AYŞEGÜL KÜÇÜKKURT ZOR / Günümüzde en temel ihtiyaçlardan biri kuşkusuz güven içinde yaşayacağımız bir ev. Özellikle kendi eviniz olduğunda "kiradan çıkarılma ya da kira artışı" gibi riskleri ortadan kaldırmış oluyorsunuz. Ayrıca gayrimenkul genellikle değerini koruyan ve uzun vadede kazandıran bir yatırım aracı. Konut sahibi olmak, ileride emeklilik döneminde de kira ödemeden yaşama imkânı sunuyor. Hele bir de kira getiren bir eviniz varsa sizden iyisi yok. Bu yüzden çoğu ailede en önemli amaçlardan biri ev sahibi olmaktır. Böylece Kira kontratına veya ev sahibinin iki dudağının arasına bakmaktan kurtulmuş olunur. Aile içinde "servet aktarımı" çoğunlukla gayrimenkul üzerinden gerçekleşir. Bu nedenle bir ev sahibi olmak, özellikle son yıllarda daha da büyük önem arz ediyor. Ayrıca Türkiye'de gayrimenkul, enflasyona karşı en güvenilir varlıklardan biri. İkinci bir ev yatırım amaçlı alındığında, kira getirisiyle pasif gelir elde etmeniz sizi daha güvende hissettirir. Her alıcı ev alırken kendi bütçesine ve birikimine göre hareket ederek ev sahibi oluyor. Özellikle pandemiden sonra artan kiraların ve satılık konutların fiyatları her ne kadar alıcısını zorlasa da, yine de herkes "Başımı sokacak bir yerim olsun, kira ödemeyeyim" düşüncesiyle ev almak için kolları sıvıyor.
MAALİYET ARTARKEN FİYAT NEDEN DÜŞÜK?
2023–2025 arasında konut fiyatları nominal olarak hızla yükseldi. Reel bazda (enflasyon etkisiyle) düşüş olsa da alıcı için yüksek peşinat ve kredi gereksinimi ciddi engel teşkil ediyor. Çimento, demir, enerji ve işçilik maliyetlerine gelen zam, hem yeni yapılan dairelerin fiyatını yükseltti hem de ikinci el konut piyasasına baskı yaptı. Şu anda markalı konut üreticileri yeni projelerine başlamayı durdururken, banka faizleri yüksek olduğu için mortgage kullanmak zorlaştı. Çoğu aile için peşinat biriktirmek veya kredi ödemek büyük yük haline geldi. Büyük şehirlerde arsa bulunabilirliği azalırken, alıcılar farklı illerden konut bakmaya başladı. Kentsel dönüşüm projeleri fırsat sunsa da maliyetler ve süreçler zorlu bir sürece girdi. Özellikle hükümetin yapmış olduğu sosyal konut projeleri, vatandaşı bir nebze olsun ev sahibi yapmak için çeşitli fırsatlar sunuyor.
PEKİ, HANGİ İLAN DOĞRU?
Ev sahibi olmanın önemine bu kadar değindikten sonra asıl konumuza gelelim. Çünkü bahsetmek istediğimiz mesele, binlerce ilanın döndüğü platformlarda yayınlanan satılık konutların yanıltıcı kriterlere sahip olması. Örnek olarak ise Beylikdüzü bölgesini ele alacağız. Satılık konut ilanlarını gezerken gözümüze çarpan birkaç ilanın, şu anki konut maliyetleriyle uyuşmadığını ve bahsedilen fiyatla alakası olmadığı gözümüze çarptı. Biz yıllardır Beylikdüzü'nü uzak bir lokasyon olması nedeniyle uygun fiyatlı konutların var olmasıyla bilsek de, ilanlarda verilen fiyatlar son derece tutarsız. Biz de satılık konut almak isteyenler için bu ilanların ne kadar doğru olup olmadığını birkaç emlak uzmanına sorarak teyit etmek istedik. Böylece bizim de doğruluğundan pek emin olamadığımız bu ilanların gerçeği yansıtmadığını uzmanlarından da dinlemiş olduk…
"DAİRE SATILDI! BAŞKA GÖSTERELİM"
İstanbul bölgesine hâkim olan RE/MAX Kurumsalın yetkilisi Burak Tok'a, yayınlanan bu ilanların doğru olup olmadığını sorduğumuz, "Bu ilanların çoğu sahte. Konut fotoğrafları çok fazla karışık. Muhtemelen o daire satıldı diyerek alıcılara farklı evler göstermeye çalışılıyor. Ne sattıkları belli değil. Üstelik açıklamanın portföy ile alakası yok" cevabını aldık. Ayrıca Tok'a göre bu durumun dolandırıcılıktan başka bir açıklaması yok. Elbette sadece bir emlak uzmanı ile görüşmedik. Birçok emlakçıdan da benzer ifadeler aldık. Bunlardan biri de yine büyük emlak zincirlerinin sahibi olan Altın Emlak Genel Müdürü ve Kurucusu Mustafa Hakan Özelmacıklı. O da yine Burak Tok gibi, bu ilanların sahte olduğunu belirterek, bunların alıcılara başka daireler göstermenin peşinde olduklarını söylüyor. Aynı zamanda okurları ilgilendirecek bir başka önemli hususları da şu sözlerle anlatıyor:
"Elektronik İlan Doğrulama Sistemi, satılık dairelerde halen daha başlamadı. Bu nedenle bakanlığa, bu daireler özelinde itiraz olmadığı müddetçe maalesef cezalandırma yapılmıyor. İstanbul'da özellikle Esenyurt bölgesinde bu şekilde sahte ilanların sayısı çok fazla. Aradığınız zaman daireyi göstermek için gittiğinizde, 'daire satıldı' diyerek alıcıları farklı yerlere yönlendiriyorlar. Ucuz fiyata ilan vererek aslında telefonları çaldırma ve müşteri sirkülasyonunu oluşturma şeklinde hareket ediyorlar. Hatta ilanlardaki konutların çoğu o taşınmazda dahi değil. Örneğin alıcı Beylikdüzü'nde ilan diye giriyor ancak sizi Esenyurt'un belki çok arkalarında bir daireye götürüyorlar."
Sahte ilan nasıl anlaşılır?
Özellikle sahte ilanların çoğaldığı bu dönemde ev satın alırken alıcının online konut platformlarındaki bazı kriterlere dikkat etmesi gerekiyor. İşte bunlardan bazıları şöyle:
Bölgedeki ortalama fiyatlara göre çok düşük rakamlı ilanlar genellikle aldatıcıdır.
"Acil satılık, değerinin yarısı" gibi ifadelerle dikkat çekmeye çalışırlar.
İnternetten alınmış, başka ilanlarda da çıkan görseller olabilir.
İç mekân yerine sadece dış cephe veya manzara fotoğrafları varsa şüphelenin.
İlan metni çok kısa, eksik ya da fazla genel olabilir.
Net adres, tapu bilgisi, bina yaşı gibi detayların olmaması risklidir.
İlan sahibi sadece WhatsApp üzerinden konuşmak istiyor, telefonla görüşmekten kaçıyorsa dikkat.
"Şu an yurtdışındayım, kapora gönderin, anahtarı teslim edeceğim" gibi bahaneler sahte ilanlarda sık görülür.
Görmeden veya resmi işlem olmadan kapora isteyenlere asla ödeme yapmayın.
"Başka talipler var, hemen gönderin" baskısı büyük bir alarmdır.
İlanın bulunduğu bölgedeki ortalama satış fiyatlarını emlak sitelerinden karşılaştırın.
Fotoğrafları Google görsellerde aratarak başka yerlerde kullanılıp kullanılmadığını kontrol edin.
Eğer emlakçı ise mutlaka yetki belgesi ve ofisini sorgulayın.
Sahibinden satılık deniyorsa, tapu bilgilerini görmek için yüz yüze görüşmeyi şart koşun.
Evi mutlaka ziyaret edin.
Komşularla konuşarak evin gerçekten satışta olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Tapu fotokopisi, imar durumu, iskân belgesi gibi evrakları inceleyin.
Tapu müdürlüğünden doğrulama yapabilirsiniz.
Kaporayı ancak resmi sözleşme ile verin.
Ödemeleri banka üzerinden ve açıklama yazarak yapın.
