bir şekilde yapılmaya devam edilecek. Yapılan kanun değişikliği ile satış bedelinin peşin olarak ödenmesi hâlinde bu bedele yüzde 20 indirim uygulanıyor.
OSB'LERDEKİ HAZİNE ARAZİLERİ SATILACAK
Hazine taşınmazları üzerinde bulunan ve yapı kayıt belgesi alınmış yapılar için vatandaşlara bu taşınmazları satın alma hakkı tanındı ve satın alma başvuru süresi yapılan yeni düzenleme ile 31 Aralık 2022'ye kadar uzatıldı. Bu satışlarda, satış bedelinin tamamının peşin ödenmesi hâlinde yüzde 20, en az yarısının ödenmesi hâlinde yüzde 10 indirim uygulanıyor. Taksitli satışlarda satış bedelinin en az yüzde 10'u peşin ödeniyor, kalan bedel ise beş yıla kadar taksitlendiriliyor. Taksit tutarlarına kanuni faiz oranının yarısı uygulanıyor.
Organize sanayi bölgesi alanı içinde Hazineye veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazilerin harca esas değerleri üzerinden organize sanayi bölgelerine satışına devam edilecek.
Kamu konutlarının ekonomiye kazandırılmasına ilişkin yasal düzenleme kapsamında envanter ve değerleme işlemleri tamamlanan kamu konutlarının satışında Türkiye genelinde toplam satış bedeli yaklaşık 3 milyar 950 milyon TL olan 11 bin 638 adet kamu konutunun satışı tamamlandı ve 2 milyar 330 milyon TL tahsil edildi, geri kalan kısmı taksitler halinde ödeniyor.
10 YILA KADAR KİRALAMA
Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların tarım, hayvancılık ve turizm sektörünü destekleme yönündeki projelerde kullanılmasına devam edilecek. Hazine taşınmazları mevzuatta yer alan özel hükümler dışında genel olarak piyasa rayiç değerinin yüzde 4'ü üzerinden açık ihale yöntemiyle kiralanıyor. Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nden edinilen bilgiye göre ancak mevzuatta tarımsal üretim amaçlı kiralamalar için farklı yöntem ve bedellere yer veriliyor. Hazineye ait tarım arazilerini sözleşmesiz olarak kullanan çiftçilere cari yıl için belirlenen ecrimisil bedelinin yarısı üzerinden bu araziler 10 yıla kadar kiralanabiliyor. Kira süresi sonunda yükümlülüklerini yerine getirenlere kira süresini yeniden uzatma veya on yıl boyunca kullananlara doğrudan satın alma hakkı tanınıyor. Bu kapsamda şimdiye kadar gerekli şartları taşıyan 58 bin 410 çiftçiye 622 milyon 770 bin metrekare taşınmaz kiralandı. Yapılan son düzenleme ile bu uygulamadan yararlanmak için daha önce var olan son başvuru süresi kaldırılmış olup vatandaşların istedikleri her zaman ecrimisil ile kullanım yerine kira sözleşmesine geçmesine imkan sağlandı.
Yine topraksız ve yeterli toprağı olmayan çiftçilere nüfus kaydı, ikamet durumu, arazi varlığı, medeni durumu ve aile nüfusu gibi kriterlere göre 60 dönüme kadar Hazine arazisi kiralanabiliyor. Bu çerçevede Hazine taşınmazlarının 20 yıla kadar (10+10 yıl) kiralanmasına ilişkin proje kapsamında şimdiye kadar 19 milyon metrekare taşınmaz çiftçilere kiralandı.
60 MİLYON METREKARE TAŞINMAZ İLANA ÇIKACAK
Hazine taşınmazlarının başta ceviz, badem olmak üzere kavak, kızılağaç, okaliptüs, badem, Antep fıstığı, zeytin, ceviz, fıstıkçamı, kızılçam, sedir, köknar, ladin, akasya vb. türlerde ağaçlandırma amaçlı kiralanması yıllardır teşvik ediliyor. Bu kapsamda, Hazine taşınmazları üzerinde uygun bedellerle 10 yıla kadar ağaçlandırma izni veriliyor. Ağaçlandırma amaçlı kiralamalarda bedeller dönüş başına 5,7 TL ile 14,20 TL arasında bulunuyor. Kiralamaları desteklemek için Hazine taşınmazlarının arz edilmesi çalışmalarına devam edilecek. Ceviz, badem, antepfıstığı, zeytin başta olmak üzere ağaçlandırma için 2021'de 15.9 milyon metrekare, 2022'de 16.5 milyon metrekare Hazine taşınmazı ilana çıkarıldı. 2021 yılı ve 2022 yılı ilk 8 ayında 19.85 milyon metrekare yüzölçümlü taşınmaz gerçek ve tüzel kişilere kiraya verildi. Ceviz, badem ve Antep fıstığının yurtiçinde üretiminin artırılması amacıyla bu ürünlerin yetiştirilmesinde yüksek verim elde edilebilecek illerin belirlenmesi çalışmalarına devam edilecek ve Hazine taşınmazları bu amaçla arz edilecek.2023-2025 döneminde başta ceviz, badem olmak üzere ağaçlandırma ve tıbbı, aromatik ve süs bitkileri yetiştiriciliği amaçlı kiralanmak üzere toplam 60 milyon metrekare yüzölçümlü Hazine taşınmazı ilana çıkarılacak.
TIBBİ, AROMATİK BİTKİ ÜRETİMİNE DESTEK
Tıbbi, aromatik ve süs bitki türlerini yetiştirmek isteyen vatandaşlara Hazine taşınmazlarını kiralama kolaylığı sağlanıyor. Bu kapsamda önümüzdeki dönemde de Hazine taşınmazlarının belirli programlar dâhilinde gerçek veya tüzel kişilere kiralanmak üzere ilana çıkarılmasına ilişkin çalışmalar devam edecek. Tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkilerinin yetiştirilmesi için uygulamanın başladığı 2018 yılı Ağustos ayından bugüne kadar 37.3 milyon metrekare taşınmaz kiralandı. Edinilen bilgiye göre 2021'de 8.5 milyon metrekare, 2022'de Eylül ayı itibarıyla 7.7 milyon metrekare Hazine taşınmazı www.milliemlak.gov.tr adresinde yayımlanarak vatandaşlara sunulmuş olup 6.5 milyon metrekare taşınmaz üzerinde kira sözleşmesi yapıldı. Milli Emlak tarafından 3 Kasım itibarıyla 11 ilde 56 taşınmaz kiralama için ilan edilmişken, 258 taşınmaz ise ilana hazırlanıyor.
KDV'SİZ ÖDEME FIRSATI
Hazineye ait taşınmazlar, genel olarak tarım yapmak amacıyla rayiç bedelin yüzde birbuçuğu üzerinden ihale yoluyla kiraya veriliyor. Tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkilerini yetiştirmek üzere rayiç bedelin binde biri üzerinden, başvuru sahipleri arasında yapılan puanlama ile belirlenen hak sahiplerine kiralanıyor. Ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişilere Orman Genel Müdürlüğünce fidan türleri ve arazi verim sınıfları dikkate alınarak her yıl belirlenen bedel üzerinden kiraya veriliyor. Tarımsal amaçlı kooperatiflere, bu kooperatifler arasında yapılan ihale ile asgari emlak vergi değerinin yüzde biri üzerinden kiralanıyor.
Hazine taşınmazlarında yapılacak kiralama işlemlerinde; 10 yıla kadar kiralama süresi ve KDV'siz ödeme fırsatlarından yararlanılabiliyor. Ticari faaliyetlerde kullanılmak üzere kiraya verilen taşınmazlar satış ihalesine konu edilmesi halinde ihalenin yapıldığı tarihte en az üç yıl süreyle taşınmazları sözleşmeye dayalı olarak kullanan kiracılar, öncelikli olarak satın alma hakkına sahip bulunuyor.
Edinilen bilgiye göre 2022 yılı için 2 milyar 82 milyon TL bütçe kira geliri hedefi belirlenirken, Eylül ayı itibarıyla 1 milyar 882 milyon TL gelir elde edildi. Bu gelirin yaklaşık 680 milyon TL'sini lojman kira gelirleri oluşturuyor.
YATIRIMLAR TEŞVİK EDİLECEK
Yatırımların desteklenmesi amacıyla Hazineye ait taşınmazlarının tarım, hayvancılık, eğitim, turizm ve diğer amaçlı yatırımların teşviki doğrultusunda kullandırılmasına ilişkin faaliyetlere devam edilecek. Ayrıca "proje bazlı yatırımlara" arazi desteği sağlamak için Hazine taşınmazları arz edilecek. Kamu Taşınmazlarının Yatırımlara Tahsisine İlişkin Usul ve Esaslar uyarınca yürütülen yatırım teşvikleri kapsamında her yıl 20 milyon metrekare yüzölçümlü taşınmaz; eğitim, tarım ve hayvancılık, turizm ve diğer amaçlı yatırımlar için ilana çıkarılıyor. 2022 yılının ilk sekiz ayında proje bazlı yatırımlar da dahil olmak üzere 52 milyar 960 milyon TL yatırım tutarlı ve 6 bin 620 kişilik istihdam taahhütlü yatırım için 1 milyon 816 bin metrekare taşınmaz yatırımcılara tahsis edildi.
300'Ü AŞKIN HAZİNE ARAZİSİ, İRTİFAK HAKKI TESİSİ İÇİN HAZIRLANIYOR
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü, 327 Hazine taşınmazını irtifak hakkı tesisi için ihale ilanına hazırlıyor, Şu anda Sinop Merkez'de hayvancılık amaçlı 5 bin 321,72 metrekarelik taşınmaz irtifak hakkı tesisi için ilana çıkmış bulunuyor.
2023 yılında Türkiye'deki hayvancılık faaliyetleri Hazine taşınmazları ile desteklenmeye devam edilecek. Bu amaçla hem hayvancılık faaliyetlerinde bulunacak üreticiler için yer desteği sağlanacak hem de önemli bir gider kalemi olan yem bitkilerinin üretilmesi için Hazine taşınmazları üreticilere yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belirli istihdam ve özkaynak şartları ile arz edilecek. 2022 yılında yaklaşık 20 milyon metrekare Hazine taşınmazını hayvancılık amaçlı irtifak hakkı tesis edilmek üzere üreticilere arz edildi.
TURİZM İÇİN 41 MİLYON METREKARE TAŞINMAZ TAHSİS EDİLDİ
Turizm yatırımlarına ilişkin olarak yatırımcılara taşınmaz tahsisleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca yürütülüyor. Turizm alan ve merkezi olarak ilan edilen alanlardaki Hazine taşınmazlarına yönelik altyapı, arazi tahsis ve yatırımcı belirleme gibi süreçleri tamamlanan taşınmazlar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bildirildikten sonra söz konusu yatırımcılara irtifak hakkı tesisi ve kullanma izni işlemleri tamamlanıyor. Bu kapsamda Kültür ve Turizm Bakanlığına 40 milyon 799 bin metrekare taşınmaz tahsis edildi.
