Kripto para ekosisteminde 2022 yılı birçok farklı gelişmeye sahne oldu. Fiyatların düşüşü, iflaslar ve yok olan projeler nedeniyle önümüzdeki yıllarda negatif olarak hatırlanabilecek olsa da bu yıl hem borsaların hem de güçlü projelerin büyük bir stres testinden geçtiği yıl oldu. DeFi havuzlarına yapılan saldırılar, blokzincir köprülerinin hacklenmesi ve platformların birbiri ardına iflaslarını açıklaması, ekosistem içerisinde bir domino etkisi yarattı. Son zamanlarda negatif gelişmelerle gündeme gelen platformların başında ise Lending (borç verme) hizmeti sunan platformlar var. Bitexen CEO'su Yahya Tuğyan Erdem, Para Dergisi için 2022 yılında Lending platformlarında yaşanan problemleri ve bu problemlerin sebeplerini kaleme aldı.
LENDING PLATFORMU NEDİR?
Geleneksel finans piyasalarına bir alternatif olarak ortaya çıkan kripto para piyasası, gelişen teknolojilerle etki alanını artırdıkça ekosisteme yeni çözümler ve imkanlar dahil oldu. Günümüzde geleneksel finans alanında ulaşılabilen finansal araçların neredeyse tamamı kripto para ekosisteminde de yer alıyor. Söz konusu finansal çözümlerden biri olan Lending platformları da kullanıcıların çeşitli kripto paralarda borç alıp vermesine imkan sağlıyor. Borç vermek isteyen kullanıcıların havuzlara kripto para yatırarak faiz geliri elde ettikleri ve aynı şekilde faiz karşılığında borç almak isteyen kullanıcıların teminat göstererek (ve bazı durumda teminat göstermeden) havuzlardan borç alabildiği bu sistem, akıllı kontrat yapısı ile merkeziyetsiz bir şekilde sürdürülebiliyor.
Bitexen CEO'su Yahya Tuğyan Erdem
DOMİNO ETKİSİ
2022 yılı içerisinde iflasını açıklayan ilk platform Celsius oldu. Piyasadaki en hacimli lending platformlarından biri olan Celsius, 13 Haziran 2022 tarihinde yaptığı açıklamada çekim işlemlerini durduğunu duyurdu. Yaklaşık olarak bir ay sonra yaşadığı likidite krizinden çıkamayan Celsius, iflas başvurusunda bulundu. Celsius'a benzer şekilde likidite problemleri yaşayan ABD merkezli kripto para borç ve faiz verme platformu BlockFi, geçtiğimiz ay iflas başvurusunda bulunduğunu duyurdu.
Lending platformlarının yaşadığı krizlerin ardındaki sebeplerin genel olarak risk yönetiminden kaynaklı olduğunu görebiliyoruz. Her ne kadar kripto paralar bir ayı sezonu içerisine girmiş olsa da platformların risk yönetimi konusundaki yetenekleri bu piyasada ayakta kalmalarını sağlamaktadır.
PORTFÖY YÖNETİMİ VE YÜKSEK APY'LER
İflas sürecine giren birçok projenin boğa dönemindeki piyasa koşullarının sonsuza kadar süreceği ve aksi durumlar için planlarının olmadığını protokollerin sonunun gelmesi ile anlaşıldı. Özellikle likidite bolluğunun yaşandığı boğa piyasası koşullarında kripto paralara verilen yüksek APY (Yıllık Getiri Oranı) miktarlarının bir süre sonra karşılanamayacak hale gelmesi kullanıcıların platformları terk etmeye başlamasına sebep oldu. Yoğun kullanıcı çıkışlarına maruz kalan bu platformlar, para çekim işlemlerini karşılayamadığı için likidite krizi içerisine girdi. Böylece, boğa piyasasında kullanıcıları çekmek amacıyla oluşturulan yüksek getirili işlemler, platformların sonunu getirmiş oldu. Diğer bir sorun ise bu platformların varlıklarının büyük bir çoğunluğunun benzer projelerde yer almasından kaynaklanıyor. Portföylerindeki varlıkların büyük bir çoğunluğunun yüksek pozitif korelasyona sahip olması, bu platformların ekosistemde yaşanan negatif gelişmelere aşırı duyarlılık göstermesine sebep oldu. Kısaca, risk ve portföy yönetimi konusundaki başarısızların likidite krizlerine dönüştüğü 2022 yılı, son olarak Lending platformlarının sorunlarını açığa çıkarmıştır. Bu sorunlar kripto para ekosisteminin daha güvenli ve sağlıklı bir şekilde ilerlemesi ve likidite krizleri ile başa çıkabilmesi açısından önemli bir stres testi olmuştur. Sorunlu projelerin elendiği ve güçlü projelerin başarıyla çıktığı bu stres testinin ardından kripto para piyasası gelecekte çok daha güvenli olacaktır...
