Optik sektöründe yerli rüzgârı
İREM GÜL/ Teknolojideki büyük değişim ve tüketicilerin daha fonksiyonel ürünlere olan talebi, optik sektörünü kökten değiştirdi. Bugün, tüm dünyada hızla büyüyen optik sektörü, sadece bir sağlık aracı olmanın ötesine geçerek moda ile iç içe geçen dinamik bir alan hâline geldi. Dilerseniz önce optik sektörünün tarihsel sürecine kısaca göz atalım.
Optik sektörü, insan vücudunun en önemli duyu organlarından olan gözdeki görme kusurlarını düzeltmek için geliştirilen gözlükler sayesinde, bireylerin daha iyi görmesini ve günlük yaşamlarını konforlu şekilde sürdürmesini sağlayan temel bir ihtiyaçtan doğdu. Gözlüğün bilinen tarihi 13. yüzyıla kadar uzanıyor; başlangıçta okuma taşları veya tek lensler şeklinde, yalnızca okuma konforunu artırmak amacıyla kullanıldığı biliniyor. Sektörün önemli bir alt kolu olan güneş gözlüklerindeki renkli camlar ise 1800'lü yıllarda ışığa duyarlılık için kullanılmaya başlandı. Ancak güneş gözlüklerinin modern tasarımı ve yaygın kullanımı, özellikle havacılıkla birlikte 20. yüzyılda hız kazandı.
Türkiye'de gözlükçülük mesleği ise uzun yıllar usta-çırak ilişkisiyle yürütüldü. 1940 yılında yayımlanan 3958 sayılı "Fenni Gözlükçülük Hakkında Kanun" ile meslek ilk kez yasal güvenceye kavuştu. 1980 sonrası uygulanan liberal politikalarla yabancı çerçeve, cam ve güneş gözlüğü markalarının Türkiye pazarına girmesi sektöre hareketlilik kazandırsa da Türkiye optik sektörü büyük ölçüde dışa bağımlı bir yapıda kaldı. Ancak son yıllarda artan yatırımlar, yerli üretim girişimleri ve teknoloji altyapısının güçlenmesiyle birlikte sektörde belirgin bir yerelleşme eğilimi ortaya çıkmaya başladı. Optik sektöründeki bu baş döndürücü değişimi araştırdık.
YERLİ GÖZLÜK CAMINA TALEP ARTTI
2012 yılında Türkiye'de gözlük camı üretimine başlayan Merve Gözlük Camı, İstanbul Beylikdüzü'nde yer alan beş bin metrekarelik kapalı alana sahip tesisinde faaliyetlerini sürdürüyor. Günlük iki bin adet üretim kapasitesiyle sektörde hizmet vermeye devam eden firma, kendi ürettiği camların yanı sıra stok ürün yelpazesi ile de Türkiye genelinde 12 şubesi aracılığıyla satış ağını her geçen gün genişletiyor. "Merve Gözlük Camı A.Ş.", "HawkPlus" ve "Fuji Optical Lenses" markaları ile her indekste gözlük camı üreten firma; organik, polikarbon, t rivex materyallerini kullanarak progresif ve tek odaklı gözlük camları üretiyor.
Merve Gözlük Camı A.Ş Genel Müdürü Meltem Topsakal, Türkiye'de gözlük camı pazarının belirgin bir artış gösterdiğini vurguluyor. Kullanıcıların artık yalnızca görme kalitesiyle değil, kullanım konforuyla da ilgilendiğini belirten Topsakal, internet üzerinden bilgiye erişimin kullanıcıları daha bilinçli hale getirdiğini söylüyor. Kullanıcıların, sadece Türkiye'deki değil, dünyadaki yenilikleri de takip ederek ona göre talepte bulunabildiğine değinen Topsakal, "bazı yerli camların benzer kaliteyi daha ekonomik fiyatlarla sunması, son dönemde tercihin yerli ürünlere yönelmesinde önemli bir faktör olarak öne çıkıyor" diye ekliyor.
Topsakal'a göre, Türkiye'deki yerli cam üreticileri global firmalarla yoğun bir rekabet içindeler ve bu durum, üreticiler için sürekli gelişmeyi teşvik eden bir güç sağlıyor. "Hem kendimizi yenileme fırsatı buluyor hem de sektörün genel olarak ileriye taşınmasına katkıda bulunuyoruz" diyen Topsakal, yapılan araştırmalar doğrultusunda; artan nüfus, değişen ihtiyaçlar ve ikinci gözlük kullanımının yaygınlaşmasıyla optik sektörünün önümüzdeki dönemde büyüme potansiyelinin yüksek olduğunu belirtiyor.
GLOBAL TRENDLER VE KULLANICI TERCİHLERİ
Yeni nesil FreeForm teknolojisi ve gelişmiş yazılım altyapısı sayesinde camları kişiye özel işlediklerini anlatan Topsakal, bu sayede standart optik camlara göre çok daha net ve konforlu bir görüş deneyimi sunduklarını ifade ediyor. "Tek odaklı ve çok odaklı (progressive) camlar da dahil olmak üzere tamamen reçeteye ve kullanıcıya özel üretim yapıyoruz. Antirefle kaplamalarla yansıma azaltılıyor, dayanıklılık artırılıyor ve kullanım konforu sağlanıyor" diyen Topsakal, bu yıl "Fuji Optical Lenses" markasıyla yapay zeka destekli tasarım teknolojilerini pazara sunduklarını ifade ediyor. Fuji ürün portföyünde günlük progressive tasarımları Icon AI, Sense, Life, Adaptive ve One'ın yanı sıra, daha spesifik ihtiyaçlara yönelik Office, Driver ve Pilot gibi tasarımların da bulunduğuna değinen Topsakal, tek odaklı cam kullanıcıları için ise Pure, Relax ve son dönemde oldukça ilgi gören miyopi kontrol tasarımı MioBlock seçeneklerinin mevcut olduğunu söylüyor.
Dünya genelinde gözlük camı trendlerinin kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayan tasarım, kaplama ve materyallerle şekillendiğini anlatan Topsakal, dijital cihaz kullanımına bağlı göz yorgunluğunu azaltan materyaller ve kaplamaların önemli bir trend oluşturduğuna değiniyor. "Araştırmalara göre 2050 yılında dünya nüfusunun yarısının miyopi olacağı öngörülüyor" diyen Topsakal, miyopi kontrol camlarının da global trendlerin önemli bir parçası haline geldiğini aktarıyor. Sosyal medyanın tercihlerdeki önemini vurgulayan Topsakal, "Son dönemde en çok tercih edilen camlar; zararlı mavi ışığı filtreleyen, yüksek indeksli ve kırılma direnci yüksek, yeni nesil fotokromik ve miyopi progresyonunu yavaşlatan özel tasarımlar" diyor.
SPOR GÖZLÜKLERİNDE YERLİ TEK ÜRETİCİ
1996 yılında perakende sektöründe faaliyete başlayan CLK Optik, zamanla üretime yönelerek özellikle sporcu gözlükleriyle öne çıkan bir marka haline geldi. CLK Optik'in sahibi Yusuf Ziya Çelik, optik sektörünün dijitalleşme sürecinin hızlanmasıyla birlikte sürekli büyüdüğünü belirterek sözlerine başlıyor. Çelik, insanların yaşam boyu ihtiyaç duyduğu bir alan olduğu için sektörün gelişiminin kaçınılmaz olduğunu ifade ediyor. Firmanın ağırlıklı alanını spor gözlüklerinin oluşturduğunu vurgulayan Çelik, basketbol, voleybol ve futbol gibi branşlarda aktif gençlerin ve yetişkinlerin ürünlerini tercih ettiğini anlatıyor. Çelik, numaralı cam takılabilen modellerin görüş kaybını önlerken dayanıklı yapılarıyla güvenli kullanım sunduğunu belirten Çelik, hammadde olarak ithal Pebax (PEBA – Polyether Block Amide) kullandıklarını, bu esnek malzemenin darbelere karşı yüksek dayanıklılığa sahip olduğunu ifade ediyor.
Yurt dışına sınırlı da olsa satış yaptıklarını söyleyen Çelik, yerli üretici olarak spor gözlüğü kategorisinde tek olmalarının fiyat ve kalite dengesinde kendilerine avantaj sağlayarak talebi arttırdığını dile getiriyor. Rakip firmaların ürünlerinin ithal olduğunu dile getiren Çelik, bu nedenle gümrük maliyetleri ve döviz kurlarının fiyatlarını yukarı çektiğine işaret ediyor. Çelik, "Fiyat konusunda bizimle rekabet edemiyorlar. Biz de kalitemizi her geçen gün arttırıp daha kaliteli ürünleri daha ekonomik fiyata sunmak için uğraşıyoruz" diyor.
İŞ GÜVENLİĞİ ALANINDA YENİ BİR ADIM
Sektörde ciddi bir açık gördükleri iş güvenliği gözlüklerinde 2026'nın ilk çeyreğinde ürün çıkarmayı planladıklarını açıklayan Çelik, bu alanda talebin çok düşük fiyatlara yöneldiğini ancak bunun ciddi riskler doğurduğunu vurguluyor. "Kırılmayacak, esnek ve konforlu bir gözlüğün bir maliyeti var" diyen Çelik, niteliksiz hammaddelerle üretilen basit koruyucu gözlüklerin gerçek bir güvenlik sağlamadığını belirtiyor. Yeni projelerinde yine Pebax kullanacaklarını, bu dayanıklı malzemenin ekstrem darbelere bile direnç gösterdiğini ifade ediyor.
Spor gözlüklerinde 1.700 ila 2.600 TL arasında (artı KDV) değişen toptan satış fiyatı sunduklarını söyleyen Çelik, iş güvenliği kategorisinde ise yaklaşık 1.500 TL bandının hem üretici hem kullanıcı için gerçekçi ve güvenli bir seviye olacağını düşünüyor. Türkiye'de Pebax kullanan başka bir gözlük üreticisi olmadığını belirten Çelik, bu malzemenin sunduğu dayanımın projelerinin temelini oluşturduğunu açıklıyor. Sözlerini "Kalite yükseldikçe fiyat da yükselir; bunu dengelemek sektörün görevi" diyerek tamamlayan Çelik, düşük kalitede üretimin en büyük zararı yine sektöre vereceğini ifade ediyor. Çelik, amaçlarının hem Türkiye'de hem dünyada kalıcı bir marka değeri yaratmak olduğunu söyleyerek yüksek standartlardan vazgeçilmemesi gerektiğini vurguluyor.
YERLİ SERMAYEYLE BÜYÜYEN BİR FRANCHISE MODELİ
Yüzde 100 yerli sermaye ile büyüyen Opak Lens, 38 ildeki 46 aktif şube/deposu ile Türkiye'nin en geniş optik ürün dağıtım ağına sahip. Opak Lens'in ürün grupları arasında; kontak lens, kontak lens solüsyonları, stok camlar, özel üretim camlar ve gözlük çerçevesi bulunuyor. Franchise veren firma, başvuruları internet sitesi üzerinden alıyor. Opak Lens Gaziantep Şube Bölge Müdür Yardımcısı Mehmet Demir, piyasada en çok talep gören ürünlerin yüzde 30 incelmeye sahip 1.56 camlar olduğunu, ikinci sırada mavi ışık filtreleyici BlueCut camların geldiğini söylüyor. Lens tarafında ise özellikle kozmetik etkisi nedeniyle renkli lenslerin öne çıktığını belirten Demir, dereceli seçeneklerle gözlük maliyetini düşürmek isteyen kullanıcıların da bu gruba yöneldiğini ifade ediyor.
Renkli lenslerin perakende fiyatlarının marka farkına göre 800–1.200 TL arasında değiştiğini belirten Demir, ekonomik koşullar nedeniyle geçen yıla kıyasla talepte düşüş yaşandığını dile getiriyor. Buna rağmen lens kullanımının hem maliyet hem estetik tercihleri nedeniyle güçlü bir tüketici eğilimini koruduğunu söylüyor.
ÇOCUKLARDA ARTIŞ GÖSTEREN MİYOPİ TEHLİKESİ
Son dönemin en kritik gündeminin çocuklardaki hızlı miyopi artışı olduğunu vurgulayan Demir, erken yaşta ekran maruziyetinin ışık şiddetini artırarak göz derecelerinde ilerlemeye yol açtığının altını çiziyor. Bu nedenle mavi ışık filtreleyen camların ve miyop kontrol camlarının önümüzdeki yıllarda daha fazla öne çıkacağını öngören Demir, miyop kontrol camlarının yüzde 66,6'ya varan oranda yavaşlatma etkisi sunduğunu hatırlatıyor. Bu ürünün birçok markada farklı isimlerle satıldığını söyleyen Demir, ancak bu ürünün artık standart bir ihtiyaç haline geldiğini söylüyor. Kullanıcılara "cam takınca kurşun geçirmez moduna geçmeyin" diyerek seslenen Demir, çerçeve ya da lens kullanılsa dahi dijital ekrandan uzaklaşmanın hâlâ en etkili korunma yöntemi olduğunu belirtiyor. Aydınlatmaların bile zararlı mavi ışık yaydığını söyleyen Demir, göz sağlığı için ekran süresinin mutlaka azaltılması gerektiğini vurguluyor.
Selin KILIÇ / Zeno Grup Optik Marka İletişim Koordinatörü
"Ayda 65 bin çerçeve üretiyoruz"
Zeno Grup Optik olarak tamamen yerli sermayeyle kurulmuş bir üretici firmayız. Bünyemizde yedi farklı marka bulunuyor ve her biri kendi kimliğiyle farklı kullanıcı gruplarına hitap ediyor. Çocuk kategorisinde Puli, genç ve spor çizgisinde çeşitli markalarımız, lüks segmentte ise 14 ayar altın kaplama modelleriyle öne çıkan Oris yer alıyor. Morning Bron ve Richer de bizim amiral gemilerimiz arasında.
Bugün 25'in üzerinde ülkede, 7 bini aşkın satış noktasında varız ve hedefimiz bu ağı daha da genişletmek. Türkiye'de optik sektörüne bu ölçekte yatırım yapan başka bir yerli firma yok. Kendi üretim tesisimizi kurduk ve burada aylık 65 bin adet çerçeve üretiyoruz. Bu kapasite hem sektörümüze hem de Türk tasarım ve üretim gücüne olan güvenimizin en önemli göstergesi. Amacımız, Türk tasarım anlayışını ve üretim gücünü tüm dünyaya kabul ettirmek.
Optik sektörü artık teknoloji, moda ve kullanıcı deneyiminin birleştiği çok dinamik bir alan haline geldi. Trendleri yakından takip eden ve değişime ayak uyduran markaların bu sektörde başarılı olmaması için hiçbir sebep yok. Ekonomik koşullar zorlayıcı olsa da biz sektörün geleceğine inanıyor ve yatırımlarımızı bu inançla yapıyoruz. Reklam ve iletişime, ünlü iş birliklerine büyük yatırım yapıyoruz ve tüm çalışmalarımızın karşılığını satış oranları ve olumlu geri dönüşlerde görüyoruz.
Gözlük seçerken dikkat edilmesi gerekenler
- Doğru çerçeve seçimi: Çerçevenin yüz şekline uygun olması hem estetiği hem de kullanım konforunu doğrudan etkiler. Burun köprüsüne tam oturan, yanaklara değmeyen ve kulak arkasını rahatsız etmeyen modeller tercih edilmeli.
- Malzeme kalitesi: Çerçeveler metal, asetat, titanyum gibi farklı materyallerden üretilir. Hafiflik, esneklik, alerji yapmama ve dayanıklılık gibi özellikler ihtiyaçlara göre değerlendirilmeli.
- Kullanım amacı: Günlük yaşam, spor, bilgisayar kullanımı veya iş güvenliği gibi ihtiyaçlara göre model seçilmeli.
- Çerçeve boyutu: Gözlük ne büyük ne küçük olmalı; göz merkezi çerçevenin ortasına gelmeli. Bu detay, görüş kalitesi ve estetik için önemli.
- Uzman desteği: Optisyeninizin yönlendirmeleri; çerçevenin ölçüleri, cam uyumu ve yüz yapısı açısından en doğru modeli belirlemenize yardımcı olur.