PARA ARAŞTIRMA/ ÖZGE ÖZ Kozalaklara artık yoğun bir ilgi var, çünkü pekmezi çok satılıyor. Özellikle sağlık alanında birçok faydası olan pekmez pandemiden bu yana çok popüler. Hatta öyle ki şimdilerde kozalak bulmak zor. Geçen sene çıkan orman yangınları, kozalak sayısını oldukça etkilemiş. Bunun yanında pekmez talebi de olunca piyasada kozalak bulmak zorlaşmış. Firmalar şu sıralar ellerinde kalanları kullanıyor. Yaşanan kozalak krizine nasıl bir çözüm bulunacak bilinmez, ama piyasa da yok satan çam kozalağı pekmezini sizler için araştırdık. Ormanlık alanlardan özel izinle toplanan kozalaklar, çeşitli aşamalardan geçerek pekmez yapılıyor. İzinsiz kozalak toplayanlar içinse idari para cezası var. Kozalak pekmezinin fiyatı, kavanoz büyüklüğüne ve kozalağın cinsine göre değişiyor. Ancak ortalama 150 TL'ye çam kozalağı pekmezi almak mümkün.
KOSGEB DESTEĞİYLE FİRMA KURDU
Nazilli'de yaşayan Nilgün Özkurt, yıllar önce antibiyotik alerjisi olan kızına şifa bulmak için kozalak reçeli yapmaya başlamış. Artan taleple beraber Tarım ve Orman Bakanlığı'na başvurarak KOSGEB'den aldığı 92 bin TL'lik hibe ile kendi işletmesini kurmuş. Sonrasında seri üretime geçip, kurduğu işletmesine Özkurt Doğal Ürünler ismini vermiş. Özkurt, Ege Bölgesi'nin kozalak bakımından çok zengin olduğunu söyleyerek, "Nazilli'nin etrafı orman ve dağlarla kaplı" diyor. Özkurt, ilk zamanlar kozalakları kendilerinin topladıklarını, şimdilerde ise Orman Dairesi'nden aldıkları izin ile kesilen yaşlı ağaçların kozalaklarını kullandıklarını söylüyor. Kozalak pekmezinin özellikle akciğer ve solunum yolu hastalıklarında çok etkili olduğunu hatırlatan Özkurt, "Pandemide bu ürünlere çok rağbet oldu. Covid geçirenlerden aldığımız geri bildirimlere göre, bu reçeli kullananlar hastalığı daha hafif atlattıklarını söylediler" diyor. Farklı çeşitlerde ürün sattığını ifade eden Özkurt, "Devlet desteği ile 50 çeşit doğal ürün yapıyorum. Başta kozalak reçeli olmak üzere bütün ürünlerimizi kendimiz yapıyoruz. Tek ustası benim. Sadece ayıklanması ve dolum aşamasında eşim ve çocuklarım yardım ediyor" diyor. Piyasaya son dönemde çok fazla sayıda izinsiz ve merdiven altı ürün çıktığının bilgisini veren Özkurt, patent sürecinin hala devam ettiğini de sözlerine ekliyor. 950 gr kozalak pekmezinin 110 TL olduğunu belirten Özkurt, sosyal medyanın satışlarda çok etkili olduğunu söylüyor. Özkurt'un yeni hedefi ihracat yapmak. Ürünlerine Nunuorganik.com adresinden ulaşılabiliyor.
BEŞ YILDIR SATIYOR
Doğadan Sofrana Dükkânı, bir aile işletmesi. Manisa'da faaliyet gösteren işletmede Numan Dede de dükkânda çalışarak ailesine yardımcı oluyor. Dede, başlangıç hikayeleriyle ilgili, "Beş yıldır satıyoruz. Annem internette gördü ve yapmaya başladık. Sonrasında dükkân açtık. Dükkânda da annem pekmez yapmaya devam ediyor. 20 günde yaklaşık 10 bin kavanoz kozalak pekmezi yapıyoruz ve yıl içinde tümünü satıyoruz. Daha fazla talep oldu, ama elimizde kalmadığı için satamadık" diyor. Kozalakları izne tabi ormanlardan topladıklarını belirten Dede, "Orman Bakanlığın gösterdiği yerlerden topluyoruz veya başka toplayanlardan satın alıyoruz. Kozalağın kilosu da yaklaşık 6 lira" diyor. Dede, dükkanlarında sattıkları pekmezin kavanozunun 70 TL olduğunu belirtiyor. Satışların çok iyi olduğunu da söyleyen Dede, özellikle pandemide nefes darlığı şikayetine iyi geldiği için çok satıldığını söylüyor. Satışların halen iyi olduğunu vurgulayan Dede, "Pandemi kadar olmasa da satışlarımız hala iyi. Instagram üzerinden de satış yapıyoruz. Böylece her yere kozalak pekmezi gönderiyoruz" diyor. Pekmez ve şurubun içerikleriyle ilgili konuşan Dede, "Kozalak pekmezi ve şurubun içerikleri aynı. İkisi de kozalak, su ve şekerden oluşuyor. Şeker olursa pekmez, şeker koyulmazsa şurup oluyor. Şurupla pekmezin içerikleri aynı olsa da kozalak ürünlerinden en çok pekmez satılıyor" diyor.
"TALEBE YETİŞMEKTE ZORLANIYORUM"
Alaçatı reçelcisi olarak bilinen Niko Germiyan da kendi dükkanında kozalak pekmezi satanlardan. Şu anda pekmezin daha da popüler olduğunu söyleyen Germiyan, "Şimdilerde koronadan daha iyi satıyoruz. Talep çok yüksek. Hatta kozalak bulmakta zorlanıyoruz çünkü yangınlar ve olan talep kozalak sayısını etkiledi" diyor. İbrahim Saraçoğlu'nun önerisinden sonra talebin arttığını belirten Germiyan, "Saraçoğlu'nun önerisinden sonra herkes almaya başladı. Üst solunum yolu hastalıklarına bu pekmez birebir. En büyük özelliği ise balgam söktürücü. Kullananlar tekrar tekrar almaya geliyor. Online tarafa yetişemiyoruz" diyor. Pekmezi kendi atölyelerinde kuruttuklarını belirten Germiyan, "Talep olunca tek başımıza yetişmekte zorlanıyoruz. Kozalakları satan yerlerden alıyoruz. Kozalak toplayıcı var. Getirdiği kozalağa göre veya ağırlığına göre fiyatı değişiyor, ama torbasına 500 TL'ye aldığımız da oluyor" diyor. Günde en az beş kavanoz sattığını belirten Germiyan, "Haftada yaklaşık 40 tane üretebiliyoruz. 370 gramlık kavanozu 150 TL'ye satıyorum" diyor. Germiyan, son olarak "Çam kozalağı pekmezini evde yapmayı tercih edenler, kozalağın olgunlaşmış olmasına dikkat etmeli. Aksi halde olgunlaşmamış çam kozalağından yapılan pekmez, mide sorunlarına yol açar" diyor.
PEKMEZİN FAZLASI ZARAR
Hazal Çatırtan Çobanoğlu / Acıbadem Altunizade Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı
Yapımı zahmetli olan çam kozalağı pekmezi, aynı zamanda kozalak şurubu olarak da geçmektedir. Çeşitli faydaları ile de son dönemde daha çok gündeme gelmeye başladı. Özellikle pekmez yapılırken ham kozalak kullanılmadığından emin olmalısınız. Kış aylarında hastalıklardan korunmak için birçok kişi tercih ediyor. Yapısında bulunan tanen, karoten, bioflavonoid gibi bileşenler ile kozalakların faydası ortaya çıkıyor. Kozalak pekmezinin faydası olduğu kadar bazı yan etkileri de vardır. Örneğin, çam kozalağı pekmezi fazla tüketildiğinde mide ağrısı, bulantı ve şişkinlik gibi sindirim sorunlarını tetikleyebilir. Bu sebeple genel kullanım için uygun olsa da kronik hastalığı olanlar, düzenli ilaç kullananlar, alerjik bünyesi olanlar, çam kozalağı pekmezini tüketmemeli. Aynı şekilde hamilelik ve emzirme dönemlerindeki kadınlar da çam kozalağı pekmezini tercih etmemeli. Özellikle ilk defa tüketecekseniz bir uzmana danışmadan başlamayın. Günlük tüketim, yetişkinlerde bir tatlı kaşığını geçmemeli ve öğünle tüketilmelidir. Çocuklarda ise bu miktar bir çay kaşığıdır.
ÇAM KOZALAĞI PEKMEZİNİN FAYDALARI NELERDİR?
- Enfeksiyon önlemede etkilidir, bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Grip ve nezle gibi soğuk algınlıklarında semptomları ortadan kaldırır.
- Balgam söktürücü etkisi vardır.
- Öksürüğü rahatlatmaya yardımcı olur.
- İdrar söktürücü etkiye sahiptir.
- Sindirim sistemini rahatlatır, şişkinlikleri önler.
- Sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır ve stresle başa çıkmaya yardımcı olur.
NASIL YAPILIR?
Kozalaklar toplanır ve ılık suya koyulur. Ilık suyun içinde bir dilim limon ve biraz sirke eklenerek bir gün bekletilir. Bu şekilde kozalaklar temizlenir. Bir günün sonunda kozalaklar sudan çıkartılarak durulanır ve kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra çekiç ya da benzeri bir aletle kozalaklar kırılır ve içleri açılır. Bu ezilen kozalaklar tencereye alınır ve yaklaşık 8-10 saat aralığında kaynatılır. Kozalaklar süzülür ve kalan suyun içine şeker ilave edilerek bir süre daha kaynatılır. Pekmez, hazır hale gelene kadar dinlenmeye bırakılır.
