Gümrüklerin efendisi!
İDRİZ ÇOKAL / Asım Barlın 1950 yılında Denizli'nin Tavas ilçesine bağlı Solmaz Köyü'nde doğmuş bir iş insanı. Yani Denizli'nin bir köyünden İstanbul'a uzanan bir başarı hikayesi onunki. İlkokulu köyünde, liseyi Denizli merkezde tamamlamış. O yıllarda merkezi bir sınav yok. Her üniversite sınavını kendisi yapıyor. Babasının cebine koyduğu harçlık ile İstanbul'daki üniversitelerin sınavlarına girmek için düşmüş yola. Sınavlara girmiş girmesine ama istediği sonuçları alamamış. Cebindeki harçlık da bitince iş aramaya başlamış. Bir tanıdığının aracılığıyla bir gümrükçünün ofisinde getir götür işleri yapmaya başlamış. Bugünkü tabir ile ofisboy olarak bu sektöre adım atmış. 18 kişinin çalıştığı bu gümrük müşavirlik şirketi ise 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in oğlu Özdemir Gürsel'e aitmiş. Asım Barlın'ın hikayesi İstanbul Karaköy'deki bu ofiste başlamış. Bugün Türkiye'nin en eski gümrükleme ve lojistik şirketlerinden birine sahip olan Asım Barlın sektörün duayen isimlerinden biri.
ile İstanbul Zincirlikuyu'daki ofisinde bir araya geldik. Girişimcilere örnek olabilecek hikayesini ve gelecek hedeflerini konuştuk…
Önce sizi tanıyalım. Asım Barlın kimdir?
1950 Denizli'nin Tavas ilçesinin Solmaz köyünde doğdum. İlkokulu köyde okudum. Ortaokul ve liseyi Denizli'de bitirdim. Üniversite için İstanbul'a geldim. Babamın parası 3 günde bitince, hem çalışıp hem okumak için iş aramaya başladım. Ne iş olursa yaptım. Hatta mahalledeki bakkalın gazete balyalarını bile taşıdım. Gazetelerin ilan sayfalarına bakardım bu işi yaparken. O yıllar İstanbul iş hayatı Unkapanı, Sultanhamam, Eminönü, Sirkeci, Karaköy yani sur içinde dönerdi.
Siz okulu bitiremediniz mi? Eğitiminiz yarım mı kaldı?
Üniversite imtihanları için İstanbul'a geldim. Bir iki üniversitenin imtihanına girdim. Başarılı olamadım o sezon. Para da bittiği için mecburen iş aradım. Birinci sıraya iş geçti. Bir şirkette ofis işlerine yardımcı olarak işe başladım. Çay kahve söylemeye başladık. Gümrük işleri yapan bir şirketti. En son giren kişi çay kahve söyleyecek, temizlik yapacak, camları silecek falan. Sistem öyle işliyordu. Öyleydi o tarihte. 6 ay kadar bu şekilde çalıştım. Gümrük komisyonculuğunun ne olduğunu tecrübeli bir çalışanın çantasıyla beraber gümrüğe gittiğimde öğrendim. Gümrük komisyonculuğunun ne olduğunu o tarihe kadar bilmiyorum.
Yardımcı elemanlıktan gümrükçülüğe nasıl geçtiniz?
Gümrük müşavirlik şirketi 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in oğlu Özdemir Gürsel'e aitmiş. Girdiğimde bilmiyordum tabi. Sonradan öğrendim. Ofiste çay getir götür, temizlik yapıyorum başlangıçta. Ofisin ortasında kocaman bir kitap vardı. Gümrük mevzuatı. Yeni bir yönetmelik çıktığında da kitaba ilave ediliyordu. Hacmi büyük bir kitaptı. 250 maddelik bir kitap. Gün içinde ofiste pek kimse kalmıyordu. 18 kişinin neredeyse tamamı gümrükte sahada çalışırdı. Ben yeni olduğum için iş vermiyorlardı. Vakit buldukça bu mevzuat kitabını okumaya başladım. Epey bir zaman geçti. Kitabın hepsini bitirmiştim. Bir gün tecrübeli abilerim kendi aralarında bir mevzuyu tartışıyorlardı. Onların tartıştığı ile kitapta yazan tutmuyordu. Kitapta sizin konuştuğunuz gibi yazmıyor dedim. Daha dünkü çocuksun ne anlarsın sen dediler bana. Kitapta öyle okudum ben dedim. Kitabı açıp baktılar benim dediğim gibi. Ofistekilerin dikkatini böyle çektim. Beni çanta taşımaya terfi ettirdiler. Artık onlarla beraber gümrüklere gitmeye başladım. Tabi çanta taşıyorum. O tarihlerde James Bond çantalar vardı. Bir de bavul gibi biraz daha büyük çantalar. Beyannameleri içine koyup gümrükte işlem yapıyorduk.
Gümrükleme işlemlerini öğrenmeye başladınız yani…
Yok, nerede? Ben çanta taşıyorum. Gümrük memurlarının yanına tecrübeli abiler giriyor ben dışarıda bekliyorum. Ama neler yapıldığını uzaktan izliyorum. Paralar veriliyor, imzalar atılıyor. En son vezneye de bir para yatırıyorsunuz, işlemleri tamamlayıp malı gümrükten çekiyorsunuz. Sistemi öğrenmeye başladım. Günler böyle geçmeye başladı. Bir gün bankonun içinde bir şey oldu. Abinin yanında biri vardı. Gel dediler, gittim. Bu beyanname 3 bin 500 lira vermezseniz kapanmaz dedi adam. Bu işlere karışmak istemiyorum. Bana ne dedim. Bizim gümrük işi yarım kalmıştı. 3 bin 500 lira alıp gelip tamamlayacaktık. Patron bana 5 bin lira verdi, işi de bitirmeden gelme dedi. Gittim gümrüğe tekrar. İşi tamamlayamadığımız memur yerinde yoktu. Başka biri vardı. Ne yapacağımı ona sordum. Dert etme hallederiz dedi. Muameleyi yenileme işlemi yaptırdım onların yönlendirmesi ile. 150 lira ödedik. Benim kafam karıştı tabi. 3500 istendi, patron 5 bin verdi işi halledin dedi. Ben 150 lira ile işi tamamladım.
Epey ucuza halletmişsiniz işi. Patron ne dedi bu duruma?
Şirkete döndüm. Masrafları yazdım kağıt içeriye gitti. Bir gümbürtü koptu. Patron bu ne böyle dedi. Ayaklarımın bağı çözüldü. Yerimden kalkamadım. Patron anlat bakayım dedi. Nasıl oldu bu. 150 liralık masraf taksi parasıyla 250 lira oldu. Buna kızdılar sandım ben. Tekme tokat kovulacağım diye bekliyorum. Öyle olmadı. Sen ucuza getirmişsin işi diye beni tebrik etti. Beraber gittiğimiz abi geldi. Tabi ona paramızı çalmışsın dediler. Ofiste bir anda öne çıktım. Gümrük işlerine ben bakmaya başladım. Altı ay sonra da ben gümrük müşahede memuru oldum. Kader işte böyle bir şey.
Kendi şirketinizi ne zaman ve nasıl kurdunuz? Kendi işinizin patronu olmaya nasıl karar verdiniz?
Gümrük işlemi yapmak için o dönemde üniversite şartı yoktu. Lise mezunu olmak yetiyordu. Patronla bir konuda tartıştık. Yedi buçuk sene hiç izin kullanmadan çalıştığım şirketten kovuldum. Bu olaydan sonra Denizli'ye döndüm. Bir süre sonra tekrar İstanbul'a dönüp kendi şirketimi kurdum. Şirketi 1977 yılında kurdum, 1978 yılında faaliyete başladı. İlk müşterim de köyümden biriydi. Köylüm Ömer. Almanya'da çalışan birisi, traktör almış Türkiye'ye getirmek istiyor. İlk işim buydu. Buradan kazandığım ile borçlarımın bir kısmını ödedim.
Büyümeniz nasıl başladı? İlk müşterinizden sonra kimlere hizmet vermeye başladınız?
1980'lerin başında Türkiye ekonomisi dışa açılmaya başladı. 1986 yılında dış ticaret sermaye şirketleri kurulmaya başlandı. İhracat kapıları aralandı. Tabi bunların hepsi gümrük işlerini artırdı. Türkiye'nin o dönem büyük şirketlerine gümrük hizmeti vermeye başladık. 5 tane sermaye dış ticaret şirketi ile çalışmaya başladık. Süzer Dış Ticaret, Çolakoğlu, İzmir Demirçelik gibi şirketlerin gümrük işlerini yapmaya başladık. Kısa sürede şirkette çalışan sayımız 90'a çıktı.
Solmaz Gümrük Müşavirliği bugün hangi noktada? Çalışan sayısı, cirosu, filo ve depo kapasitesi nedir?
Bugün Türkiye genelinde 15 ilde 33 lokasyonda faaliyet gösteriyoruz. 4 depo, 1 geçici depo, 6 antrepo, 27 lisanslı gümrük müşaviri, 100 lisanslı gümrük müşaviri yardımcısı ve 838'den fazla uzman personelimiz var. Doğrudan bin 200 kişiyi istihdam ediyoruz. 200'ü aşkın ülkede kapıdan kapıya teslimat yapıyoruz. İstanbul, Kocaeli, Ankara, İzmir, Tekirdağ/Çerkezköy ve Antalya'da toplam 300 bin metrekarelik depo ve antrepo yönetiyoruz. 80 adet kendi öz varlığımız araç var ama daha çok kiralamayı tercih ediyoruz. 2025 yılı sonunda 3 milyar liranın üzerinde ciro bekliyoruz.
Bugün gümrük işlemleri ve lojistikte yazılım çok öne çıktı. Bu konuda neler söylersiniz?
Türkiye'nin bilgisayar kullanan ilk şirketlerinden biriyiz. 1980'li yıllarda bilgisayar kullanmaya başladık. Şirketimizde kullandığımız yazılımlar kendi ekibimiz tarafından yazılıyor. Tamamen özgün ve sektörün ihtiyacına dönük yazılım bunlar.
Şirkette aileden kimler var? Nasıl bir görev dağılımı yaptınız?
İki kızım var. Ömür boyu kardeş kalmaları için ikisinin rızasını da alarak bir karar verdik. Biri şirketi aldı. Mesleğime Billur Solmaz devam ediyor. Diğer kızım Selin hukuk eğitimi aldı. Avukatlık yapıyor. O da duran varlıklarımızı aldı. İkisi abla kardeş güzel bir şekilde gidiyor. Ömrümde görmek istediğim tek şey var. Onların kardeş olduklarını görmek. Çünkü biz geçmişte bunun çok acısını çektik. Biz beş kardeşiz. Sonrasında hepimiz ayrı ayrı yolumuza devam ettik.
Bugün gümrükleme ve lojistik sektörü nasıl gelişiyor?
Bugün her şey artık dijital ortamda. Dijital ticaret diye bir şey var. Şimdi yeni serbest ticaret anlaşmalarında dijital ticaret olmazsa olmaz. Elektronik verilerin kullanılması mecburiyet haline geldi. Dijital ticaretin garantörü devletler oluyor. Biz de özel yazılımlarla bu dijital ortama uyum sağlıyoruz. Bundan 10 yıl kadar önce gümrük tarifesine dönük bir çaba içine girdik. Ona bir isim bulduk. Solmaz Genius verdik adını. Solmaz İnovasyon Merkezi'nde geliştirdik. Solmaz Genius yapay zeka kullanarak, GTİP tahminlemesi yaparak firmaların dış ticarete ilişkin karar alma mekanizmalarını destekleyen bir ürün. Gümrük tarifelerini dijitale taşıyan bir sistem. Her türlü ürünün ihracat ve ithalatında kodlarını dijitalize ettik. Bu sistem ile beyannameler çok daha hızlı dolduruluyor. Bize hız kazandırdı. Türkiye, Avrupa ve Amerika'da onaylı patenti bulunuyor. Bu ürünün yazılımını kendi ekibimiz yaptı. Yazılım ekibimizde 60 kişi var. Tecrübeli bir ekip. Hiç dışarıdan yazılım kullanmayız.
Hangi sektörlerde hizmet veriyorsunuz? Kaç ülkeye ulaşıyorsunuz?
Dünyanın 212 noktasında partner sahibiyiz. Avrupa'da kendimiz varız. Amerika'da partnerlerimizle iş yapıyoruz ama şimdi kendimiz de giriyoruz. Şirketi kurduk orada. Yıl sonuna kadar şirket aktif hale gelir. En iddialı olduğumuz bölge Avrupa ülkeleri. İhracatın büyük oranda Avrupa'ya yapılması etkili bu durumda. Toplam 99 fasılın hepsinde varız. Yani bizim her türlü müşterimiz var. Tekstil, otomotiv ve kimya alanlarında daha iddialıyız.
Kargo tarafında var mısınız?
Varla yok arasındayız. Yeni değil aslında. Asıl işimizden oraya vakit ayırıp yeteri kadar odaklanamadığımız bir iş bu. Ama bu alanda ilerlemek istiyoruz. Odaklanıp kargo tarafında da olacağız. E-ticaret tarafı kargo ile dönüyor ve bu alanda iş var. Fırsatı değerlendireceğiz.
ASIM BARLIN'IN ADIM ADIM İŞ HAYATI
- İlk iş olarak bir gümrük müşavirlik şirketinde çaycılık ve müstahdemlik yapmış.
- Zamanla gümrük komisyonculuğu işine dahil olmuş.
- Gümrük müşaviri olarak bilgi ve deneyim kazanmış.
- 1978'de ilk şirketini kurmuş.
- İşini büyütmek zaman almış, başlangıçta zorluklar yaşamış.
- 80'lerde Türkiye'nin büyük şirketleriyle çalışmaya başlamış.
- 90 kişilik bir ekip ile hızlı bir büyüme yaşamış.
- Avrupa ile Gümrük Birliği ve dijital ticaret konularında yazılımlarla şirketi ayrışmış.
- Solmaz Genius adıyla gümrük tarifesini dijitalleştiren bir yazılım geliştirmiş ve patentini almış.
Gümrüklerde neler yapılmalı?
Dış ticaretle ilgili işlemler yalınlaştırılmalı, gümrüklere ait olmayan ayıklanmalı.
Gözetim ve denetim tek merkezde toplanmalı.
Ürünlerin bilişim, bağlam ve süreçleri hakkında net bilgi sahibi olmalı.
Dijital altyapı ve yapay zeka destekli aşamaya hızla geçilmeli.
Gümrük işlemlerinin bi ihtisas alanı olduğu akıldan çıkarılmalı.
Billur BARLIN / Solmaz Yönetim Direktörü
"Şiddetsiz Türkiye hayaline destek veriyoruz"
2022 yılında, İş Dünyası Ev İçi Şiddete Karşı Şirketler Ağı (BADV) projesine katılarak Network'ün aktif üyesi haline geldik. Proje kapsamında çeşitli atölye çalışmalarını ekiplerimizle takip ederek, ev içi şiddete karşı politikalarımızı çalışanlarımızın ihtiyaç duyabilecekleri alanları belirleyerek oluşturduk ve 2024 Kasım ayında yayınladık. Şiddet hattının anonim bir şekilde profesyonellerce yönetilmesi arzumuzu TKDF'nin sunmuş olduğu hizmet ile gerçekleştirdik. Bugün de burada hem farkındalık yaratmak üzerine hem de TKDF'nin yıllar içindeki sektörel tecrübeleri ve kişisel verilerin gizliliğine gösterdikleri hassasiyet üzerine bir sohbet gerçekleştirdik. Solmaz olarak, Sürdürülebilirliğin sosyal boyutuna önem veriyor ve bu konudaki taahhütlerimizi kararlılıkla sürdürüyor; güvenli, adil ve destekleyici bir çalışma ortamı için üzerimize düşen sorumluluğu yerine getiriyoruz. Kasım 2024'te TKDF ile imzaladığı iş birliğiyle başlattığı ev içi şiddetle mücadele politikası kapsamında, şiddete maruz kalan çalışanlara 7/24 psikolojik danışmanlık, hukuki destek, esnek çalışma imkânı, ücretli izin ve güvenlik önlemleri sağlıyoruz. Ayrıca çalışanlarımız bu işbirliği ile, TKDF'nin acil yardım hattı başta olmak üzere tüm başvuru mekanizmalarına doğrudan ulaşabiliyor.