PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Ağır sanayiden tekstile, gıdadan enerjiye kadar her alanda artık yeşil mutabakat, yeşil finansman 'trend topic' haline geldi. Bu alanda Avrupa'da ve Türkiye'deki hassasiyet -ki Paris İklim Antlaşması'na imza atılmasının ardından- daha da hızlandı. Çevremizi ve dünyanın geleceğini yakından ilgilendiren bu dönüşüm için oldukça yüksek miktarda finansa ihtiyaç var. Avrupa Birliği'nin yanı sıra Japonya ve Güney Kore'nin ile ABD ve Çin'in de dahil olduğu bu 'yeşil yeni düzen' kapsamında küresel ölçekte enerjide 2050'ye kadar 110 trilyon dolar yatırım ihtiyacı var. Türkiye'nin 2022-2030 döneminde enerji dönüşümü için yatırım ihtiyacı ise 135 milyar dolar. Bunun finansman tarafındaki ihtiyaç miktarının ise yaklaşık 107 milyar dolar olduğu hesaplandı. Basit bir ifadeyle Türkiye'nin net sıfır karbon hedefi için bu kadar paraya ihtiyacı var. Bankalar ve diğer finans kuruluşları da burada devreye giriyor.
1.6 TRİLYON DOLARLA REKOR KIRILDI
Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Işıl Akdemir Evlioğlu, sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmak için Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde her yıl en az 2.5 trilyon dolar finansman ihtiyacı olduğunu hesapladıklarını söylüyor. Evlioğlu'na göre bankaların sağlayacağı finansman, sürdürülebilir ürün ve hizmet gruplarının gelişmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın geleceği için çok önemli. Evlioğlu, şu andaki durumun fotoğrafını şu sözlerle çekiyor: "2021'de 1.6 trilyon dolardan fazla sürdürülebilir borçlanma aracı ihraç edilerek yeni bir rekor kırıldı. Toplam piyasa 4 trilyon doların üzerine çıktı. Hem yatırımcı ilgisi hem de ülkelerin iddialı net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda piyasanın önümüzdeki sene de rekor sayılara ulaşmasını bekliyoruz."
14 MİLYARLIK FİNANS SAĞLADI
Benzer bir şekilde Halkbank da bu alanda çalışmaları olan büyük bankalardan biri. Halkbank Operasyonel İşlemler ve Destek Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Ergin Kaya, 2021 yılında bankanın sürdürülebilir finansmana yönelik kredi kullandırımında 43.6 milyar TL seviyesine ulaştığını belirtiyor. Yine aynı dönemde enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projelerine yönelik toplam portföy büyüklüğü de 13.8 milyar TL seviyesini gördü. Ergin Kaya, "Sürdürülebilirlik konusunda pek çok alanda öncü rol üstlenen bankamız, Birleşmiş Milletler Çevre Programı Finans Girişimi (UNEP FI) tarafından kurulan küresel iş birliği Net-Sıfır Bankacılık Birliği'ne de (NZBA) katılım sağladık. Bu katılımla operasyonlarımızı ve yatırım portföyümüzü 2050 yılına kadar net sıfır emisyonla uyumlu hale getirmeyi taahhüt ediyoruz" diyor.
Denizbank Finansal Kurumlar Grubu ve Sürdürülebilirlik Koordinasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Beril Yüzer Oğuz, bugüne kadar sendikasyonlar, ikili borçlanmalar ve repodan oluşan 80'e yakın işlem gerçekleştirdiklerini belirterek şunları söylüyor: "Toplam işlemlerimiz 3.9 milyar dolar tutarında yaklaşık 400 milyon dolar tutarında ise planlanan işlemimiz bulunuyor."
Akbank Finansal Yönetim Genel Müdür Yardımcısı Türker Tunalı ise son dört yılda inşaat aşamasındaki enerji projelerine ayırdıklarını finansmanın yüzde 100'ünün yenilenebilir enerji projeleri için olduğunu belirtiyor ve ekliyor: "Yenilenebilir enerji projelerinin toplam enerji üretim kredisi portföyümüze oranı yüzde 84 olarak gerçekleşti. Ayrıca, Ak Portföy'ün sürdürülebilirlik temalı fonlarının toplam hacmi, 3.3 milyar TL'ye ulaştı. Rakamlardaki bu gelişimle birlikte, uzun vadeli sürdürülebilir finansman hedeflerimize çok daha kısa bir sürede ulaşmayı bekliyoruz."
TÜRKİYE'NİN STRATEJİSİ 2023'TE TAMAMLANACAK
KPMG Türkiye Strateji ve Operasyonlar Şirket Ortağı Serkan Ercin, ESG yatırımlarının yabancı yatırımlarının yüzde 18'ini oluşturmasının Türkiye'nin doğrudan yabancı yatırım ihtiyaçları için ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini belirterek şunları söylüyor: "Ülkemizde yeşil finansman için 'Ulusal Yeşil Finans Stratejisi' çalışmasının 2023 yılında tamamlanması planlanıyor. Ülkemize yatırım yapmayı planlayan fonların ve uluslararası finans kurumlarının öncelikleri arasında artık sürdürülebilirlik odaklı değerlendirmeler de bulunuyor. Kamu gündeminde olan İklim Kanunu, Emisyon Ticaret Sistemi, Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı gibi altyapıların hazırlıklarının tamamlanmasıyla birlikte sürdürülebilir finans pazarımızın önemli oranda büyümesi ve yatırımların sürdürülebilir finans alanına yönelmesi bekleniyor."
BANKALAR 2050 YILINI MİLAT ALDI
Küresel bankacılık sektörünün en güçlü taahhüt grubu, Net-Sıfır Bankacılık Birliği. Türkiye'den azımsanamayacak sayıda ve büyüklükte banka da bu sisteme dahil olmuş durumda. Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Işıl Akdemir Evlioğlu, "Üyeliğimizle portföyümüzü en geç 2050'ye kadar net sıfır karbon emisyonu hedefiyle uyumlu hale getirme doğrultusunda stratejiler geliştirme sözü verdik. Bu taahhüdü veren ilk banka olduk. Bu taahhüdümüzle belirlediğimiz hedeflere ulaşmak, iklim risklerini ölçmek ve müşterilerimizi yeşil dönüşüm için teşvik etmek amacıyla parçası olduğumuz BBVA Grubu ile birlikte PACTA (Paris Uyumlu Sermaye Geçişi Değerlendirmesi) pilot çalışmasında yer alıyoruz. Birleşmiş Milletler Çevre Programı Finans Girişimi (UNEP FI) tarafından hayata geçirilen Sorumlu Bankacılık Prensipleri'ni geliştiren kurucu üyeler arasında Türkiye'den yer alan tek banka olduk, ayrıca ilgili prensipleri uygulama taahhüdünde bulunduk. Karbon emisyonlarını 2025'e kadar yüzde 29, 2035'e kadar yüzde 71 azaltma hedefi açıklayarak Türkiye'de böyle bir hedef yayımlayan ilk şirket olduk. Tüm iş birliklerimize ilave olarak şeffaflık ilkemiz doğrultusunda başta Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi olmak üzere 11 farklı sürdürülebilirlik endeksinde yer alıyoruz" diyerek aslında bu alanda Türk bankacılık sisteminin ne kadar dünya ile entegre olduğunun altını çiziyor.
"YEŞİL ENERJİ KREDİ PAKETİMİZ VAR"
Ergin KAYA / Halkbank Operasyonel İşlemler ve Destek Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı
Dünyanın geleceğinde en büyük tehdit olarak bilinen iklim değişikliğiyle mücadele için herkese ciddi görevler düşüyor. Bu kapsamda yeşil enerjiye özel bir paket de hazırladık. Paket, şu başlıklarda finansman imkânı sunuyor: Yenilenebilir Enerji Yatırım Kredisi; firmaların enerji giderlerini yenilenebilir enerji sistemleriyle karşılamak amacıyla Güneş Enerji Santrali (GES), Rüzgâr Enerji Santrali (RES), biyogaz tesisi ve jeotermal tesisi yatırımlarının finansmanları sağlanıyor. Yeşil İş Yeri Yatırım Kredisi ile firmaların yapacakları enerji geri dönüşüm yatırımlarıyla üretimdeki miktar ve kaliteyi düşürmeden enerji giderlerini düşürecek yatırım projelerinin finansmanını sağlıyoruz. Enerji Verimliliği Kredisi; enerji tasarrufu sağlamak amacıyla bina ve iş yerlerinin iç-dış izolasyonu, binanın farklı veya daha az yakıtla daha az maliyetli olarak ısıtılmasının sağlanmasına yönelik harcamalar, mevcut elektrik tüketen makine ve aydınlatma sistemlerinin yenilenmesi için yapılacak harcamalarda kullanılabiliyor."
"60 MİLYAR LİRALIK FİNANSMAN SAĞLADIK"
Işıl Akdemir EVLİOĞLU / Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı
Ana hissedarımız BBVA, 2018'de açıkladığı 100 milyar euro sürdürülebilir finansman sağlama hedefini, 2021'de iki katına çıkararak 200 milyar euro olarak revize etti. Biz de 2025 yılına kadar BBVA Grubu'nun sürdürülebilir finansman hedeflerine paralel olarak artan miktarlarda finansman sağlayacağımızı taahhüt ediyoruz. Bu taahhütleri gerçekleştirmek için mümkün olan tüm ürün ve hizmetlerimizi sürdürülebilir finansman vizyonuyla dönüştürüyoruz. Bu doğrultuda, sadece 2021 yılı içerisinde üçüncü parti bağımsız denetim tarafından doğrulanan iklim finansmanı katkımız 6 milyar TL oldu. Bir diğer yandan bugüne kadar, sürdürülebilir kalkınmaya sağladığımız toplam 60 milyar TL'yi aşan yatırım tutarıyla da ülke ekonomimize katkı sunduk. Yenilenebilir enerji yatırımlarına sağladığımız kümülatif finansman tutarı 6 milyar doları aştı. Bu yatırımlarımız sonucunda rüzgâr enerjisi kurulu gücü içerişinde yüzde 22.5 pazar payı ile liderliğimiz devam ediyor.
"2030'A KADAR 200 MİLYAR TL FİNANSMANA ULAŞACAĞIZ"
Türker TUNALI / Akbank Finansal Yönetim Genel Müdür Yardımcısı
Bu alanda, Türkiye'deki mevduat bankaları arasında bir ilki gerçekleştirdik ve 2021 yılının başında, sürdürülebilir ekonomiye geçişte sağlayacağımız finansman için kendimize somut hedefler koyduk. 2030 yılına kadar 200 milyar TL finansman sağlamak ve sürdürülebilir yatırım kategorisine giren yatırım fonları bakiyesini de 2030 yılına kadar 15 milyar TL'ye çıkarmak hedeflerimiz doğrultusunda, sürdürülebilir finans çalışmalarımıza devam ediyoruz. 2022 birinci çeyrek itibarıyla toplam 37 milyar TL sürdürülebilir finansman sağladık. Gelecekte, çevresel ve sosyal konuların kredi faaliyetlerinde öneminin giderek artacağını söylemek mümkün. Bankaların bu anlamda dönüştürücü bir rolü var. Sürdürülebilir ekonomiye geçişte şirketlerimizin ihtiyaçlarına özel ürün hizmetlerle onları yönlendirmek de alternatif ve daha yapıcı bir yol. Biz de bu konuda hem ülkemizin ihtiyaçları hem de uluslararası gelişmeler ve düzenleyici kurumların yönlendirmeleriyle çevresel ve sosyal kredi politikalarımızı düzenli olarak gözden geçiriyoruz.
"TOPLAM KREDİLERİN YARISI SÜRDÜRÜLEBİLİR PROJELER"
Beril Yüzer OĞUZ / Denizbank Sürdürülebilirlik Koordinasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
2007'den bu yana uluslararası kalkınma kuruluşlarından fonlama temin ediyoruz. Denizbank olarak, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'nın (AİKB) Türkiye'de birlikte çalıştığı ilk bankayız. AİKB ve diğer kalkınma kuruluşlarından aldığımız fonlamalarla ülkemizde sürdürülebilirlik etkisi yüksek krediler veriyoruz. Bu fonları; yenilenebilir enerji projeleri, enerji verimliliği hedefleyen projeler, tarımın finansmanı, özellikle kalkınmada öncelikli bölgelerde yerleşik KOBİ'lerin finansmanı, belediye finansmanı ve kadın iş gücünün geliştirilmesi başta olmak üzere birçok projeye yönlendirdik. 2021 yılbaşından bu yana sürdürülebilir ilintili fonlamamızın toplam fonlamadaki payı yüzde 50'ye ulaştı. Ülkemiz açısından önem taşıyan niş sektörleri yüksek sorumluluk bilinciyle sahiplendik. Finansmanla sınırlı kalmayan, ekonominin geleceğini gözeten son derece kapsamlı destek mekanizmaları yarattık. Tüm faaliyetlerimizi, 2021'de kurduğumuz Sürdürülebilirlik Komitesi ile disiplinler arası bir dinamikle yönetmeye devam ediyoruz. Diğer yandan, gezegenin geleceği için tarımı ve ekonomimizin belkemiği olması dolayısıyla mikro işletmeleri ve KOBİ'leri finansal kapsayıcılık altında hizmetlerimizle buluşturmak en önemli önceliğimiz. Sürdürülebilir kalkınma için kadının istihdamının artması ve iş gücüne dahil edilmesini kritik önemde görüyoruz. Ekosistem olarak gördüğümüz turizm sektöründe sürdürülebilirlik adına neler yapabileceğimiz üzerinde de ayrıca yoğunlaşıyoruz.
"2021'DE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜÇ KAT ARTIŞ SAĞLADI"
Serkan ERCİN / KPMG Türkiye Strateji ve Operasyonlar Şirket Ortağı
2007 yılında Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ve Dünya Bankası gibi uluslararası finansal kurumlarının yeşil tahvil ihraçlarıyla birlikte başlayan sürdürülebilir finansman yolculuğu; iklim, sosyal ve sürdürülebilir finansman araçlarıyla birlikte geniş bir alan kazandı. İklim Tahvilleri Girişimi'ne (Climate Bonds Initiative) göre yeşil tahvil ihracı 1,834 trilyon dolara ulaştı. 2020 öncesinde yıllık 10 milyar dolar seviyesinde olan sosyal tahvil ihraçları ise 2020'de 165 milyar dolar, 2021'de ise 192 milyar dolar olarak gerçekleşti. Gelişmekte olan piyasalarda ise ESG bağlantılı finansman araçları 2021 yılında üç katından fazla bir artışla 190 milyar dolara ulaştı. Sürdürülebilir finansman ürünlerinden yararlanmak isteyen kurumlar; ESG strateji ve yaklaşımlarını, bu ürünlerden yaratacakları gelirleri hangi projelerde kullanacaklarını, gelir sınıflandırması ve raporlama yaklaşımlarını açıklayan bir "Sürdürülebilir Finansman Çerçevesi" oluşturmaktadır. KPMG olarak ülkemizde önde gelen finansal kurumların sürdürülebilir finans çerçevesinin güncellenmesi ve geliştirilmesi çalışmalarına danışmanlık desteği veriyoruz.
"TÜRKİYE YEŞİL YATIRIM VE FİNANSTA İLK 20 ARASINDA OLMALI"
Melike KILINÇ / EY Türkiye Vergi Bölümü Finansal Hizmetler Sektörü Şirket Ortağı
EY olarak oluşturduğumuz Sürdürülebilir Finans Endeksi sonuçlarına göre, 2020 yılında Avrupa'nın varlıkları bakımından en büyük 10 bankası, 2030 yılına kadar toplam 1.5 trilyon dolar yeşil finansman sağlayacağını ve sağlanmasına aracılık edeceğini taahhüt etti. Türkiye'de 2016 yılından günümüze Yeşil/Sürdürülebilir yatırım ve finansal enstrüman kullanımı istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu artış, özellikle 2021 yılında dikkate değer bir ivme yakalamış durumda. 2016 yılından bu yana Türkiye'de toplam 3.6 milyar dolar tutarında yeşil ve sosyal tahvil ihraç edilirken bunun 2.8 milyar doları ise 2021'de gerçekleşti. Türkiye, IMF tarafından yayınlanan Satın Alma Gücü Paritesi'nde dünyanın 11'inci büyük ekonomisi olarak yer alıyor. Ancak Türkiye, Climate Bonds Initiative tarafından gerçekleştirilen yeşil tahvil araştırmasında listelenen ilk 20 ülke arasında bulunmuyor. ABD, Almanya ve Çin, en çok yeşil tahvil eden ülkelerin başında yer alıyor. Türkiye'nin yeşil finans konusunda dünyada hak ettiği konuma gelmesi için daha fazla çaba sarf etmesi gerekiyor.
"BEŞ BİN FİRMANIN KARBON AYAK İZİNİ ÖLÇECEĞİZ"
İrem Oral KAYACIK / Hedefler için İş Dünyası Yönetim Kurulu Başkanı
2016'dan 2021 yılının ikinci yarısına kadarki süreçte 2.7 milyar dolar finansman sağlandı. Söz konusu finansmanın 1.8 milyar dolarlık diliminin son bir yılda sağlanmış olması dikkat çekici. Piyasalarda beklendiğinden hızlı kabul gören yeşil finansın önemini hızla artırdığını ve önümüzdeki süreçte yatırım miktarının artacağını öngörüyoruz. AYM çerçevesinde yürüttüğümüz Türkiye Endüstrisinin Yeşil Dönüşümü programımızla, Türkiye'deki KOBİ ve OBİ'leri AYM kapsamında gelecek olan kural, kanun veya kısıtlamalar konusunda hazırlanmalarını destekliyoruz. Program kapsamında iş birliği içinde olduğumuz bir paydaşımız tarafından geliştirilen işletmelerin karbon ayak izi ölçümünü yapan yazılım ile yaklaşık beş bin işletmenin karbon ayak izi ölçümünü yapmayı hedefliyoruz.
