PARA ARAŞTIRMA/ MERVE YILMAZ GERGİN Geçmişte dergimizde C vitamini ile ilgili haberler yaptık. Özellikle pandemi dönemi, bu konudaki üretim artışını sayfalarımıza taşıdık. O tarihlerde doktorların da tavsiyesi ile bin mg'lik kapsüller öne çıkmıştı. Şimdilerde bu kışın öne çıkan yaygın hastalığı faranjit için de bolca C vitamini öneriliyor. Ancak bu kez 500 mg'lik kapsüller revaçta. Pandemi sonrası çok sayıda firma bu alana yatırım yaptı. Markalaşma öne çıktı. Özellikle yerli üreticiler pazardaki paylarını artırdılar. İhracata başladılar. Ancak pazar hala dolmuş değil. Piyasada üretim anlamında girişimciler için fırsatlar var. Biz de son günlerin yeniden öne çıkan vitamin C'yi masaya yatırdık...
Bağışıklık sistemimizi destekleyen, cildimizi güzelleştiren ve birçok metabolik fonksiyon için gerekli bir vitamin olan C vitamini, son dönemlerin büyük ilgi görüyor. Doğada genellikle taze meyve ve sebzelerde bulunan bu vitamin, vücudumuz için elzem olan ve dışarıdan takviye edilmesi gereken bir besin öğesi. Yanlış ve yetersiz beslenmenin yanı sıra bireylerin sağlıklı olabilmesi için gerekli vitamin ve mineral gibi bileşenlerin artık gıdalardan yeterli şekilde sağlanamaması gibi durumlar da talebi artırıyor. Bağışıklık sistemini güçlü tutmak ve kuvvetlendirmek isteyen kişiler, son yıllarda bu tarz vitamin takviye ürünlerine yöneliyor. Uluslararası Gıda Takviyesi Dernekleri Birliği'nin (IADSA) yayınladığı raporda takviye edici gıdaların tüketim sıklığına bakıldığında, 2020 yılı sonrasında tüketicilerin neredeyse her gün takviye edici gıda kullanımda artış olmuş; 2020'de bu oran yaklaşık yüzde 25 iken, 2021'de yüzde 32'ye, 2022'de ise yüzde 30'a yaklaştığı görülmüş. Yine aynı şekilde, tüketicilerin son üç yılda, haftada bir-iki kez takviye edici gıda kullanımında artış olup; nadiren kullanım ve takviye edici gıda kullanmama sıklıkları ise azalmış görünüyor. Yine aynı rapora göre; 2022 yılında sırasıyla genel sağlık, bağışıklık sistemi, sindirim sistemi, kemik sağlığı, güzellik amaçlı, kalp sağlığı, eklem sağlığı, enerji sağlama, hafıza, kadın sağlığı, göz sağlığı, mental sağlık, erkek sağlığı ve karaciğer sağlığı önemli kullanım sebepleri arasında olsa da özellikle geçmiş beş sene içinde, sırayla mental sağlık, eklem sağlığı, hafıza, kadın sağlığı, göz sağlığı ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinin ön planda olduğu da verilen bilgiler arasında.
"GENÇ KUŞAKLAR PAZARI BÜYÜTÜYOR"
Pandemi sürecinin başlamasıyla beraber bağışıklık destek ürünlerine karşı yoğun bir taleple karşı karşıya kaldıklarını ve artan talebi verimli bir şekilde karşılamaya devam ettiklerini söyleyen Zade Vital & Zade Global CEO'su Dr. Mevlüt Büyükhelvacıgil, içinde C vitamini bulunan vitamin ve minerallerin tüm ürün kategorileri arasında yaklaşık yüzde 25'lik bir pay oluşturduğunun altını çiziyor. İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) Türkiye İlaç Sektörü 2022 Raporu'na göre; içinde besin desteklerinin de bulunduğu sağlık ürünleri pazarı 2022 yılında kutuda 98 milyon kutuya ve değerde 7,45 milyar TL'ye ulaştı. 2023 yılı Ekim ayı verilerine göre de pazarın kutu bazında yüzde 6 oranında büyüdüğü görülmekte. C vitamini üretimlerinin yüksek kapasitelere ulaştığını vurgulayan Büyükhelvacıgil, "Tesislerimizin yıllık 1 milyar yumuşak kapsül kapasitesi, 13 milyonu aşan sıvı üretim kapasitesi ile C vitamini üretimlerimiz devam ediyor" diyor. Firma, 2023 yılı itibarı ile ABD ve 20 ülkeye ihracat yapıyor. Büyükhelvacıgil, daha sağlıklı ve aktif yaşamak isteyen genç kuşakların ekonomiye katılması da pazarın büyümesindeki temel etkenler arasında yer aldığını ifade ediyor. "Sağlık alanında son 10 yıl içinde Grup olarak 40 milyon euro'luk Ar-Ge ve Ür-Ge yatırımı yaparak, Avrupa'nın en büyükleri arasında yer alan ve uluslararası GMP (Good Manufacturing Standards / İyi Üretim Uygulamaları) standartlarında üretim yapan Zade Vital İlaç Üretim Tesisleri'ni ülkemize kazandırdık" diyen Büyükhelvacıgil, ihracat ağlarını genişleterek tohumları dünyanın her köşesindeki insanlarla buluşturmayı hedeflediklerini de ekliyor.
"TÜRKİYE, ÜRETİM İÇİN İYİ BİR KONUMDA"
C vitamini üretiminde pazar liderinin açık ara Çin olduğu görüşünü savunan Supra Protein Yönetici Ortağı Kenan Bayar, Çin'in dünya C vitamini üretiminin yaklaşık yüzde 80'ini tek başına gerçekleştirdiğini söylüyor. Bayar'a göre C vitamini, global pazar büyüklüğünün mevcut 1,86 milyar dolardan 2028'de yıllık 2,44 milyar dolara çıkması öngörülüyor. Türkiye'nin C vitamini üretiminde önemli bir potansiyele sahip olduğu bilgisini de veren Bayar, ülkemizde C vitamini üretiminin başlaması için gerekli çalışmaların yapılması hususunda bu önemli eksikliğin giderileceğini de vurguluyor. Gıda takviyesi pazarı, özellikle C vitamini alanında yoğun rekabet içeriyor. Supra Protein de kolajen takviyeleriyle bilinen bir marka. Ürün yelpazelerinde balık yağı, magnezyum ve diğer vitaminler de yer alıyor. C vitaminini hemen hemen tüm ürünlerinde kullanan markanın, ayrıca Supra Vitamin C+ Çinko adlı özel bir ürünü bulunuyor. Firmanın ürünleri, başta komşu ülkeler olmak üzere Birleşik Arap Emirlikleri, Polonya ve Rusya gibi ülkelere gidiyor. C vitamini satışlarında talebin özellikle pandemi sonrasında önemli ölçüde arttığına da değinen Bayar, "Artık insanlar, hasta olduktan sonra değil, sürekli olarak bağışıklıklarını korumak adına C vitamini kullanmaya daha fazla önem veriyor. Ayrıca C vitamini ürünümüz, kolajen sentezi üzerindeki olumlu etkisi nedeniyle portföyümüzde önemli bir yer tutuyor. Bu nedenle, kolajen takviyesi alan müşterilerimiz aynı zamanda C vitamini ürünümüzü de tercih ediyor" diyor. Ürünlere hem online hem de perakende kanallardan kolaylıkla ulaşılabiliyor. Yeni yıl hedeflerinden de bahseden Bayar, yakın zamanda Türkiye'de bir ilke imza atarak yedi farklı magnezyum türünün bir arada olduğu Multi Magnezyum ürünü lansmanı yapacaklarını belirtiyor. C vitamini konusunda bilincin her geçen gün arttığını da sözlerine ekleyen Bayar, "İnsanlar C vitaminin önemini her geçen gün daha iyi anlıyor. Biz de marka olarak bilinçlendirme faaliyetlerinde üzerimize düşeni yapmaya çalışıyoruz. Çünkü bu konuda çok fazla yanlış bilgi ve kafa karışıklığı var. Son dönemde, bağışıklık desteğinin yanı sıra cilde doğrudan uygulanan C vitamini serumları da büyük ilgi görüyor. Bu, C vitamini kullanımının geniş bir yelpazeye yayıldığını gösteriyor" diyor.
"RESMİ SATIŞ PLATFORMLARINDAN ALINMALI"
Supra Protein Yönetici Ortağı Kenan Bayar, internet üzerinden alışveriş yaparken dikkat etmemiz gerektiğini söyleyerek şunları söylüyor:
"İnternetten satılan ürünlere karşı bir miktar endişe duyabiliyoruz, özellikle de gıda takviyeleri söz konusu olduğunda. Eczane fiyatları ile internet fiyatları arasındaki o belirgin fark da işin içine girince insan, düşünmeden edemiyor. Supra Protein olarak biz, sağlığımız için kullanılan gıda takviyelerinde online alışverişin ne kadar önemli olduğunun farkındayız. Bu yüzden, doğrudan satış yaparak müşterilerimize güvenli bir alışveriş ortamı sunmaya çalışıyoruz. Bu sayede, ürünlerimizin orijinalliği konusundaki endişeleri bir kenara bırakabiliyoruz. Tabii ki, internetten alışveriş yaparken dikkatli olmak önemli. Güvenilir bir satıcıdan alışveriş yapmak, ürün orijinalliği konusunda şüphe yaşamamak için oldukça kritik. Bu noktada, ürünü markanın resmi satış platformlarından veya yetkilendirilmiş satıcılardan temin etmek en sağlıklı seçenek olabilir. Ayrıca diğer müşterilerin satıcı hakkındaki deneyimlerini okuyarak doğru kararı verebilirsiniz."
TEK İÇİMLİK SHOT'I DA VAR
Anadolu propolisi üreticisi BEE'O, Anadolu propolisini çok değerli vitamin ve mineraller ile buluşturdu. Arıların, bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından toplayarak kovandaki sterilizasyonu sağlamak için oluşturduğu propolis ile hazırlanan vitaminli shot, günlük C vitamini, D3 vitamini ve Çinko ihtiyacının tamamını karşılıyor. Bu değerli mineral ve vitaminler, arıların mucizesi olan propolisle birleşmiş. Tek içimlik shot'lar halinde hazırlanan Vitaminli Propolis Shot, her 50 ml içeriğinde 500 mg saf propolis, 10 mg Çinko Glukonat, 1000 IU D3 vitamini ve 1000 mg C vitamini içeriyor.
"SKORBÜTE KARŞI KORUR"
Uzm. Dr. Fatma Özenç TURŞAK / Medicana Ataköy Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı
Kimyasal adı askorbik asit olan C vitamini suda eriyen, kemik, diş ve damar sağlığını koruyan, çeşitli hastalıklara direnç kazandıran ve bazı besin ögelerinin vücutta kullanılmasına yardımcı bir vitamindir. Sıcaklık, ışık, havanın oksijeni, bakır ve demir gibi mineraller ve alkali ortam oksitlenmeyi hızlandırarak vitamin kaybını artırır. C vitamini skorbüt hastalığına karşı koruyucudur. Yetişkin insan vücudundaki miktar alım düzeyine bağlı olarak 1.500-3.000 mg arasında değişir. C vitamininin skorbüt hastalığını önlediği, ancak vücutta metabolik yönden etkin vitamin tutulmadığı bildirilmiştir. İyi beslenen yetişkinlerin vücudunda 1.500 mg. metabolik yönden etkin C vitamini bulunur. 1.500 mg'a erişerek vücut doyurulduktan sonra aşırı alınan vitamin vücutta tutulamaz, idrarla atılır. Vücutta metabolik yönden etkin C vitamini 300 mg olduğunda skorbüt hastalığı görülür. Dokulardaki C vitaminini üst düzeyde tutmak için günlük 60 mg alınması önerilir. Yara, yanık, ateşli hastalıklar, anemi, zehirlenme, nezle ve grip gibi hastalıklar ameliyat, tiroit bezinin aşırı çalışması, sigara içmek, doğum kontrol hapı kullanmak gibi durumlar C vitamini ihtiyacını artırır. 900 mg altına düşmemesi istenir. Böbrek problemi olan kişiler, C vitamini kullanmadan önce doktorlarıyla konuşmalıdır. C vitamini, diyabet hastalarının kan şekerini yükseltebilir. Bu nedenle mutlaka doktor gözetiminde alınmalıdır. C vitamini eksikliği ilerledikçe bozukluklar şiddetlenir. Ayrıca; kıl diplerinde kanamalar, kemiklerde, dişlerde ve diş etinde bozukluklar ve ağrılar, büyümede duraklama, kansızlık, deri altında, kaslarda ve kemiklerde kendiliğinden ya da hafif darbe sonucu kanamalar olur. Kanama olan yerler şişer ve vücutta lekeler belirir. C vitaminin ileri derecede yetersizliğinin yol açtığı bu hastalığa skorbüt denir. Ağızdan yüksek doz C vitamini almak mide-bağırsak sistemini etkileyerek ishale neden olmaktadır. Damar yoluyla çok yüksek dozlarda ve bilinçsizce kullanıldığında böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir. Nadir olarak görülmesine rağmen böbrek taşı oluşuma yatkınlığı artırabilir. Geçici olarak kan şekerini yükseltebilir.
KAYNAKLARI NELER?
-C vitamini kaynakları taze sebze ve meyvelerdir
-Kuşburnu, kuşüzümü ve maydanozda C vitamini çok bulunur (yalnız tüketim oranı düşüktür).
-Yeşil ve kırmızı biber, lahana ve türleri, ıspanak ve pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, domates, çilek, turunçgiller en iyi kaynaklarıdır.
-C vitamini kaynağı sebze ve meyvelere saklama, hazırlama ve pişirme için uygulanan işlemler işlemin niteliğine göre vitamin kaybına yol açar.
-Sebzelerin suda pişirilmesiyle vitamin, pişme suyuna geçer.
-Sebze ve meyveler kesildikten veya pişirildikten sonra bekletilirse yine vitamin kaybı olur.
EN ÇOK TERCİH EDİLENLERDEN BİRİ C VİTAMİNİ
Gıda Takviyesi ve Beslenme Derneği 2023 yılı Temmuz ayında Nielsen iş birliği ile "Gıda Takviyesi Kullanımı ve Beslenme Alışkanlıkları Ölçümü" araştırmasının raporuna göre;
-Ankete katılanların yüzde 49'u, son üç ay içerisinde gıda takviyesi kullanmış.
-Kullanım durumunun kadınlarda (yüzde 57) erkeklere (yüzde 41) kıyasla daha yüksek olduğu görülmüş.
-Son üç ayda gıda takviyesi kullananların en fazla vitamin kullandığını belirtirken bunu; mineraller ve diğer bileşenler (omega 3, probiyotik, ginseng, beta glukan, kara mürver, kuersetin, kolajen ve lutein) takip ediyor.
-En çok tercih edilen gıda takviyeleri; B12, D ve C vitamini.
-Son üç ayda gıda takviyesi kullananların yarısı vitamin/mineral eksikliğini gidermek ve bağışıklık sistemini güçlendirmek sebepleriyle gıda takviyesi kullanmış.
-Genel sağlığa fayda, kemikleri güçlendirmek, enerji vermesi, doktor önerisi, eklem ağrısı ise diğer gıda takviyesi kullanma sebepleri arasında geliyor.
